تاریخ سند: 28 دی 1357
متن سند:
گزارش وقایع و حوادث حوزه فرمانداری نظامی تهران و حومه مدت : از ساعت 0800 روز 28 /10 /1357 الی ساعت 1700 روز 28 /10 /1357 1ـ ضد اطلاعات فرمانداری نظامی تهران و حومه الف ـ ساعت 1800 روز 26 /10 /1357 تظاهرکنندگان در میدان 24 اسفند گفته اند روز اربعین بایستی ساواک سلطنت آباد ـ موزه شهیاد و آرامگاه رضاشاه کبیر را به آتش بکشیم.1 (مراتب به سازمان تهران، فرمانداری نظامی مناطق 3 و شهر ری ابلاغ شد) ب ـ در تاریخ 27 /10 /1357 پاسبانان کلانتری 9 بعنوان اعتراض به عمل اخلالگران که به مقدسات ملی اهانت مینمایند و تاکنون هیچگونه اقدامی در جهت تنبیه آنان به عمل نیامده قصد اعتصاب داشته اند که از طرف رئیس کلانتری مربوطه تذکرات لازم به آنان داده شده است.
پ ـ تعدادی اعلامیه مربوط به پرسنل ن ه ش در تهران توزیع گردیده که در آن مطالبی بشرح زیر گنجانیده شده است.
(1) ـ ما پرسنل نیروی هوائی همبستگی خود را با گروه مجاهدین خلق اعلام میداریم.
(2) ـ اسلحه های خریداری شده از امریکا توسط شرکت ال ـ آر تحویل اسرائیل میگردد تا با برادران مسلمان بجنگند.
ما تعدادی از پرسنل که قصد داریم جلو اینکار را بگیریم ولی بوسیله ضد اطلاعات وابسته به ساواک ممانعت به عمل میآید.
2ـ برابر گزارش فرمانداری نظامی منطقه 7 سرباز وظیفه کتابعلی ترکاشوند جمعی تیپ 55 هوابرد که مدت 15 روز است از یگان مربوطه مرتکب نهست گردیده بود در منطقه 7 فرمانداری نظامی دستگیر و با پرونده مربوطه به دادگاه فرمانداری نظامی اعزام گردیده است.
3ـ صبح روز 28 /10 /1357 در منطقه یاخچی آباد تعدادی از مردم بیکی از درجه داران ژاندارمری بنام استواریکم یوسف صبوحی پرخاش سپس او را مضروب مینمایند درجه دار مذکور با اسلحه کمری خود 2 تیر هوائی شلیک کرده و مردم نیز بوی حمله ور شده اسلحه کمری او را گرفته اند.
درجه دار نامبرده در حال حاضر در کلانتری 17 میباشد.
4ـ دژ مر گزارش نموده ساعت 1230 روز 28 /10 /1357 حدود 4000 نفر در خیابان پهلوی بطرف میدان ولیعهد در حرکت و تظاهرات ضد ملی مینموده اند.
5ـ برابر گزارش فرمانداری نظامی منطقه 4 حدود ساعت 0920 روز 28 /10 /1357 جمعیتی حدود 3000 نفر در پستخانه تجمع نموده اند.
6ـ برابر گزارش فرمانداری نظامی منطقه 6 در روی پایه مجسمه 24 اسفند کاغذ بزرگی نصب که در روی آن نوشته شده (میدان 26 دی) و تعدادی پرچم های سبز و سیاه نیز در اطراف آن نصب شده است.
7ـ برابر اعلام ضد اطلاعات فرمانداری نظامی تهران و حومه برابر اطلاع کلیه کارمندان ادارات دولتی از طریق گروه های مخرب و اخلالگران تهدید شده اند چنانچه روز 29 /10 /57 در مراسم راه پیمایی شرکت نکنند خانه های آنها به آتش کشیده خواهد شد و اعضای خانواده آنها بقتل خواهد رسید.
1 8ـ برابر اعلام فرمانداری نظامی منطقه 4 در ساعت 1410 روز 28 /10 /1357 تعدادی حدود 350 نفر در حالی که شعارهای ضد ملی و میهنی میداده اند بسمت شمال میدان ژاله در حرکت بوده اند.
معاون و رئیس ستاد فرمانداری نظامی تهران و حومه.
سرلشگر رضا ناجی 28 /10 /57
توضیحات سند:
1ـ بر خلاف آن چه در این خبر آمده آیت الله سید محمود طالقانی در اعلامیه ای که امروز (28 /10 /57) منتشر شد، از مردم خواست «در راهپیمایی روز اربعین با تظاهرات شکوهمند و پرخاشگرانه و در کمال نظم و انضباط پایداری و همبستگی خود را بار دیگر آشکارتر سازید....
موضع گیری خاص و تخلف از صفوف همه مردم در این شرایط حساس آگاهانه یا ناآگاهانه خیانت و ضربه به نهضت است.
» (کیهان، ش 10616، ص 2) جامعه روحانیت تهران هم در اطلاعیه ای از همراه داشتن هر گونه شعار و نماد کمونیستی منع کرد.
(همان) اما امام خمینی نیز در چنین روزی (28 /10 /57) خطاب به ملت ایران از امکان توطئه و ایجاد تفرقه در روز اربعین خبر دادند و نوشتند : «من اعلام می کنم که اگر به اینجانب یا عکس اینجانب هر سَبّ و لعن و اهانتی بشود، مقابله و ایجاد تشنج حرام و مخالف رضای خدا است...
باید عموم ملت هوشیار باشند.
» (صحیفه امام، ج 5، ص 493) البته هشدار امام در برخی شهرها مانند تهران به وقوع پیوست و چماقداران حرکتهایی در سطح شهر صورت دادند که در سندهای بعدی خواهید خواند.
حرکتهایی هم روز گذشته (27 /10 /57) رخ داد.
برای نمونه حدود 1000 نفر چماق بدست در میدان فوزیه (امام حسین) تهران به خودروهایی که عکس امام را به شیشه های خود چسبانده بودند حمله کردند و آنها را شکسته یا تخریب نمودند.
آنها فریاد می زدند «شاه باید برگردد.
» در اثر مقابله مردم، چماق بدستان متفرق شدند.
(کیهان، ش، 10616، ص 8) 2-این احتمال که تهدیدها از طرف منابع امنیتی و دولتی صورت گرفته باشد بسیار بیشتر از آن چیزی است که مورد ادعای این گزارش است.
زیرا در آن زمان اعتصاب و اعتراض جنبه ای عام و همه گیر داشت و غلبه این جنبه به حدی بود که برای حرکتی چون راهپیمایی روز اربعین و کشاندن جمعیت به خیابانها نیازی به تهدید و ارعاب نداشت.
دوم این که راهپیمایی اربعین که جراید آن را «عظیم ترین راهپیمایی مذهبی و سیاسی تاریخ» (کیهان، ش 10617، ص 1) خواندند هرگز نمی توانست با تهدیدهای تلفنی شکل گیرد.