درباره: اظهارات و همچنین مصاحبه آقاى لوین با پرویز نیکخواه
درباره: اظهارات و همچنین مصاحبه آقاى لوین با پرویز نیکخواه
متن سند:
بولتن: ویژهدرباره: اظهارات و همچنین مصاحبه آقاى لوین با پرویز نیکخواه
محترماً در اجراى اوامر تیمسار ریاست معظم ساواک خلاصه‌اى از اظهارات و مذاکرات معموله با آقاى دان لوین در مسافرت دو روزه شمال و همچنین جریان مصاحبه نامبرده با پرویز نیکخواه را به شرح زیر به عرض می‌رساند.
هدف از مسافرت:
گرچه درباره هدف آقاى لوین از مسافرت به ایران موضوع قطعا به طور کاملاً واضح‌تر و مفصل‌تر به عرض تیمسار ریاست ساواک رسیده معهذا بى‌مناسبت نمی‌داند بدوا بهدف نامبرده از این مسافرت اشاره مختصرى بنماید.
مشارالیه که بنا باظهار خودش متولد روسیه شوروى می‌باشد پس از وقوع انقلاب کمونیستى در آن کشور روسیه را ترک و به تابعیت دولت آمریکا درآمده و چون به بررسى مسائل کمونیستى توجه دارد به همین مناسبت کتابى نیز درباره قتل تروتسکى که به دستور استالین در مکزیک صورت گرفت نوشته که مورد توجه قرار گرفته و بسبب نوشتن همین کتاب طرفداران تروتسکى نسبت بوى اظهار علاقه می‌نمایند.
مشارالیه که در ضمن در نشریه معروف ریدرز دایجست چاپ آمریکا مقاله می‌نویسد تحقیقات و مطالعاتى نیز درباره قتل کندى رئیس جمهور فقید امریکا نموده و عقیده دارد که اسوالد، قاتل کندى وسیله عوامل وابسته بمائو تحریک بقتل کندى و خروشچف که مانع اجراى نقشه‌هاى چین کمونیست بوده‌اند شده و چون موفق باخذ ویزا جهت مسافرت به شوروى نگردیده بدوامبادرت بقتل کندى کرده است و در این باره وى کتابى نوشته است.
آقاى لوین معتقد است که مائو رهبر حزب کمونیست چین با تقلید از رویه استالین در صدد ترتیب دادن ترور شخصیت‌ها در کشورهاى مختلف جهان جهت پیش بردن مقاصد خویش می‌باشد و قتل نخست‌وزیر بروندى در آفریقا نیز وسیله ایادى چین کمونیست در لندن ترتیب یافته بود.
آقاى لوین که سرگرم نوشتن مقاله براى ریدرز دایجست و همچنین کتابى تحت عنوان اولترا کمونیست (مافوق کمونیست) درباره فعالیت چین و عوامل آن در جهان است به این منظور به ایران آمده است که در مورد نحوه دخالت عوامل مائو در سوءقصد خائنانه 21 فروردین تحقیقاتى به عمل آورد.
تحقیقات قبل از ورود به ایران
آقاى لوین قبل از ورود به ایران از طریق جراید خارجى که مطالبى درباره این حادثه و کشف شبکه کمونیستى طرفدار چین در ایران منتشر می‌نموده‌اند در جریان اوضاع قرار داشته و به طوری که اظهار می‌دارد در اثر تبلیغاتى که از طرف عناصر وابسته به کمونیسم بین‌الملل و احزاب چپ اروپائى به عمل آمده حتى برخى از محافل غرب اتهام مهندسین تحصیلکرده انگلیس را در دخالت در توطئه سوءقصد ساختگى تصور می‌نمایند و وى در گفتگوئى که با بعضى از افسران پنتاگون به عمل آورده مشاهده نموده که برخى از آنها نیز چنین عقیده‌اى را دارند و لازمست که در مورد روشن کردن هر چه بیشتر افکار عمومى دنیا اقدام مجدانه‌ترى از طرف دولت ایران صورت گیرد.
آقاى لوین در راه سفر به ایران در لندن با آقاى مهندس زاهدى سفیر کبیر شاهنشاهى در انگلیس نیز تماس گرفته و درباره تبلیغات طرفداران چین کمونیست در منچستر و لیدز نیز تحقیقاتى نموده و ضمناً با آقاى NEWENSعضو پارلمان انگلستان که با دکتر منوچهر ثابتیان دوستى نزدیک دارد ملاقات کرده است آقاى NEWENSکه در حدود 36 سال داشته و عضو جناح چپ حزب کارگر انگلیس است بالصراحه اعتراف نمود که معتقد بافکار کمونیستى است. نامبرده به آقاى لوین اظهار کرده دکتر ثابتیان و دوستانش جوانان آرامى هستند که به هیچ وجه در توطئه سوءقصد دخالت نداشته‌اند و بمشارالیه وعده داده در مراجعت بانگلیس ترتیب ملاقات وى را با دکتر ثابتیان خواهد داد.
آقاى لوین درباره آقاى محسن رضوانى موفق به کسب اطلاعاتى نشده و در نظر دارد در صورت امکان در سر راه خود بامریکا سفرى نیز به فرانسه نموده و بوسیله دوستانى که در فرانسه دارد شاید موفق به یافتن محسن رضوانى و انجام مصاحبه‌اى با وى گردد و قول داده است چنانچه اطلاعاتى در این زمینه به دست آورد براى ساواک خواهد فرستاد.
اطلاعات درباره حادثه سوء قصد و شبکه مکشوفه
به فرموده اطلاعات تقریباً مفصلى درباره تاریخچه فعالیت‌هاى کمونیستى در ایران و اثرات اختلافات ایدئولوژیکى چین و شوروى بین کمونیستهاى ایرانى در داخل و خارج کشور و برنامه‌ها و فعالیت‌هاى مخرب گروه مکشوفه اخیر و همچنین توطئه سوءقصد خائنانه 21 فروردین و متهمین آن در اختیار آقاى لوین قرار داده شد و از برخى مدارک مکشوفه از جمله فرمولهاى مربوط بمواد منفجره، قسمتى از نامه نیکخواه به محسن رضوانى و عناوین کتابهاى چینى مکشوفه عکسبردارى و تحویل مشارالیه گردید.
آقاى لوین درباره فعالیت‌هاى طرفداران چین کمونیست در ایران و برنامه‌هاى گروه مکشوفه پیشنهاد کردند در صورتى که علاوه بر مطالبى که در اختیار مطبوعات قرار داده شده یکى از مقامات عالیرتبه و مسئول ایران طى مصاحبه‌اى مقاصد و نقشه‌هاى مخرب و خائنانه ایادى چین کمونیست را در ایران تشریح نماید بسیار مفید و بجا خواهد بود و این امر اولاً افکار عمومى مردم ایران و مقامات دولت آمریکا و مردم دنیا را متوجه هدفهاى چین کمونیست خواهد نمود و به علاوه از نظر توسعه روابط دوستانه بین ایران و شوروى نیز اثرات خوبى خواهد داشت.
آقاى لوین همچنین توصیه کردند چنانچه از طریق سفارت کبراى شاهنشاهى در لندن اسامى 2 نفر دیپلماتهاى چینى که به اتهام شرکت در توطئه قتل نخست‌وزیر بروندى بدون سر و صدا از انگلستان اخراج شدند اخذ و درباره ارتباط با آشنائى این دیپلماتها با پرویز نیکخواه و دوستانش تحقیق به عمل آید شاید در کمک به یافتن هسته مرکزى سوءقصد 21 فروردین مفید باشد.
آقاى لوین پس از آگاهى از افکار و نظریات پرویز نیکخواه و حمایت نامبرده از نظریات مائوتسه تونگ و فیدل کاسترو اظهار داشت که اسوالد قاتل کندى فقید نیز که از طرف چینى‌ها تحریک بانجام این قتل شده بود درباره مائو و کاسترو عیناً نظریات نیکخواه را داشته است.
مصاحبه با پرویز نیکخواه
در اجراى امر در ساعت 18 روز پنجشنبه (31 /4 /44) با احتیاطات و پیش‌بینیهاى قبلى ترتیب ملاقات و مصاحبه آقاى لوین با پرویز نیکخواه
در محل مخصوصى که مجهز به میکروفون و دستگاه ضبط مربوط به اداره کل چهارم می‌باشد داده شده که خلاصه‌اى از جریان مصاحبه را که در نوار ضبط شده به شرح زیر به عرض می‌رساند.
آقاى لوین که از انجام این مصاحبه بسیار خوشوقت شده بود قبل از مصاحبه اظهار می‌نمود در صورتى که ساواک موافق باشد وى در سر راه خود به لندن در ملاقاتى که با آقاى NEWNSعضو پارلمان انگلیس به عمل خواهد آورد بوى خواهد گفت که با نیکخواه مصاحبه کرده است و قرار شد در این باره نظریه ساواک بوى اطلاع داده شود.
به نظر می‌رسد که نه تنها در میان گذاردن این مطلب با شخص مورد بحث بلامانع می‌باشد بلکه در صورتى که آقاى لوین قبل از چاپ مقاله خود در ریدرز دایجست در انگلستان یا فرانسه مصاحبه مختصرى با خبرگزاریهاى خارجى و مخبرین مطبوعات نموده و جریان ملاقات خود را با نیکخواه و قسمت‌هائى از افکار و عقاید مخرب مارکسیستى و چینى وى را عنوان نماید بسیار مفید بوده و در تکذیب کامل شایعه قتل و زجر و شکنجه نیکخواه و ثبوت رفتار عادلانه‌اى که با متهمین می‌شود مؤثر خواهد بود.
اینک جریان مصاحبه آقاى لوین با نیکخواه
در ابتداء آقاى لوین خود را معرفى و ضمن اعلام بیطرفى خود اظهار داشت چون در موقع آمدن به ایران با بعضى نمایندگان پارلمان انگلستان ملاقات و آنها گفتند که بشما صدمه رسیده و جانتان در معرض خطر می‌باشد اکنون خوشحالم که شما را سالم مى‌بینم.
آنگاه درباره مسئله کمونیسم و فلسفه مارکسیسم. لنینیسم و روش چین وشوروى از نیکخواه سئوال نمود و نیکخواه ضمن تأیید نظریات رهبریات چین اضافه کرد که باید در ایران یک سیستم اجتماعى نوین که با مقتضیات و موقعیت این کشور مناسب باشد به وجود آید پس از آن از نیکخواه در مورد امکان دخالت برخى از عوامل چین کمونیست در بین دوستان وى به منظور تحریک آنها بسوء قصد نسبت به اعلیحضرت همایون شاهنشاه سئوال نمود و نیکخواه پاسخ داد فکر ترور شخصیت‌ها از دیر باز در بین ایرانیان وجود داشته کما این که چند ماه قبل نخست‌وزیر فقید ایران ترور شد و این یک مسئله جدید نیست و علت ترور نیز عدم وجود آزادى سیاسى، عقیده و مطبوعات در کشور براى کلیه احزاب و دستجات است و چون شاهنشاه خود حاکم مطلق بر تمام شئون مملکت است علیهذا یک بیعدالتى عمده بر تمام اوضاع حکومت می‌کند و مسئول تمام این بى‌عدالتیها شخص شاهنشاه می‌باشد.
نیکخواه سپس جریان سوءقصد و مطالبى را که مهندس منصورى و حسین ساعدى راننده درباره کامرانى و شمس‌آبادى براى وى عنوان نموده بودند و او با فکر ترور مخالفت کرده بود براى آقاى لوین شرح داد که با آنچه مشارالیه در تحقیقات بیان کرده است کاملاً مطابقت داشت.
درباره انتشار نشریات، تصمیم بایجاد فرستنده، ساختن بمب و غیره از نیکخواه سئوال شد و نامبرده انتشار نشریات و فکر ایجاد فرستنده را تأیید ولى بحث مربوط به ساختن بمب و مواد منفجره را مسکوت گذاشت.
نظر نیکخواه درباره بهبود روابط ایران و شوروى سئوال گردید مشارالیه پاسخ داد دوستى ایران و شوروى با توجه بمرز مشترکى که دارند ضرورى و لازم است سپس در مورد بررسیهائى که نیکخواه به منظور عملیات پارتیزانى در صفحات شمال به عمل آورده بود سئوال گردید و نامبرده جواب داد ما شمال را منطقه عملیات خود قرار نمی‌دادیم زیرا به علت نزدیکى با شوروى ممکن بود منجر بدخالت شورویها گردد از نیکخواه پرسیده شد آیا وقتى که در انگلستان بودید ایرانیانى بودند که براى اخذ تعلیمات به چین یا سایر کشورها بروند نامبرده پاسخ منفى داد.
در خاتمه بار دیگر درباره مسئله سوءقصد بحث شد و نیکخواه به طور تفصیل نظیر آنچه را که در بازجوئى اظهار نموده شرح داد و افزود شمس‌آبادى می‌دانسته که در هر صورت کشته می‌شود و عمل وى بعقیده من کارى بوده که صددرصد مربوط بخود وى بوده و چنانچه تحریک گردیده از ناحیه ما نبوده است.
ضمناً باید اضافه کرد که قرائت کتابى که از طرف آقاى لوین در اختیار پرویز نیکخواه قرار گرفته ظاهراً تأثیرى در روحیه وى ایجاد ننموده است.
آقاى لوین پس از خاتمه این مصاحبه اظهار داشته بعقیده وى نیکخواه در جریان سوءقصد بى‌گناه است و تنها تقصیر او آن بوده که مقامات مسئول را از فکر سوء قصد افراد دیگر مطلع ننموده و پیش‌بینى نموده که نیکخواه بده سال زندان محکوم شود.1
اظهارات و نظریات آقاى لوین درباره مسائل جهانى
1 - فعالیت‌هاى کمونیستهاى طرفدار چین در آمریکا.
اخیراً در آمریکا یک حزب اولترا کمونیست بنام حزب کارگرى ترقیخواه تأسیس شده که اعضاى آن اغلب از استادان و دانشجویان جوان آمریکا می‌باشند. کلیه برنامه‌هاى تبلیغاتى و فعالیت‌هاى این حزب خطرناک که افراد آن با انرژى و پشتکار فوق‌العاده فعالیت می‌کنند در پکن تنظیم و نشریات آن بزبانهاى مختلف از جمله روسى و انگلیسى به طور مرتب و منظم در آمریکا پخش می‌شود. این مطالب و جزوات تبلیغاتى در لوس‌انجلس. سانفرانسیسکو. نیویورک و کلیه کتابفروشیهاى وابسته به کمونیستها یافت میکردهاند این حزب که اعضاى آن در حدود 3 الى 4 نفر است عامل اصلى تظاهرات 15 هزار نفر اخیر (دو سه ماه قبل) واشنگتن و بعضى شهرهاى دیگر آمریکا بوده و البته عوامل دیگرى نیز در پدید آوردن آن مؤثر بوده‌اند.
حزب مورد بحث در درجه اول طرفدار مائو و سپس موافق فیدل کاسترو می‌باشد به علاوه بین چندین هزار چینى که در نیویورک سکونت دارند در حدود 1 نفر کمونیست می‌باشند.
ضمناً اضافه می‌نماید که تعدادى از اتباع آمریکائى در حال حاضر به طور دائمى در چین کمونیست سکونت گزیده و با مائو (دولت چین کمونیست) همکارى نزدیک دارند که مهمترین آنها 15 نفرند.
2 - وضع آمریکا در قبال ویتنام و کوبا
در صورتى که دولت آمریکا بتواند با احترام از ویتنام خارج شود یعنى ویتنام جنوبى را تحت شرائط مناسبى زیر نظر سازمان ملل متحد قرار دهد حکومت کاسترو بیش از دو سال دوام نخواهد داشت (شاید منظور آنست در صورتى که دولت آمریکا از اوضاع ویتنام فارغ شود در مورد سرنگون کردن حکومت کاسترو اقدام جدى خواهد نمود).
3 - تحولات الجزایر و اوضاع مصر
تغییر حکومت در الجزایر سرمشق و یا بعبارت دیگر اعلام خطرى بمصر محسوب می‌شود زیرا بن‌بلا نیز مانند ناصر بیش از حد لازم بلندپروازى نموده و نه فقط با شوروى بلکه همزمان آن با چین کمونیست و برخى کشورهاى دیگر ببازى پرداخته بود بدون شک بومدین روش بن‌بلا را در پیش نخواهد گرفت.
ناصر نیز وضعى مشابه بن‌بلا دارد یعنى بى‌جهت کوششهاى خود را در جهات متفاوت پراکنده کرده (کشورهاى آسیا. آفریقا و...) و دیرى نخواهد پائید که مردم وطن‌پرست مصر دست بشورش خواهند زد. در صورتى که ناصر دست از مداخلات سیاسى خود در امور کشورهاى دیگر بردارد نفع واقعى و عمده آن عاید مردم مصر خواهد گردید.
4 - اقدامات آمریکا در دومینیکن.
اقدامات دولت آمریکا در دومینیکن بسیار بجا بود زیرا در غیراین صورت اغتشاش ببعضى کشورهاى دیگر آمریکاى لاتین نیز سرایت می‌نمود.
5 - بررسی‌هاى دیگر آقاى لوین درباره اوضاع شوروى و چین.
آقاى لوین به عنوان مخبر مسافرتهائى به شوروى نموده و از برخى شهرهاى آن بازدید و درباره وضع عمومى کشور مذکور مطالعه کرده و در حدود یکسال قبل نیز با 597 نفر از روسهاى سفید که از خاک چین خارج شده بودند مصاحبه کرده است. این افراد که اغلب از مسلمانان ترک‌زبان می‌باشند از سالها پیش وارد خاک چین شده و بدون هیچگونه تابعیتى در آنجا زندگى میکردهاند. دولت چین براى آرام کردن اغتشاشات مرزى از طریق سفارت انگلیس در پکن اقداماتى می‌نماید که آنها را با گذرنامه انگلیسى از خاک خود خارج سازد. این مهاجرت در سال 1963 آغاز می‌شود ولى پس از خروج در حدود 6 نفر به طور ناگهانى از خروج بقیه جلوگیرى به عمل می‌آید. براى این که افراد مورد بحث پس از خروج از چین هیچگونه ادعائى علیه آن دولت عنوان نکنند اموال واملاک آنها به بهاى ناچیزى از طرف دولت خریدارى شده است.