تاریخ سند: 2 آذر 1357
درباره: آیات شیرازی و قمی
متن سند:
شماره: 20934/ ه1 تاریخ:2 /9 /1357
از: سازمان اطلاعات و امنیت خراسان
به: فرمانداری نظامی مشهد و حومه
درباره: آیات شیرازی و قمی
آیات شیرازی و قمی به علت ورود مأمورین فرمانداری نظامی مشهد به صحن حرم مطهر و ضرب و جرح مردم اعلامیه‌ای به تاریخ 30 /8 /57 صادر1 و در این اعلامیه ضمن اشاره به حمله روس‌ها به حرم و حادثه مورخه 1314 مسجد گوهرشاد اعمال مأمورین فرمانداری نظامی و هیئت حاکمه را تقبیح و به همین جهت روز 5 /9 /57 را عزای عمومی اعلام و متن اعلامیه نیز در مشهد توزیع شده و خلاصه آن در روزنامه آفتاب شرق مورخه 1 /9 /57 به چاپ رسیده است لکن تاکنون اعلامیه آیت‌اله قمی پخش نشده. مراتب جهت هرگونه اقدام مقتضی اعلام می‌گردد. ـ خ
رئیس سازمان اطلاعات و امنیت خراسان. شیخان
خداوردی ـ 2 /9 /57
توضیحات سند:
1. در روز 29 /8 /57 برابر با نوزدهم ذیحجه 1398 ه..ق، پس از برگزاری مراسم ختم یکی از شهدای حوادث اخیر مشهد که در مدرسه عباسقلی خان برپا شده بود، گروهی از شرکت‌کنندگان در مراسم ختم به صحن مطهر امام رضا (ع) وارد شده شروع به تظاهرات کردند. در این هنگام چند نفر از مأموران ساواک که در بین مردم و زوار حرم، مراقب امور بودند و سابقه دستگیری چند نفر از جوانان مبارز را داشتند، به محاصره مردم در آمده، دستگیر گشتند، بر اثر زد و خورد با مردم و مجروح شدن عده‌ای از زوار معلوم گشت که این چند نفر مأمور که خود را زوار معرفی کرده بودند، اسلحه کمری دارند و چون یک نفر از آنها موفق به فرار شده بود، در خارج صحن به سایر مأمورین اطلاع داد و لذا چند نفر مأمور مسلح وارد حرم شده و مردم را به محاصره در می‌آورند. اقدامات مبارزین جهت نجات محاصره‌شدگان باعث درگیری شده و با ورود نیروهای پلیس بیشتر، آنها شروع به تیراندازی نمودند. طبق اظهارنظر شهود، بر اثر تیراندازی مأموران مسلح که وارد حرم شده، ابتدا چند تیر به داخل اصابت می‌کند و از طرف کفشداری گنبد الله‌وردی خان نیز تیراندازی می‌شود، به طوری که چند نقطه از در و دیوار حرم بر اثر اصابت گلوله فرو می‌ریزد، به علاوه با پرتاب گاز اشک‌آور در داخل حرم، عده‌ای از زوار از بیهوش شده و یک نفر از زوار اصفهانی از ناحیه پا مجروح می‌گردد. با ازدحام زوار و فریاد مردم، مأمورین از حرم خارج شده و فرار می‌کنند... . ر.ک: نقش علمای مشهد در انقلاب اسلامی، حسن شمس‌آبادی، صص 299ـ300.
منبع:
کتاب
آیت‌الله العظمی سید عبدالله شیرازی به روایت اسناد ساواک صفحه 403
