تاریخ سند: 18 فروردین 1345
جمعآوری پول جهت خمینی عطف به: 443/20 الف ـ 7/1/44 (امور اجتماعی)
متن سند:
[به:]ریاست ساواک تهران شماره: 78 س ت شمیران
[از:] ساواک شمیران
طبق تحقیقات معموله از قرار هفت نفر از بازرگانان بازار تهران از جمله مصدقی که محل کسب وی جنب مسجد جمعه بوده در بازر مأمور جمعآوری وجوهاتی تحت عنوان خمس و سهم امام جهت خمینی بوده که وسیله حاجی سید محمدصادق لواسانی در تهران و آقای شهاب داماد خمینی1 در قم این وجوهات فرستاده میشود.
همین تحقیقات حاکیست که اخیراً خمینی نامهای به دو نفر اخیرالذکر نوشته مبنی بر اینکه آقا مصطفی پسرش در اعمال حج سال جاری شرکت خواهد نمود و چنانچه بازرگانان و اشخاص دیگر بخواهند با وی تماس بگیرند در مکه معظمه امکان دارد و طی آن نامه تأکید نموده است که آقا مصطفی هرکاری در آنجا انجام داد از طرف من اختیار داشته و در واقع او مجاز است که دستگردان برای آقایان باشد.
در نتیجه گویا وجوهاتی که امکان فرستادن آن به طریق عادی مقدور نبوده وسیله بعضی از زائرین فرستاده شده تا در آنجا به پسر وی داده شود.
2به علاوه اسم حسن آقا پسر آیتالله حاج میرزا عبدالله چهلستونی هم شنیده میشود که بعضی مواقع حامل انتقال وجه برای خمینی میباشد.
رئیس ساواک شمیرانات انصاری
منبع ژ/ش مربوط به ریاست
توضیحات سند:
1.
آیتالله شهابالدین اشراقی: فرزند شیخ محمدتقی اشراقی، داماد حضرت امام خمینی (ره) در سال 1304 شمسی در قم متولد شد.
پس از تکمیل دوره سطح، در درس خارج فقه و اصول آیات عظام سیدمحمد محقق داماد یزدی، بروجردی و حضرت امام حاضر شد.
بعد از تبعید امام به ترکیه در سال 1343 شمسی به عنوان وکیل تامالاختیار امام انتخاب گردید تا به رتق و فتق امور بپردازد و در همین ارتباط فعالیت چشمگیری در کمکرسانی به روحانیونی مبارز و خانواده مبارزان داشت.
پس از مدتی دستگیر و به همدان تبعید گردید و با سپری کردن دوران تبعید، به تهران منتقل شد و در منزلی تحت نظر مأموران امنیتی رژیم قرار گرفت.
با اوجگیری انقلاب اسلامی در سال 1357 و پس از تبعید آیتالله پسندیده، برادر و نماینده تامالاختیار حضرت امام، آقای اشراقی دوباره از طرف امام به عنوان وکیل انتخاب و در قم به حل و فصل مسائل و رسیدگی به مشکلات پرداخت.
پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایشان همواره در کنار امام بود و به عنوان مشاور عمل میکرد و بارها به عنوان نماینده ویژه رهبر انقلاب، مسئول بررسی مسائل و مشکلات جاری مملکت شد.
آیتالله اشراقی در 21 شهریور 1360 بر اثر سکته مغزی درگذشت.
چندین تألیف درباره معارف دینی از او برجای مانده است.
(امید اسلام شهید حاج سید مصطفی خمینی به روایت اسناد ساواک، صفحه 99، مرکز بررسی اسناد تاریخی، چاپ اول، سال 1388)
2.
پس از انتقال حضرت امام خمینی و فرزندشان به عراق و استقرارشان در نجف اشرف، آنها برخلاف ترکیه به طرق مختلف با مبارزان و همراهان نهضت اسلامی در ایران و سایر نقاط جهان ارتباط برقرار کردند.
یکی از کانالهای ارتباط، زائرانی بودند که از ایران و کشورهای اسلامی همجوار ایران برای زیارت به عتبات عالیات، مکه مکرمه،مدینه منوره و سوریه میرفتند.
همه ساله امکان آن وجود نداشت که حاج آقا مصطفی به حج بروند و در آنجا با مبارزین و مخالفین رژیم پهلوی که برای اعمال حج میآمدند، دیدار و اخبار واطلاعات را مبادله کنند این امکان در چند نوبت فراهم شد و حاج آقا مصطفی ضمن بهرهمندی از فیض الهی و معنوی حج، به پیشبرد نهضت اسلامی نیز از آن طریق کمکهای شایانی کرد.
گزارشی از نمایندگی ساواک در بغداد به ساواک مرکز در تاریخ دوازدهم اسفند 1344 موجود میباشد که درآن آمده است: «سید مصطفی مصطفوی در سال جاری عازم مکه میباشد.
» در زیر آن گزارش پینوشتی بدین شرح اضافه شده است:
«به کلیه منابع اطلاع دهید که مراقبت نمایند.
به سرکار سرهنگ شیخان اطلاع داده شود، عکس نامبرده تکثیر و به منابع و همکاران داده شود.
به منابعی که با ساواک تهران نیز همکاری میکنند، اطلاع داده شود.
»
به تاریخ هجده اسفند 1344 مدیر کل اداره سوم (مقدم) طی مکاتبهای با اداره کل دوم ساواک، خواستار شده است که به نمایندگی ساواک در عربستان سعودی دستور داده شود که اعمال و رفتار سید مصطفی و همراهانش را تحت کنترل و مراقبت قرار دهند.
گزارش اداره کل دوم ساواک به تاریخ 25 اسفند 1344 حاکی است که سید مصطفی در روز 23 اسفند 1344 وارد عربستان سعودی شده است.
«طبق اطلاع واصله نامبرده ساعت 20:00 روز 23 /12 /44 با هواپیمای سعودی وارد جدّه گردید و وسیله یکی از اعضای سرپرستی حج که از دوستان کاملاً مورد اعتماد او میباشد استقبال گردید و از تنها وسیله که همراه داشته بازدید سطحی به عمل آمد ولی چیز قابل ملاحظهای در آن رؤیت نگردید.
مشارالیه پس از انجام مراسم گمرکی به دفتر آقای ابوزید وکیل مطوفین رفته و پس از قدری استراحت در حدود یک ساعت در اطراف مدینه الحاج به گردش پرداخته و سپس در حدود ساعت 23:00 به منزل ابوزید رفته شب را در آنجا به سر برده است و قرار است که با اتومبیل به شهر مدینه مسافرت و در منزل آقای سید محمد لواسانی سکونت نماید.
نامبرده ضمن صحبت اظهار داشته که منتظر شخصی به نام سید محمد صادق لواسانی است که از تهران با پرواز 145 به جده خواهد رفت و از این که دولت شاهنشاهی ایران به او ویزای خروجی داده اظهار تعجب نموده است.
خواهشمند است دستور فرمایید که در مورد سوابق آقای سید محمد صادق لواسانی و این که آیا به این شخص اجازه خروج داده شده است یا خیر؟ این اداره کل را مطلع گردانید.
»
پس از گزارش فوق، اداره کل ساواک از خروج سیدمحمد صادق لواسانی برای عزیمت به حج جلوگیری به عمل آورد.
سفارت ایران در عربستان سعودی نیز مراقب اعمال سیدمصطفی بوده است.
در دیداری که سفیر ایران با امیر مکه و مدینه به عمل آورد از وی خواسته که به ایشان اجازه هیچگونه فعالیت سیاسی علیه دولت ایران داده نشود.
علیرغم آن همه کنترل و مراقبت از فرزند امام، ایشان موفق شد با چندین نفر از مبارزین ایرانی تماس بگیرد و پیام امام خمینی (ره) را به آنها و از طریق آنها به ایران برساند.
در گزارشها آمده است که در دیدار با برخی مخالفین رژیم با آنها در مورد نحوۀ سخنرانی و فعالیتها در ماههای محرم و صفر صحبت و تبادلنظر کرده است.
در یکی از گزارشهای ساواک تهران به اداره کل دوم ساواک در تاریخ 24 فرودین 1345 در مورد تبادلنظر و طرحریزی وی با مبارزین ایرانی برای ماههای محرم و صفر آمده است:
«طبق اظهارات سیدعبدالرضا حجازی، آقای شیخ مجدالدین محلاتی [فرزند آیتالله بهاءالدین محلاتی شیرازی] و آقای مصطفی خمینی پسر آیتالله خمینی در مدینه و مکه صحبتهایی کرده و تصمیماتی برای ایام محرم گرفتهاند.
ضمناً سیدعبدالرضا حجازی اضافه نمود عدهای روحانی مخفیانه عازم عراق میباشند که با آیتالله خمینی ملاقات نموده و دستوراتی بگیرند.
»
به دنبال گزارشهایی دیگر در این خصوص، اداره کل سوم ساواک طی بخشنامهای به ساواکهای قم، شیراز و مشهد دستور زیر را صادر کرد:
«اطلاع واصله حاکی است مصطفی خمینی فرزند آیتالله خمینی که در سال جاری به مکه عزیمت نموده با پارهای از عناصر افراطی منجمله مجدالدین محلاتی از روحانیون مخالف شیراز تماس و تصمیماتی برای ماههای محرم و صفر گرفتهاند چون امکان دارد این قبیل افراد در مراجعت به ایران تحریکاتی بنماید دستور فرمایید با مراقبت کامل از عوامل شناخته شده در این مورد پیشبینیهای لازم به عمل آورده و نتیجه را اعلام نمایند.
مقدم»
مطالعه اسناد مربوط نشان میدهد حاج آقا مصطفی در جریان حج برخی وجوه شرعی فرستاده شده از ایران را برای تحویل به امام خمینی (ره) دریافت کرده است.
ایشان در این سفر با حجتالاسلام شهید فضلالله مهدیزاده محلاتی که از روحانیون مبارز بود، در مکه دیدار کرد و پس از پایان حج برای دیدن امام خمینی (ره) با هم به نجف رفتند.
آقای محلاتی در خاطراتش میگوید که: در جریان حج، اعلامیههایی را که تهیه کرده بودیم، پخش کردیم و فعالیتهای خود را در مکه به امام خمینی (ره) گزارش دادیم.
وی در مدت توقف در نجف در منزل حاج آقا مصطفی اقامت داشته است.
همچنین یادآور میشود که در سالهای آینده چند سفر دیگر که مکه رفتم، کیفیت به همین منوال گذشت؛ یعنی در آنجا علیه رژیم پهلوی فعالیت کرده است و از آنجا پیش امام خمینی (ره) در نجف رفته و پس از ملاقات و تبادل اطلاعات، به ایران برگشته است.
(همان، صفحه 36 تا 38 مقدمه)
منبع:
کتاب
پایگاههای انقلاب اسلامی، مسجد جامع بازار تهران به روایت اسناد ساواک - جلد اول صفحه 232