تاریخ سند: 25 تیر 1343
موضوع: محکومیت سران نهضت آزادی
متن سند:
شماره: 3167 /9ﻫ تاریخ:25 /4 /1343
موضوع: محکومیت سران نهضت آزادی
پیرو گزارش قبلی دایر به تلگرافی از طرف آقای میلانی برای سرلشکر قرهباغی1 رئیس دادگاه نظامی تجدیدنظر سران نهضت آزادی که در دادگاه ملاحظه حق و بیطرفی گردد، چون رأی دادگاه با کمی تفاوت آن هم درباره سایر افراد نهضت آزادی، نه آقایان مهندس [و] طالقانی صادر شده است.
بهطوریکه در جلسه شب چهارشنبه کانون نشر حقایق که برای تبادلنظر درباره تفسیر قرآنی که آقای شریعتی نوشتهاند، همه هفته تشکیل میشود تا اینکه تفسیر ایشان بهتدریج در حضور خودشان خوانده شود و اصلاح گردد و سپس چاپ شود، در خانه آقای کاظمینی عضو کانون منعقد بود و در آن خود آقای شریعتی، محسنیان، دکتر اسدیان، بازرگانی دبیر دبیرستان فردوسی، منتخبی و محسنیان و پسر هلالیان و چند نفر دیگر شرکت داشتند ضمن صحبتهای مختلف این مسئله مطرح شد که آقایان علما بهطورکلی مجدداً تلگرافها و اعلامیههایی مبنی بر عدم صلاحیت دادگاه و بالاخره غیرقانونی بودن دادگاه و ظالمانه بودن آن صادر نموده و بهزودی منتشر خواهد شد و حتی گفته میشد که مینوت آقای میلانی و قمی هم نوشته شده، به تهران برای چاپ فرستاده شده و آقای میلانی شب شنبه با خود آقای قمی در منزلشان مذاکراتی درباره این موضوع کردهاند و حتی آقای شریعتی میفرمودند که از هیئات و محافل مذهبی هم خواستهاند تا پشتیبانی خود را از آقای طالقانی و مهندس بازرگان اعلان نمایند و ضمن تلگرافی آنها را تأیید کنند.
آقای محسنیان اظهار داشتند که سران جبهه و استادان دانشگاه هم ضمن نامهای از رئیس دادگاه و سایر مقامات خواستهاند تا نسبت به این موضوع اقدام بکنند. بهطورکلی نظر آقایان، این بود که هیجانی در این مورد به وجود خواهد آمد و با دادن اعلامیههای زیادی بار دیگر مبارزه را تا روز 30 تیر کش بدهند و نظر مردم متوجه سران نهضت آزادی و اینکه مبارزه ادامه دارد بنمایند و حتی پای علماء عراق هم با توافقی که شده است پیش خواهد آمد.
گیرندگان: تیمسار ریاست سازمان اطلاعات و امنیت کشور (اداره کل سوم ـ 312)
توضیحات سند:
1. ارتشبد عباس قرهباغی فرزند کریم در سال 1297ش. در تبریز متولد شد. او دارای تحصیلات نظامی و غیرنظامی بود و لیسانس حقوق را از دانشگاه تهران و دکترای حقوق را از دانشگاه پاریس گرفت. قرهباغی پس از گذراندن دوره دانشکده افسری وارد ارتش شد و در سال 1354 به درجه ارتشبدی رسید. او در سمتهایی همچون فرمانده گروهان مستقل ضدهوایی لشگر یک، فرمانده گروهان سوم گارد شاهنشاهی، معاون گارد جاویدان، استاد دانشکده فرماندهی و ستاد، فرمانده تیپ دانشجویان و دانشآموزان، فرمانده دانشگاه نظامی، فرمانده لشگر گرگان، فرمانده لشگر یک گارد، رئیس ستاد نیروی زمینی شاهنشاهی، فرمانده سپاه یکم، جانشین فرمانده نیروی زمینی و فرمانده ژاندارمری فعالیت داشت؛ همچنین آخرین رئیس ستاد مشترک ارتش بود. او در اسفند 1342 رئیس دادگاه تجدیدنظر در محاکمه سران نهضت آزادی ایران (آیتالله طالقانی، مهندس بازرگان، دکتر سحابی و غیره) بود و با تأیید رأی دادگاه بدوی، محاکمه شوندگان را به حبسهای طولانی محکوم کرد. قره باغی از سوی دولت شریف امامی و ارتشبد ازهاری در سال 1357 با سمت وزیر کشور وارد کابینه شد که در دیماه 1357 با ورود ژنرال رابرت هایزر جلساتی برای کودتا و قتلعام رهبران انقلاب داشتند. او مدتی پس از پیروزی انقلاب اسلامی به فرانسه گریخت و در مهر 1379 در پاریس درگذشت.
منبع:
کتاب
انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک، استان خراسان رضوی- 04 صفحه 224