موضوع: عناصر اخلالگر
تاریخ سند: 14 بهمن 1356
موضوع: عناصر اخلالگر
متن سند:
[برگ خبر]به: ریاست شهربانی چهارمحال و بختیاری شماره: ۸۹۰۲/ه
از: سازمان اطلاعات و امنیت چهارمحال و بختیاری تاریخ: ۱۴/۱۱/۳۶
موضوع: عناصر اخلالگر13561114
طبق اطلاعات واصله عده‌ای از افراد روحانی نمای اخلالگر و آشوب طلب با وسایل مختلف به استان‌های مملکت مسافرت و تصمیم دارند در مورد تعطیل بازارها۱ و ایجاد اغتشاش و آشوب مبادرت به اعمال خلاف مصالح مملکت بنمایند.
ارزیابی خبر: امکان دارد.
نظریه: برای آگاهی و پیش بینی‌های لازم و اقدامات متقتضی
رئیس امنیت داخلی: رضوان
رهبر عملیات: شادمانی
توضیحات سند:
۱- بازارهای سنتی ایران از دیرباز یکی از مراکز عمده فعالیت‌های سیاسی علیه نظام‌های خودکامه بوده است. در جریان نهضت مشروطیت، بازار سنتی تهران، تبریز، اصفهان و شهرهای دیگر پایگاه حمایت از نهضت و تأمین مالی مبارزین بوده است و این نقش در سراسر دوران مبارزات ملی و مذهبی علیه حکومت رضاخان و محمدرضا و به ویژه در جریان نهضت ملی شدن صنعت نفت ادامه داشت. در جریان تصویب نامه انجمن‌های ایالتی و ولایتی و قیام روحانیت در سال ۴۰۴۱ و همچنین حوادث قیام ۱۵ خرداد ۴۲ و پس از آن بازاریان یکی از ارکان مبارزه را تشکیل می‌دادند و بخشی از سخنرانی‌ها، پاسخ استفتائات و پیام‌های حضرت امام در زمینه‌های مختلف خطاب به همین صنف بوده است. اعتصابات شکننده بازار تهران، اصفهان، قم، تبریز و شهرهای دیگر در ماجرای انجمن‌های ایالتی و ولایتی، ۱۵ خرداد ۴۲، ۱۳ آبان ۴۳ و موارد متعدد و مکرر در سال‌های ۵۶ و ۵۷ از جمله اعتصاب‌هایی بود که دامنه آن به تدریج به دانشگاه‌ها، مدارس، کارخانجات، ادارات و شرکت ملی نفت کشیده شد و به عنوان ضربه‌ای مهلک و فلج کننده بر سر رژیم شاه عمل کرد.بازاریان متعهد نه تنها به حمایت مالی از مبارزین می‌پرداختند و بخش قابل توجهی از بودجه سازمان‌ها و جمعیت‌های مبارز را تأمین می‌کردند، بلکه خود به صورت صنفی متشکل و سیاسی وارد میدان مبارزه نیز می‌شدند، حتی پایگاه اصلی نخستین جریان مبارزه مسلحانه در بین نیروهای مذهبی یعنی فدائیان اسلام و هیئت‌های موتلفه، بازار بوده است. علت حضور آگاهانه و بسیار فعال بازاریان مسلمان در جریانات مبارزه را می‌بایست در فرهنگ عمیق و ریشه‌دار معتقدات مذهبی ملت ایران یافت که به لحاظ سطح مالی و ارتباطات بازرگانان مذهبی، این باورها نزد این صنف همراه با آگاهی‌های سیاسی بوده و همواره به صورت جریانی نیرومند و متشکل در حمایت از قیام‌های مراجع دینی ظاهر شده است. ضمن اینکه بافت اجتماعی و موقعیت جغرافیایی بازارهای ایران که غالباً در مرکزی‌ترین نقاط شهر و در فضای متمرکز و مرتبط با یکدیگر سازمان یافته است نیز در ایجاد چنان تشکلی مؤثر بوده است و از این جهت تفاوت‌های آشکاری با نوع بازارها در ممالک دیگر و به خصوص بازارچه‌ها و پاساژهای مدرن دارد که به سبک غرب دایر گردیده و متأسفانه رو به توسعه نیز می‌باشد. ر.ک: کوثر ج۳ ص ۲۵۵