تاریخ سند: 8 بهمن 1342
موضوع: تشکیل جلسه جبهه ملی
متن سند:
شماره: 26011/س ت تاریخ:8 /11 /1342
موضوع: تشکیل جلسه جبهه ملی
روز 3 /11 /42 ساعت 1800 در خیابان شاهآباد باغ سپهسالار کوچه توسلی کاشی 78 جلسه مشترک هنرستان صنعتی و دکتر رضازاده شفق1 با شرکت افراد زیر تشکیل گردید.
فدوی. اسدی. صالحی. فرخ. طلوع. مبصری. ناژداکی. یزدانلو. امیری. ماهرانی.
آقای ماهرانی گفتند شورای جبهه ملی با 17 نفر تشکیل شد و رئیس سازمان جوانان آقای میرمحمد صادقی استعفاء کرده و از طرف جبهه ملی سه نفر مأمور شدهاند که بروند پیش آقای اللهیار صالح تا یک نفر برای رئیس سازمان جوانان انتخاب کنند، یکی از آنها من بودم.
آقای صالحی درباره کتاب جنگ شکر در کوبا2 صحبت کردند.
آقای ماهرانی اظهار داشتند که منظور از مسافرت اخیر شاه این است که رفته پول به تلویزیونهای خارج و روزنامهها بدهد تا برای ششم بهمن تبلیغ نمایند.
روی پرونده اللهیار صالح بایگانی شود. 14 /11 /42
توضیحات سند:
1. صادق رضازاده شفق فرزند آقارضا بازرگان، در سال ۱۲۷۱ ش در تبریز به دنیا آمد. تحصیلات ابتدایی را در مدرسه پرورش و تحصیلات متوسطه را در مدرسه کاتولیک امریکائی مموریال، در تبریز به پایان رساند. در دوران استبداد صغیر و همزمان با واقعهی به توپ بستن مجلس توسط محمدعلی شاه، درحالی که جوانی 16 ساله بود، با معلم جوان آمریکایی خود که هوارد باسکرویل نام داشت، همکاری کرد. پس از فتح تهران و سرنگونی حکومت محمدعلی شاه، او که هنوز در مدرسهی آمریکاییها تحصیل میکرد، به عضویت جمعیت وطنخواهان در آمد و در هفتهنامهی شفق که تحت مدیریت پدرش بود، به نوشتن مقاله پرداخت. در این موقع بود که کلمهی «شفق» به نام خانوادگی او افزوده شد.
پس از اشغال تبریز در سال۱۲۹۰ ش توسط روسیه تزاری، به علت مخالفتهایی که با آنان داشت، به زندگی مخفی روی آورد و یک سال بعد نیز به صورت مخفیانه به ترکیه رفت و در دبستان ایرانیان استانبول به معلمی زبان فارسی و تاریخ مشغول شد. در ۱۲۹۳ در همانجا در مدرسهی عالی شبانهروزی آمریکایی رابرت کالج ادامه تحصیل داد و در ۱۲۹۷ش لیسانس گرفت و در همان کالج به تدریس مشغول شد.
رضازاده شفق که از سال 1295ش و در بحبوحهی جنگ جهانی اول با برخی از نمایندگان مجلس شورای ملی و افرادی چون عارف قزوینی که به استانبول مهاجرت نموده بودند، رابطه برقرار کرده بود، در همین زمان، با سید حسن تقی زاده و محمد قزوینی و پورداود که در برلین مستقر شده بودند نیز به همکاری قلمی و فکری پرداخت.
وی در سال 1301ش، دو سال پس از کودتای رضاخان میرپنج، به برلین رفت و در سال 1307ش، از دانشگاه برلین دکترای فلسفه گرفت و در همین سال به ایران بازگشت و درالمعلمین عالی را راه اندازی کرد. پس از تأسیس دانشگاه تهران در سال ۱۳۱۳ش، به تدریس در این دانشگاه نیز مشغول شد و از ابتدای تأسیس فرهنگستان ایران در سال ۱۳۱۴ش از اعضای مؤسس و پیوستهی آن بود و در سال 1317ش، با شرکت در راه اندازی سازمان پرورش افکار، به ترویج فرهنگ رضاخانی کمک کرد.
پس از سرنگونی رضاخان در شهریور 1320ش، در سال ۱۳۲۲ به نمایندگی مجلس شورای ملی انتخاب که این انتخاب در دورهی بعد نیز تکرار شد.
در فروردین ۱۳۲۸ به دعوت کمیسیون حقوق بشر به آمریکا رفت، که پس از اتمام کار کمیسیون، از طرف دولت مأمور به ایراد سخنرانی راجع به تاریخ و فرهنگ ایران در دانشگاههای آمریکا شد و در بهمن ماه همان سال به نمایندگی دوره اول مجلس سنا منصوب، که این انتصاب تا دورهی پنجم ادامه یافت.
در دوران نخست وزیری دکتر محمد مصدق، در شهریور ۱۳۳۰ برای شرکت در کمیسیون حقوق بشر سازمان ملل متحد به آمریکا رفت و سپس به تدریس در دانشگاه های کلمبیا، میشیگان و مک گیل پرداخت و سه ماه پس از انجام کودتای امریکایی انگلیسی 28 مرداد 1332ش، در آذر ۱۳۳۲ به ایران بازگشت و به تدریس در دانشگاه تهران ادامه داد و در سال ۱۳۴۲ش، بازنشسته شد.
او که از افراد مورد علاقهی محمدرضا پهلوی بود، از سویِ او مأموریت یافت تا برای وی و فرح دیبا، لقبی را پیشنهاد دهد که لقب «آریامهر» برای محمدرضا و «شهبانو» برای فرح، مورد قبول شاه قرار گرفت.
صادق رضازاده شفق که دارای تألیفات متعددی در تاریخ و ادبیات بود، در ۱۷ شهریور ۱۳۵۰ش در بیمارستان مهرشهر تهران درگذشت.
2. جنگ شکر در کوبا، نام مجموعه مقالاتی است که ژان پل سارتر پس از مسافرت به کوبا و مشاهده جریان انقلاب در آن کشور نوشت و در روزنامه فرانس سوار چاپ شد. این مقالات در همان ایام با ترجمه جهانگیر افکاری در روزنامه کیهان به چاپ رسید و سپس توسط انتشار امیر کبیر به صورت کتابی مستقل منتشر شد.
منبع:
کتاب
اللهیار صالح به روایت اسناد ساواک-جلد دوم صفحه 121