موضوع : تصمیم کلى علماء و روحانیون در تهران
تاریخ سند: 3 تیر 1342
موضوع : تصمیم کلى علماء و روحانیون در تهران
متن سند:
گیرنده : تیمسار ریاست ساواک تاریخ : 3 /4 /42مدیریت کل اداره سوم شماره : 6820 س ت
موضوع : تصمیم کلى علماء و
روحانیون در تهران
مسافرت آیت‌اله نجفى بتهران و ورود او بمنزل آیت‌اله خوانسارى و همچنین اقامت آیت‌اله شریعتمدارى در حضرت عبدالعظیم و شایعات در اطراف اینکه سایر علماء بتدریج وارد تهران خواهند شد علاوه بر اینکه روحیه افراد طرفدار خود را تقویت نموده‌اند این شایعات را بوجود آورده که برنامه علماء اینستکه بترتیب از نقاط مختلف ایران بتهران عزیمت نموده و در منازل روحانیون تهران اقامت نمایند پس از آنکه اکثریت قابل ملاحظه تشکیل دادند اعلامیه بچاپ برسانند که بامضاء عموم آنها برسد و در این اعلامیه از دولت بخواهند که روحانیون و وعاظ زندانى باید آزاد شوند و اگر دولت ترتیب اثر نداد بتدریج و غیر محسوس در حضرت عبدالعظیم و اطراف شریعتمدارى تجمع نموده و متحصن شوند و براى اینکه منظور غائى و نهائى آنها معلوم نشود فعلاً شایع ساخته‌اند که بمنظور ملاقات با اعلیحضرت همایونى بتهران آمده‌اند یا اینکه از دست مریدان خود که بآنها مراجعه میکنند و مزاحمت فراهم میآورند مجبور شده‌اند بتهران حرکت کنند و با این ترتیب زیر پرده مشغول بثمر رسانیدن خواسته‌هاى شیطانى خود هستند بنابراین اگر بآنها مجال زیاد داده شود که با مردم تماس بگیرند و دید و بازدید کنند و ببهانه اینکه میخواهند موجبات نزدیکى با دولت را فراهم آورند و مدت توقف خود را در تهران طولانى نمایند بدون شک در سنگرهاى مخفى
خود مجهز خواهند شد بنابراین اصلح است که هر چه زودتر تصمیم قطعى آنها براى ملاقات یا اقدامات-دیگر روشن شود و پاى عده‌اى از علماء و روحانیون بیطرف و در عین حال شاهدوست و وطن پرست را دولت بمیان کشیده و وسیله آنها موجبات ملاقات یا عزیمت علماء مسافر را بشهرستانهاى مربوطه فراهم آورند.
در این میان میتوان از سران عمده صنوف مختلف بازار که اغلب مردمانى دیندار و نان رسان بعلماء و روحانیون هستند و بهمین جهت هم علماء از آنها حرف شنوائى دارند بمیان کشید و آنها را واسطه عمل قرار داد.
تنها نکته‌ایکه این ساواک ضمن تجربیات خود بایستى اعلام دارد اینستکه در شرایط موجود باید براى میانجى‌ها اعم از اینکه دولتى یا غیردولتى باشند امتیازاتى بصورت اسلحه دست آنها بدهند که با آن اسلحه بتوانند به روحانیون خود را نزدیک نمایند و الا اگر بخواهند صرفا با نصیحت و دلالت یا ترس آنها را بطرف دولت هدایت کنند بنظر نمیرسد موفقیتى نصیبشان شود عده‌اى از سران بازار باتکاء پشتیبانى و کمک تیمسار ریاست-ساواک تصمیم دارند میانجى واقع شوند که مراتب متعاقبا اعلام خواهد شد.
در خاتمه صورت علماء و روحانیونى که هم طرفدار دولت و هم تا حدى مورد اعتماد میباشند بشرح زیر میباشد. 1ـ آیت‌اله زنجانى 2ـ سید محمدرضا بهبهانى 3ـ مهدوى1 4ـ شیخ ابوالقاسم تویسرکانى 5ـ ابن‌الدین2 حاکم شرع تهران 6ـ آیت‌اله کمره‌اى.3
محترما بعرض میرساند : از طرف رئیس ساواک تهران. مولوى نواب
توضیحات سند:
1ـ حجه‌الاسلام شیخ مهدى مهدوى در سال 1321 در یکى از روستاهاى بندپى به دنیا آمد و بعد از پایان تحصیلات ابتدایى، دروس حوزه را در-درس پدرش آغاز کرد. وى در سال 1342 در درس خارج فقه و اصول آیات عظام شرکت نموده و مورد توجه و اعتماد مدرسین حوزه بود. حجه‌الاسلام مهدوى بعد از مرحوم آیت‌اللّه بروجردى در تقلید به امام (ره) رجوع کرد و در درس ایشان شرکت نمود. در سال 1341 در پخش اعلامیه‌ها و نوار و تبلیغات شرکت داشت. در سال 1356 همگام با دیگر روحانیون و ملت مبارزه علیه رژیم گذشته قیام نمود و در سال 1360 به امامت جمعه بروجرد-منصوب شد.2ـ شیخ عبدالحسین قمى معروف به ابن‌الدین در سال 1321 در قم به دنیا آمد. تحصیلاتش در قم بود. زبان عربى را نزد شیخ محمد حسین اردستانى، سطوح و اصول و فلسفه را نزد علماى دیگر فرا گرفت. سپس زبان عربى را نزد محمد جواد قمى تقویت کرد. بعد از اخذ اجتهاد در فقه و اصول در درس موسس حوزه قم ـ شیخ عبدالکریم حائرى ـ به تهران رفت و در مدرسه مروى به تدریس پرداخت. بعد از آن در مدرسه سپهسالار، استاد فقه و تفسیر گردید. همچنین در دانشکده الهیات و معارف اسلامى به تدریس زبان عربى پرداخت ؛ ابن‌الدین در