تاریخ سند: 1 آذر 1357
موضوع: تظاهرات موافق و مخالف در شهرستان درگز
متن سند:
از: ﻫ د تاریخ:1 /9 /1357
به: 9/ﻫ 1 شماره: 438/ ﻫ د
موضوع: تظاهرات موافق و مخالف در شهرستان درگز
پیش از ظهر روز 13 /8 /57 عدهای از فرهنگیان و کسبه به تحریک علیمحمد باقرزاده . حیدر سلامت . جلال ربیعی . حاج غلامرضا شکوهمند . دکتر ارسلان امامیان . حسین بهجو . فضلالله مصدق . حسن کرمانی و جلال عتیقی کارمند بانک ملی، ضمن انجام تظاهرات ضد ملی مبادرت به پارهکردن تمثال شاهنشاه آریامهر و شکستن شیشه مغازههای افراد شاهدوست و کیوسک پلیس و بانک صادرات و کانون بازنشستگان نموده و به پشتیبانی این اقدامات اخلالگرانه، دانشآموزان دبیرستانهای مسعودی و انوری به تحریک هادی فریدونی کفیل دبیرستان انواری به دانشسرای مقدماتی پسران درگز حمله و شیشههای دانشسرای مذکور را شکسته و سپس متفرق میشوند. ضمناً متعاقب این موضوع در بعدازظهر همان روز عدهای در حدود سه هزار نفر از کشاورزان شاهدوست اطراف شهر درگز به منظور اثبات وفاداری خود به شاهنشاه آریامهر در حالی که پرچم سه رنگ و تمثال شاهنشاه را به همراه داشته به مدخل شهر وارد و ضمن انجام تظاهرات ملی و میهنی به مغازه و خانههای عدهای از مخالفین حمله و خساراتی به بار آوردند که تعدادی از شرکت کنندگان در تظاهرات مذکور با نظر آقای جعفری فرماندار . برهانی دادستان . تولائی رئیس دادگستری، که همگی از طرفداران مخالفین میباشند دستگیر و حالیه در بازداشت به سر میبرند.
نظریه شنبه . دستگیر شدگان افراد بیبضاعتی بوده که بجز خدا و شاه پشتیبانی ندارند و به نظر میرسد بازداشت آنان به خاطر ارعاب دیگر میهنپرستان باشد که ممکن است در آینده اقدام به تظاهرات ملی و میهنی بنمایند و از طرفی به دادخواست افرادی که علیه مخالفین به دادگاه احاله شده توجهی نگردیده است.
نظریه یکشنبه . 1. مفاد خبر به احتمال قوی صحت دارد. 2. افراد مندرج در گزارش خبر فوق دارای سوابقی به شرح زیر میباشند:
1. علیمحمد باقرزاده شغل بارفروش تاکنون چندین مرتبه به علت اخلال در نظم، غارت انبار گندم از درگز تبعید شده است. ضمناً مشارالیه یکی از اعضای به اصطلاح جبهه ملی سابق بوده و از طرفداران ابوالفضل قاسمی لیدر سابق حزب ایران در درگز به شمار میآید.
2. حیدر سلامت تاکنون چندین مرتبه به اتهام حمل مواد مخدر، قاچاق و انجام قتل بازداشت و سپس آزاد گردیده است. ضمناً مشارالیه مرتباً به کد 66 اهانت مینماید.
3. جلال ربیعی شغل کتابفروش یکی از اعضای حزب سابق ایران و جبهه ملی بوده و فعلاً رئیس انجمن اسلامی درگز میباشد.
4. حاجی غلامرضا شکوهمند فردی ناراضی و محتملاً مخالف رژیم میباشد و چنانچه محیط مناسب باشد تحریکاتی انجام خواهد داد.
5. دکتر ارسلان امامیان برابر سوابق موجود با سازمان مشهد و قوچان در سال 1342 همکاری داشته است، معهذا معلوم نیست بر چه اساس اقدام به چنین اعمالی نموده است که در این زمینه تحقیقات ادامه دارد.
6. حسین بهجو یکی از متعصبین مذهبی میباشد و زمانی که سازمان درگز در شهرستان مذکور مستقر بود مشارالیه ظاهراً خود را از فعالان ضد امنیتی نشان نمیداده؛ وی فرد مرموزی است. ضمناً یاد شده موقعی که سهمیه سیمان درگز در اختیار وی بود در امر پخش و توزیع آن سوءاستفادههائی مینموده.
7. حسن کرمانی یکی از اعضای انجمن اسلامی میباشد.
8. جلال عتیقی که کارمند بانک ملی ایران شعبه درگز میباشد یکی از اعضای اصلی انجمن اسلامی بوده و به طوری که استنباط میگردد از مخالفین رژیم میباشد.
9. فضلالله مصدق که دبیر راهنمائی میباشد یکی از اعضای اصلی انجمن اسلامی است. رشید
نظریه د . 1. به احتمال قوی خبر صحت دارد. 2. حیدر سلامت چندی پیش هنگام پیاده شدن از اتوبوس درگز در مقابل انجمن سلطنتی [ناخوانا] نسبت به مقام شامخ سلطنت به طرز زنندهای اهانت نموده بود که مراتب به عرض رسید و تیمسار ریاست سازمان اطلاعات امنیت خراسان مقرر فرمودند رئیس انجمن سلطنتی [ناخوانا] احضار و رسیدگی شود. 3. به طوری که استنباط میگردد: الف . آقای جعفری فرماندار از مخالفین دولت نمیباشد. ب . آقای برهانی دادستان درگز از مخالفین دولت به شمار میآید که مراتب قبلاً نیز گزارش گردیده است. پ . با توجه به اینکه افراد وطنپرست و شاهدوست به جرم شاهپرستی بازداشت گردیدهاند اثر فوقالعاده نامطلوبی در اذهان عمومی درگز باقی گذارده که این اثر نتایج خوبی نخواهد داشت. لذا مستدعی است مقرر فرمایند در زمینه استخلاص این افراد از طریق دادگستری اوامر مقتضی صادر فرمایند در غیر این صورت باید زندانهای کشور مملو از افراد شاهدوست و وطنپرست گردد.
منبع:
کتاب
انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک، استان خراسان رضوی- 17 صفحه 360