تاریخ سند: 30 خرداد 1357
متن سند:
چنانچه به استحضار دارند آقای هژبر یزدانی در تاریخ 4 /5 /2536 به موجب
نامه ای که فتوکپی آن ضمیمه است درخواست می نماید که چون همیشه تعداد
قابل ملاحظه ای چکهای بانکی (چکی که یک بانک عهده خود صادر می نماید)
و مقداری چکهای مسدودی بانکها (چکهائی که وجه آن نزد بانک محال علیه
موجود بوده و بررسی پرداخت آن چک بخصوص وجه در حساب مسدود شده
است) دارد و وصول آنها از
طریق اطاق پایاپای چند
روز طول می کشد بانک
موافقت نماید با دریافت بهره
چند روزه وجه این قبیل
چکها را قبل از وصول به
حساب آقای هژبر یزدانی یا
شرکتهای وابسته منظور و
محسوب دارد که بتواند از
وجود آنها استفاده نماید با
تقاضای آقای هژبر یزدانی
به علت وضع حسابهای
نامبرده موافقت می شود
آقای هژبر یزدانی مجددا در
تاریخ 13 /9 /2536
شاهنشاهی تقاضا می نماید
(فتوکپی ضمیمه است) که بانک موافقت نماید اولاً در مقابل چکهای بانکی و
مسدودی بانکها مشروح بالا حساب جاری نامبرده بدهکار شود ثانیا چون در
تعدادی از شعب بانک صادرات ایران دارای حسابهای متعددی به نام خود و
شرکتهای وابسته می باشد که به علت زیادی حجم معاملات دارای موجودیهای
قابل توجه بوده و ممکن است در سایر شعب و سایر حسابها مورد احتیاج باشد
موافقت گردد شعب بانک در مقابل چک و یا مسدود کردن موجودی در یک
حساب قبل از پایاپای داخلی وجه این چکها را در شعب دیگری که مورد نیاز
است پرداخت نمایند و همچنین آقای هژبر یزدانی در این نامه اختیار داده است
که به منظور احتراز از هرگونه بی نظمی بانک مجاز است همچنان چه احیانا
وصول هر یک از انواع چکها به اشکال برخورد می نماید از موجودیهای
پس انداز و سپرده ثابت ایشان استفاده و وجه چک مورد اشکال واریز و تسویه
گردد با این تقاضا ضمن صدور دستورالعمل برای نحوه انجام کار که فتوکپی آن
ضمیمه است موافقت بشود پس از ارسال این دستورالعمل به شعب ذی ربط یکی
از دو شعبه گزارش می نماید که انجام دستورالعمل مزبور میسر نیست زیرا با
انجام آن کارهای جاری
آقای هژبر یزدانی متوقف
خواهد شد و تقاضا می نماید
که رویه قبلی ادامه پیدا نماید
(فتوکپی گزارش ضمیمه
است) را رسیدگی که به عمل
می آید معلوم می گردد که در
شعبه فرح و چهارراه
شاه عباس کبیر بدون توجه
به دستور قبلی که در تاریخ
4 /5 /2536 شاهنشاهی
صادر گردیده چکهای
متعددی عهده یک شعبه
دیگر بانک و همچنین سایر
بانکها قبول و بدون اینکه
چکها بانکی باشد و یا وجه
آن مسدود شده باشد به حسابهای مربوطه آقای هژبر یزدانی یا شرکتهای وابسته
بدون کسب مجوز طبق تشریفات ستوده از تاریخ 14 /9 /2536 شاهنشاهی
شعبه فرح بدهکار گردیده و مانده بدهکار در پایان دیماه 2536 شاهنشاهی در
حدود دوازده میلیارد ریال گردیده است که پس از آن رئیس شعبه این مبلغ را به
صورت اعتبار در حساب جاری بین چهار شرکت وابسته به آقای هژبر یزدانی
تقسیم و سرشکن نموده و بصورت ظاهر حسابهای جاری شعبه را که نباید
بدهکار می شد واریز نموده است و باز رسیدگی های بعدی نشان می دهد که
عملیات دو رئیس شعبه فرح و چهارراه شاه عباس کبیر منحصر به موارد فوق
نبوده بلکه علاوه بر آن تعداد شش فقره چک عهده حساب جاری 666 کفش
اطمینان نیز نزد شعبه فرح که جمعا بالغ بر 432 /5 پنج میلیارد و چهارصدوسی
دو میلیون می گردد بدون آنکه وجه چکها مسدود شده باشد از طرف شعبه
چهارراه شاه عباس قبول و وجه آنها به حساب آقای هژبر یزدانی منظور می گردد
و شعبه فرح نیز تعداد پنج فقره چک عهده حساب آقای هژبر یزدانی که مبلغ آنها
بالغ بر 465 /4 چهار میلیارد و چهارصد و شصت و پنج میلیون می گردیده بدون
انجام تشریفات مقرره و
بدون اینکه موجودی آن
تأمین شده باشد به حساب
شرکت کفش اطمینان قبول و
وجه آن را پرداخت نموده
است و با این ترتیب در این
شعبه با فعل و انفعالاتی که
انجام گرفته است در مقابل
چکهای سایر بانکها و
همچنین چکهای سایر شعب
بانک صادرات ایران آقای
هژبر یزدانی با استفاده از
ساده لوحی دو نفر رئیس
شعبه مزبور موفق شده است
مبلغ متجاوز از 500 /21
بیست و یک میلیارد و پانصد
میلیون ریال وجه بانک را بدون انجام تشریفات مقرره و وثیقه استفاده نماید
ضمنا چون در حدود چهارصدهزار سهم بانک صادرات ایران را خریداری
نموده است که این عمل خود موجب ایجاد بحث های گوناگونی در محافل
اقتصادی و اجتماعی گردیده است و در نتیجه یک سلسله مسائل و معضلاتی را
برای بانک بوجود آورده است که مراجع ذیصلاح از جزئیات آنها نیز آگاه
می باشند.
در این میان با توجه به شایعاتی که در تهران و سایر شهرستانها نسبت به وضع
بانک صادرات ایران می شد کارگزاران بانک در خارج از کشور را به سؤالاتی از
بانک مرکزی ایران واداشت و زمانی بانک مرکزی ایران طرف این پرسشها واقع
شده که بانک صادرات ایران در حدود 360 میلیون دلار به خارج از کشور
بدهکار بود و در داخل کشور به بانک ملی ایران یک میلیارد و به بانک سپه یک
میلیارد و بانک توسعه صنعتی 850 میلیون ریال بدهی داشت.
خوشبختانه همین که حقایق امر در پیشگاه ذات اقدس ملوکانه معروض و روشن
گردید اوامر شرفصدور یافت و به منظور اجرای اوامر مؤکد ملوکانه قرار شد
سهام آقای هژبر یزدانی و
وابستگان در کوتاهترین
مدت از طریق بورس سهام
تهران به عموم مردم عرضه
شود و وجوه حاصله از
فروش آنها طبق امریه
ملوکانه بابت بدهی او
محسوب گردد.
با
محاسبه ای که شد در حدود
200 /9 نه میلیارد و دویست
میلیون ریال از محل فروش
سهام فوق الذکر عاید بانک
خواهد شد که این مبلغ از
بدهی مشارالیه کاسته
می شود برای تعیین تکلیف
بقیه بدهی نامبرده شرکتهای
وابسته که در حدود 500 /12 دوازده میلیارد و پانصد میلیون می گردید در
جلسات متعدد هیئت مدیره بررسی شد و بالاخره هیئت مدیره بانک رعایت
اصول بانکداری و ضرورت امکان وصول مطالبات بانک موافقت نمود که این
مبلغ از محل اعتبار فوق العاده که به شرکتهای وابسته به آقای هژبر یزدانی داده
می شود واریز گردد این اعتبار با بهره 10% داده شد که به اقساط اصل و بهره در
67 قسط وصول گردد.
با توضیح مراتب فوق 5 /21 بیست و یک میلیاردونیم بدهی آقای هژبر یزدانی
و شرکتهای وابسته به ترتیبی که مشروحا ذکر گردید صورت روشنی به خود
گرفته و مبلغ 200 /9 نه میلیارد و دویست میلیون ریال آن از محل فروش سهام
نقدا عاید بانک گردیده و بقیه چنانکه ذکر شد در 67 قسط وصول و واریز خواهد
گردید ضمنا چون لازم بوده حساب بهره های معوقه بدهی های 5 /21 میلیارد به
آقای هژبر یزدانی و شرکتهای وابسته روشن و تسویه گردد وضع این بهره ها که از
دیماه سال 2536 تا 25 فروردین ماه 2537 شاهنشاهی وصول نشده بود در
هیئت مدیره بانک مطرح شد هیئت مدیره بانک پس از مطالعه موافقت نمود که
این بهره ها به عنوان بهره دیر
کرد با نرخ 12% محاسبه و
اخذ گردد اخذ سفته های
لازم و ترتیب پرداخت
اقساطی به آن نیز مشخص و
مورد موافقت قرار گرفته
است.
با این اقدامات صورت کلی
محاسبات و مطالبات بانک
از آقای هژبر یزدانی بطور
قطع روشن و مشخص گردید
و علاوه بر مبلغی که از طریق
فروش سهام نقدا عاید بانک
گردیده است بقیه بدهی
نامبرده نیز در هر قسمت
مشخص و ترتیب پرداخت
اقساطی آن معلوم گردیده است.
موضوع دیگری که راجع به آقای هژبر یزدانی و شرکتهای وابسته احتیاج به
مطالعه و رسیدگی داشت تعهداتی بود که به مرور برای آقای هژبر یزدانی و
شرکتهای وابسته به عنوان اعتبار بر اینکه پرونده های منظمی نداشت ایجاد شده
بود (به صورت اعتبارات آقای هژبر یزدانی و شرکتهای وابسته به عنوان
اعتبارات استفاده شده ضمیمه است) بررسی سروسامان دادن به این اعتبارات و
پرونده های آنها و تطبیق آنها با ضوابط درست هر پرونده مربوط به هر شعبه
مطالعه واقع شد و پس از رفع نواقص آنها بوسیله مسئولین مربوطه در هیئت
مدیره بانک مطرح و اعتبار مربوط به هر پرونده جداگانه مورد موافقت واقع
گردید (صورت اعتبارات تصویب شده آقای هژبر یزدانی و شرکتهای وابسته
ضمیمه است) با این ترتیب می توان ادعا کرد که مشکلی بنام مشکل آقای هژبر
یزدانی و شرکتهای وابسته در این زمان در بانک وجود ندارد به خصوص که آقای
هژبر یزدانی و شرکتهای وابسته تعهدات خود را تاکنون به موقع انجام داده اند.
در زمینه مشکلات دیگری که وجود داشت اقدامات مؤثری انجام شده و خواهد
شد و این مشکلات هم به
مرور بر طرف خواهد شد از
جمله مهمترین این مشکلات
وضع پرونده های اعتباراتی
است که با رکود اقتصادی و
ساختمانی روبرو شده است
که با توجه سریع به آنها و
کوششهای فراوانی که به
عمل آمده است سبب شده
است از هر حادثه سوئی
جلوگیری بعمل آید در مورد
اعتبارات بخصوص بانک
صادرات ایران سعی نموده
است که فعالیت اعتباری
خود را مانند [گذشته] ادامه
دهد و در آینده نیز ادامه
خواهد داد و مستخرجه اعتبارات جاری مشتریان را متوقف ننماید البته اگر در
مواردی از افزایش اعتبار جلوگیری شده است بدین سبب بوده است که ضوابط
بانک مرکزی ایران اجازه افزایش اعتبار را نمی داده است خوشبختانه مقدار
قلیلی از مشتریان که در اثر رکود امور تجارتی نتوانسته اند تعهدات خود را به
موقع انجام دهند نسبت به تعیین تکلیف آن اعتبارات اقدامات لازم را نموده و
وضع آنها با بانک مشخص و روشن است ضمنا به اطلاع می رساند که کلیه
تعهدات خارج از کشور بانک صادرات ایران که تا این تاریخ 800 میلیون دلار
بوده است پرداخت گردیده و 50 میلیون دلار اضافه از این تعهدات نیز برای
تأمین بیشتر نقدینگی شعب خارج از کشور امکان داده شده است و در هر هفته
حدود 40 میلیون دلار نیز برای شعب خارج از کشور جهت تأمین نقدینگی آن
شعب فرستاده می شود و پرداخت شده است بدهیهای بانک به بانک های داخلی
که قبلاً اشاره شده است کلاً پرداخت گردیده است در این مدت کوتاه مبلغ 2 /7
هفت میلیارد و دویست میلیون ریال است و اسناد قرضه خریداری شده و کلیه
سپرده های قانونی عقب افتاده به بانک مرکزی ایران پرداخت گردیده است و
چگونه عقب افتادگی راجع
به سپرده های قانونی اسناد
قرضه وجود ندارد بانک
مرکزی ایران که در حدود
25 میلیارد ریال به بانک
صادرات ایران [کمک]
نموده بود و مایه تشکر و
امتنان می باشد تا این تاریخ
این بدهی به 5 /16 میلیارد
تقلیل یافته است.
تاکنون بانک صادرات ایران
دارای بودجه تنظیم شده و
تدوین شده نبود با اقداماتی
که شده است امیدوار است از
نیمه دوم امسال به بعد
هزینه های بانک از محل
اعتبارات بودجه که تنظیم شده و آماده طرح در هیئت مدیره می باشد پس از
تصویب آن هیئت مدیره انجام گردد.
لازم می داند در اینجا راجع به خرید ساختمان بزرگ برج سپهر که متعلق به
شرکت آ.
س.
پ می باشد اشاره ای نماید به لحاظ اینکه لازم بود ادارات مرکزی
بانک که در نقاط مختلف تهران پراکنده بود یکجا جمع شود و به هر حال بانک
صادرات ایران دارای ساختمانی مرکزی در خور خود باشد و از طرف دیگر
وجوهی که بابت خریداری این ساختمان تعیین می شد بابت بدهی شرکت اس پ
به بانک صادرات ایران منظور گردید موضوع در هیئت مدیره بانک مطرح و
هیئت مدیره موافقت نموده بود که ساختمان برج سپهر که در خیابان ثریا واقع
شده است از شرکت آ.
س.
پ برای ادارات مرکزی بانک خریداری شود در نتیجه
این موافقت پس از مطالعات لازم و کارشناسی لازم به وسیله کارشناسان رسمی
روی قسمت ساختمان سرانجام سند خرید ساختمان برج سپهر آماده آن و به
امضاء بانک و شرکت آ.
س.
پ رسید و عملاً ساختمان مذکور به مالکیت بانک
درآمد و بهای خرید آن از طرف شرکت آ.
س.
پ بابت بدهی شرکت به بانک
پرداخت گردید و در مجمع
عادی صاحبان سهام مورخ
25 /3 /2537 شاهنشاهی
نیز ضمن گزارش هیئت
مدیره به مجمع عمل خرید
ساختمان برج سپهر مورد
تأیید صاحبان سهام واقع
شد.
اقدامات دیگری که در این
مدت انجام شده است و در
ترفیه [ترفیع] حال کارمندان
مؤثر بوده است پرداخت
350 میلیون ریال بابت
پاداش سال گذشته کارمندان
پرداخت گردیده است و
ضمنا حقوق کارمندان در دو
نوبت یک نوبت اول فروردین /2537 و نوبت دوم اول خرداد 2537 به ترتیب
میزان 10% و418% طبق ضوابط قانونی افزایش یافته است و در مورد مسکن
کارمندان نیز 20% از محل وام مسکن که کارمند باید پرداخت نماید چون قادر به
پرداخت نبودند موضوع در هیئت مدیره مطرح شد و هیئت مدیره موافقت نمود
20% سهمیه که نقدا کارمند باید برای تهیه مسکن به پردازد بانک به کارمند وام
بدهد تا این مشکل هم که در راه تأمین مسکن کارمندان وجود دارد از بین برود
این وام با بهره 5% و 41% نیز [ناخوانا] به کارمند مشمول پرداخت گردید چون
اغلب از کارمندان دارای مقدار قابل توجهی مرخصی های ذخیره بودند و تاکنون بانک این مشکل را حل
نکرده بود این مرخصی ها به بررسی رسید و وضع آن روشن شد و مشکل کارمندان از این لحاظ برطرف
گردیده است.
با توجه به اقدامات وسیعی که انجام گرفته است در حال حاضر بانک صادرات ایران با استظهار به عنایات
شاهانه دارای هیچگونه مشکلی نیست و با کمال خوشوقتی به اطلاع می رساند که با وجود نهایت
صمیمیت و همکاری که بین اعضاء هیئت مدیره بانک وجود دارد هر مشکلی بوجود آید به آسانی برطرف
خواهد شد.
منبع:
کتاب
هژبر یزدانی به روایت اسناد ساواک صفحه 279