گزارش وقایع حوزه فرمانداری نظامی تهران و حومه
تاریخ سند: 2 دی 1357
گزارش وقایع حوزه فرمانداری نظامی تهران و حومه
متن سند:
مدت : از ساعت 0800 الی 1700 روز 2 /10 /1357 1ـ گزارشات رسیده و اقدامات انجام شده الف : سازمان اطلاعات و امنیت تهران (1) روز جاری دکتر عادلی رانکوهی نماینده مردم لاهیجان در مجلس شورایملی از عده ای از نمایندگان مجلس شورایملی دعوت تا در ساعت 1700 بمنظور تشکیل جلسه و مذاکره درباره اوضاع مملکتی با شرکت دکتر علی امینی در آدرس امیرآباد شمالی خیابان دوم پلاک 73 حضور یابید.(مراتب به فرمانداری نظامی منطقه 6 ابلاغ گردید.) (2) بطوریکه در بین کارمندان وزارت دارائی شایع میباشد قرار است روز سه شنبه 5 /10 /57 گروههای مخالف مبادرت به راهپیمائی نمایند.
(3) طبق اعلامیه صادره بامضای مجمع اسلامی دانشگاهیان قرار است بمنظور بزرگداشت حماسه خونین کربلا سمیناری با عنوان در پرتو انقلاب حسین «علیه السلام» با شرکت دانشمندان اسلامی بمدت 5 روز از تاریخ 2 /10 /57 همه روزه از ساعت 0900 در دانشگاه امیرکبیر تشکیل گردد.
در این اعلامیه از عموم علاقمندان دعوت شده که در این سمینار شرکت نمایند.
(مراتب به فرمانداری نظامی منطقه 4 ابلاغ گردید.) (4) روز 29 /9 /57 در نخست وزیری شایع گردیده که هویدا دست بخودکشی زده است.
(5) قرار بود روز جاری تعدادی از استادان دانشگاه آزاد ایران از ساعت 0930 الی 1030 جلسه ای در دانشگاه مذکور واقع در خیابان کریمخان زند برگزار نمایند.
(مراتب جهت جلوگیری از تجمع آنها به فرمانداری نظامی منطقه 2 ابلاغ گردید.) (6) ساعت 0830 روز جاری در محوطه دبیرستان رضاشاه کبیر شهر ری اعلامیه هائی پخش شده که در آن از دانش آموزان خواسته شده بکلاس نروند این اعلامیه بامضاء دبیران چند ناحیه منجمله ناحیه 19 شهر ری بوده است.
(فرمانداری نظامی منطقه مربوط در جریان بود.) (7) دانش آموزان دبیرستان هدف شماره 4 از رفتن بکلاس خودداری و در حیاط مدرسه اجتماع و مشغول دادن شعارهای ضد ملی میباشند، ضمنا تعداد زیادی اعلامیه مضره و عکس خمینی در مدرسه پخش گردیده است.
(فرمانداری نظامی منطقه مربوطه در جریان بود.) (8) دانش آموزان دبیرستان داریوش از رفتن بکلاس خودداری و تمثال های شاهنشاه آریامهر را پاره و شعارهای ضد ملی میدادند، ضمنا دانش آموزان دبیرستان دخترانه ثریا، دبیرستان مهستی، هنرستان شماره 3 و راهنمائی محمدرضا شاه نیز که همه در ناحیه 11 قرار دارند از رفتن به کلاس خودداری نمودند.
(فرمانداری نظامی منطقه مربوطه در جریان بود.) (9) دانش آموزان مدرسه گهربخش شهر ری باتفاق دانش آموزان مدرسه راهنمائی عسگری از مدارس بیرون آمده و بصورت راه پیمائی بطرف دبیرستان رضاشاه کبیر شهر ری در حرکت بودند.
(مراتب به فرمانداری نظامی منطقه شهر ری ابلاغ گردید.) (10) کلیه مدارس ابتدائی ناحیه 3 آرام میباشند، از 45 مدرسه راهنمائی دو مدرسه نا آرام میباشند که دانش آموزان بکلاس نمیروند و در صحن مدرسه اجتماع نموده اند.
فرمانداری نظامی منطقه مربوطه در جریان بود.
(11) در ساعت 1000 روز جاری تعدادی از دانش آموزان 25 شهریور واقع در چهار راه ایرانشهر ضمن شکستن در و پنجره مدرسه با تعدادی دیگر که حدود سه هزار نفر میشوند بطرف سفارت آمریکا در حرکت بودند.
(مراتب به فرمانداری نظامی منطقه جهت متفرق نمودن آنها ابلاغ گردید.) (12) وضعیت مدارس شمیران : (الف) دانش آموزان تعدادی از دبیرستانهای شمیران اقدام به تعطیل مدارس نمودند.
(ب) عده ای از دانش آموزان دبیرستان خوارزمی شمیران در میدان تجریش اجتماع و مشغول دادن شعارهای مضره بودند.
(مراتب جهت متفرق نمودن آنها به فرمانداری نظامی منطقه شمیران ابلاغ گردید.) (13) مدارس شهر ری : (الف) از 27 باب مدرسه راهنمائی 5 باب آن معلمین بکلاس نمیروند.
(ب) از 12 باب دبیرستان پنج باب دبیران آن بکلاس نمیروند تنها هنرستان صنعتی شهر ری معلمین و دانش آموزان از رفتن بکلاس خودداری نمودند.
(پ) مدارس ابتدائی آرام میباشند.
(14) تظاهرات در ساعت 950.
(الف) حدود 500 نفراز دو سمت میدان خراسان در جهت مخالف در حال تظاهرات بودند، افراد مذکور در خیابان عارف با هم تلاقی نمودند.
(ب) حدود 300 نفر محصل در تقاطع تخت جمشید و ایرانشهر در حال تظاهرات بودند.
(پ) حدود 200 نفر محصل از طرف میدان کندی بطرف جنوب در حرکت بودند.
(مراتب به فرمانداری نظامی مناطق مربوطه ابلاغ گردید.) (15) دانش آموزان دبیرستان دخترانه مرجان ضمن دادن شعارهای ضد ملی تمثالهای شاهنشاه آریامهر را پائین آورده و پاره نموده و پرچم مدرسه را نیز پائین کشیده اند و تعدادی اعلامیه نیز در مدرسه پخش گردیده است.
(فرمانداری نظامی منطقه مربوطه در جریان قرار گرفت.) (16) دانش آموزان دبیرستان آزمون واقع در خیابان سمنگان از رفتن به دبیرستان خودداری و در خیابان مذکور شعار مضره میدادند.
(مراتب به فرمانداری نظامی منطقه مربوطه ابلاغ گردید.) (17) از 15 باب دبیرستان ناحیه 7 دانش آموزان 8 باب از رفتن بکلاس خودداری و مشغول تظاهرات ضد ملی بوده و تعدادی اعلامیه نیز پخش گردیده که در آنها از معلمین دعوت شده صبح روز 3 /10 /1357 در مقابل دانشگاه تهران اجتماع و باتفاق سایر گروهها با پزشکان بیمارستان رضاشاه کبیر مشهد همدردی نمایند.
(مراتب به فرمانداری نظامی منطقه 2 ابلاغ گردید.) (18) در ساعت 1145 روز جاری عده ای از دانشگاهیان به پشتیبانی از استادان متحصن، در ضلع جنوبی خیابان شاهرضا بین خیابان فروردین و خیابان دانشگاه اجتماع و دست به تظاهرات زدند.
1 (مراتب جهت متفرق نمودن آنها به فرمانداری نظامی منطقه مربوطه ابلاغ گردید.) (19) بعلت دخالت مامورین فرمانداری نظامی جمعیت مقابل دانشگاه متفرق ولی حدود 1000 نفر از آنان از طریق درب خیابان رشت و درب فی مابین دبیرستان البرز وارد دانشگاه گردیده و در آمفی تأتر و محوطه مقابل آن اجتماع نموده اند در ساعت 1005 برنامه بدین شرح اعلام گردید.
2 (الف) سخنرانی آیت اله باهنر (ب) پاسخ به سئوالات (پ) برگزاری نماز جماعت ظهر پس از اعلام برنامه آیاتی از قرآن تلاوت و سپس سخنرانی شروع شده است ضمنا از افراد حاضر تقاضا شده از دادن شعار و پخش اعلامیه خودداری نمایند (قبلاً قرار بود دکتر فرید اعلم برای کسب اجازه به فرمانداری نظامی مراجعه نماید) فرمانداری نظامی منطقه مربوطه در جریان بود.
(20) در ساعت 1040 روز جاری حدود 1000 نفر از کارمندان رادیو و تلویزیون و افراد متفرقه بداخل خیابان پهلوی ریخته و راهپیمائی بطرف میدان ونک را آغاز کرده اند و خیابان را بند آورده اند.
(مراتب جهت متفرق نمودن آنها به فرمانداری نظامی منطقه مربوطه ابلاغ گردید.) (21) وضع تاسیسات نفتی ری (الف) در مورخه 2 /10 /57 در وضع تاسیسات نفتی ری تغییری حاصل نشد.
(ب) کارگران اعتصابی پس از حضور در مقابل درب ورودی پالایشگاه تهران حاضر به ادامه کار و امضاء فرم تعهد نامه نگردیده و اعلام نمودند که به بهشت زهرا خواهند رفت ضمنا از بین کارکنان اعتصابی از طرف شخصی مبالغی در حدود 3 الی 5 هزار ریال مساعده داده می شود که نسبت به شناسائی فرد موصوف اقدام شده و در صورت حصول نتیجه مراتب متعاقبا به استحضار خواهد رسید.
(مراتب به فرمانداری نظامی منطقه شهر ری ابلاغ گردید.) (22) بموجب اطلاع از ساعت 1100 الی 1200 روز جاری تعدادی در حدود 500 نفر از کارمندان بانک مرکزی در سالن ناهارخوری این بانک اجتماع و مانند روزهای گذشته ضمن سخنرانیهای سیاسی در خاتمه اعلام کردند از صبح روز 3 /10 /57 بمدت یکهفته در محل کار حاضر ولی از انجام کار خودداری خواهند کرد.
1 (مراتب به فرمانداری نظامی منطقه مربوطه ابلاغ گردید.) (23) قرار است در روز جاری عده ای از کارکنان شرکت نفت که در اعتصاب هستند به پالایشگاه تهران و انبار شهر ری رفته و آنجا را تعطیل نمایند.
(مراتب به فرمانداری نظامی منطقه شهر ری ابلاغ گردید.) (24) حدود 20 نفر از استادان دانشگاه آزاد ایران از جمله دکتر ماهوتیان دکتر اسفندیاری، دکتر جمشیدی و دکتر مستشاری در ساعت 0930 روز جاری بمنظور تشکیل جلسه باین مرکز آموزشی وارد لیکن متعاقب آن چند نفر از استادان مذکور محیط دانشگاه را ترک و خارج شدند.
(25) در اجتماع روز جاری دانشگاه صنعتی امیرکبیر پس از قرائت و تفسیر قرآن شخصی بنام دکتر باهنر پیرامون مسائل مذهبی همراه با کنایه به مسائل فعلی کشور از جمله اشاره به اینکه درخت کج را بایستی از ریشه قطع کرد سخنرانی نمود و سپس دکتر جلالی یکی از استادان نیز درباره حکومت یزید و رفتارش با خاندان امام حسین همراه با کنایه به مسائل جاری سخنرانی کرد و در ساعت 1130 اعلام نماز جماعت شد و از حاضران تقاضا گردید کسانیکه نمیخواهند نماز جماعت بخوانند با آرامی دانشگاه را ترک کنند و شعار ندهند چون قرار است این جلسات تا روز چهارشنبه 6 /10 /57 ادامه یابد، بدنبال این امر جمعیت حاضر شروع به ترک دانشگاه نمودند و 500 نفر باقیمانده در سالن ناهارخوری مشغول نماز جماعت شدند و این افراد نیز در ساعت 1300 با خاتمه نماز جماعت بتدریج دانشگاه را ترک نمودند در اجتماع روز جاری صندوقی برای کمک به کارگران اعتصابی اختصاص داده شده بود که حاضران در آن پول ریختند و عکس های خمینی و شریعتی نیز بفروش میرسید.
(26) وضع بازار تا ساعت 1230 روز جاری بشرح زیر بود.
(الف) بازار تجریش غیر از قصابی و میوه فروشی تعطیل بود، مغازه های اطراف 60% باز بود، بنزین وجود داشت، نفت خیلی کم بود تاکسی و اتوبوس کار میکرد.
(ب) بازار تهران و مغازه های اطراف بسته بود، پمپها بنزین داشتند نفت کم بود، تاکسی و اتوبوس کار میکرد.
1 (پ) بازار شهری و مغازه های اطراف آن باز بود پمپها بنزین داشتند نفت کم بود، کرایه و اتوبوس کار میکرد.
(ت) سطح شهر عادی بود.
(ث) وضع میادین عادی بود.
ب : ضد اطلاعات وابسته (1) در ساعت 0700 روز جاری آقای گریمر آمریکائی معاون رئیس شرکت خاص خدمات نفت ایران هنگام خروج از خانه اش در اهواز وسیله شخصی ناشناس ترور گردیده و فوت شده است.
1 (2) در ساعت 0830 روز جاری دبیران دبیرستان آرش واقع در تهران پارس دانش آموزان را به خیابانها هدایت و ضمن رهبری آنان دست به تظاهرات زده اند (مراتب به فرمانداری نظامی منطقه مربوطه ابلاغ شد در جریان بود) (3) دانش آموزان دبیرستان شماره 1 خوارزمی ساعت 0900 روز جاری از رفتن به کلاس خودداری کرده و در محوطه دبیرستان شعار مضره میدادند.
(فرمانداری نظامی منطقه در جریان بود.) (4) در ساعت 0800 روز جاری دانش آموزان مدرسه راهنمائی طلیعه دانش واقع در خیابان نظام آباد دست به تظاهرات زده و شعار ضد ملی میدادند.
(مراتب به فرمانداری نظامی منطقه مربوطه ابلاغ شد.) (5) اطلاع داده شد در روز جاری نواری انقلابی بنفع خمینی بنام رنگارنگ شماره 15 تهیه شده توسط شرکت آونگ با صدای گوگوش برای فروش و پخش آماده میباشد.
(مراتب جهت بررسی و اقدام لازم به فرمانداری نظامی منطقه 2 ابلاغ گردید.) (6) در ساعت 1015 عده زیادی در خیابان سعدی جنوبی تظاهرات نموده و شعارهای مضره میدادند.
2 (مراتب به فرمانداری نظامی منطقه مربوطه ابلاغ شد.) (7) بیمارستان جرجانی و لقمان الدوله ادهم از پذیرفتن بیماران ارتش خودداری مینمایند و اظهار میدارند که در کمیسیون دستور داده شده که بیماران ارتشی را نبینیم.
(8) در مسجد خیابان مولوی نزدیک میدان اعدام اعلامیه هائی نصب کرده اند که در آن قید شده روز دوشنبه 4 /10 /57 تعداد کثیری از مردم تهران دست به تظاهرات میزنند.
مراتب به فرمانداری مناطق 9 گانه ابلاغ شد.
(9) در ساعت 1230 کارمندان و کارگران وزارت کار در خیابان آیزنهاور در داخل وزارتخانه اعتصاب نموده و مبادرت بدادن شعارهای مضره نموده اند.
(مراتب به فرمانداری نظامی منطقه 6 ابلاغ گردید.) (10) برابر اطلاع واصله روی پرچم قرمز رنگی عکس آیت اله خمینی را نصب نموده و در داخل دبیرستان دخترانه واقع در خیابان کریمخان زند اول بهجت آباد نرسیده به میدان ولیعهد نصب و برافراشته گردیده است و پرچم در حال حاضر در اهتزاز میباشد.
مراتب جهت اقدام لازم به فرمانداری نظامی منطقه مربوطه ابلاغ گردید.
پ : برابر گزارش سب 2 مستند به نامه محرمانه مستقیم فرماندهی لجستیکی ن ز ش خرابکاران تصمیم دارند نان مورد مصرف دانشگاه پلیس تهران را به سم آلوده نمایند با عرض مراتب بالا از طریق این وابسته اقدام و طی نامه محرمانه مستقیم از مدیریت عامل سازمان اتکاء تقاضا شده است دستور مقتضی در مورد آزمایشات لازم و مراقبت از خمیر و نانهای طبخ شده کارخانجات صادر نمایند.
ت : برابر گزارش سازمان اطلاعات و امنیت تهران دبیرستان شماره 3 خوارزمی (ارشاد) واقع در ناحیه 9 آموزش و پرورش خیابان تهران نو خیابان ششم بهمن در شب گذشته (1 /10 /1357) دستگاه پلی کپی دبیرستان که در زیرزمین و در محل محفوظی قرار داشت توسط فرد یا افراد ناشناسی به سرقت برده شده است.
توضیحات سند:
1ـ «هم اکنون (ساعت 1245) این تظاهرات در اطراف دانشگاه و خیابانهای مشرف به دانشگاه ادامه دارد و مامورین نظامی با شلیک تیرهای هوایی سعی در پراکنده نمودن تظاهرکنندگان دارند ولی تظاهرکنندگان پس از متفرق شدن مجددا در گوشه دیگری اجتماع و تظاهرات می کنند.» (16766 /20 ه 11 ـ 2 /10 /57) 2ـ منظور دانشگاه امیرکبیر و خیابانهای اطراف آن است.
1ـ تفصیل این خبر را در خلال سندهای پیش رو خواهید خواند.
1ـ امروز (2 /10 /57) از طرف کسبه و اصناف خیابانها اعلامیه ای تحت عنوان «اعلامیه همبستگی کسبه و اصناف با سایر طبقات مبارز ایران بخصوص اعتصابیون بازار» منتشر شد و در آن آمده بود که «تا زمانی که بازار تهران و شهرستانها تعطیل و یا باز باشد ما نیز گام به گام با آنها اقدام به تعطیل یا باز نمودن مغازه های خود خواهیم نمود و بدین خاطر از امروز اعتصابات خود را اعلام می داریم.
» این اعلامیه در ضمیمه کتاب آمده است.
(ضمیمه شماره 1 /1) 1ـ مشروح این خبر را در میان سندهای مربوط به استان خوزستان خواهید خواند.
2ـ منبع ساواک از مشاهدات امروز (2 /10 /57) خود در قسمتی از خیابان ولی عصر تهران گزارش داد که «چند جوان که دو نفر از آنها عکس خمینی را در دست داشتند جلو اتومبیل ها را گرفته و از سرنشینان اتومبیل ها می خواستند که به شاهنشاه توهین کنند و چراغهای اتومبیل ها را روشن نمایند.
ضمنا این عده شعارهای ضد میهنی می دادند...
.
» (پرونده 106969، ج 11، ص 21)