تاریخ سند: 18 تیر 1357
در تماسى که روز 17/4/37 به آقاى آیتاللّه خادمى گرفته شد اظهار نمود که آقاى ناطق گفته است کار از این حرفها گذشته است
متن سند:
به:312 13570418تاریخ: 18 /4 /37
از:10 ﻫ شماره: 8530 /10 ﻫ 3
پیرو: 8276 /0 10ﻫ ـ 7 /4 /37
1ـ در تماسى که روز 17 /4 /37 به آقاى آیتاللّه خادمى گرفته شد اظهار نمود که آقاى ناطق گفته است کار از این حرفها گذشته است مقصود این بود که مدیر کل اوقاف باید تعویض شود.
2ـ به موجب خبر موثقى که از منبع 1585 بدست آمده آقاى ناطق اظهار داشته دیروز ناهار با معاون آقاى فرشچى بودیم و صحبت مىکردیم خلاصه قول مساعد داد و گفت کارش تمام است و اگر به منزل آقاى خادمى آمد مطلب را به او یادآورى کنید و بگویید در روزنامهها هم بنویسند والا خطاب به علما نامه بنویسند.
3ـ ضمناً به آقاى فرشچى بگویید براى تحبیب روحانیون یک آخوند را به سمت مدیر کل اوقاف تعیین کنند تا این سروصداها بخوابد و دولت و ملت با هم متحد شوند.
4ـ روز 17 /4 /37 جلسهاى با حضور چندین نفر از روحانیون طرفدار آقاى خادمى در منزل آقاى خادمى تشکیل بوده که دکتر خوشنویسان و یک نفر دیگر هم از اوقاف به منزل او براى بررسى و تحقیق مراجعه کردهاند
5ـ مقارن تشکیل جلسه تیمسار سروش به اتفاق یک نفر دیگر از بازرسى شاهنشاهى به این سازمان مراجعه تا ترتیب ملاقات آنها با آقاى خادمى داده شود.
6ـ وقتى با آقاى خادمى تماس گرفته شد اظهار نمود هنوز مادر زندانیان در منزل او بست نشسته و تقاضاهائى دارند و مىگویند اگر به این تقاضاها عمل نشد منزل او را ترک نخواهند کرد. ضمناً اظهار نمود یک نفر واعظ به زندان رفته آنها را نصیحت کند سپس آزاد کنید. پاسخ داده شد تمام درخواستهاى آنها که با قانون و مقررات تطبیق داشته انجام شده و تقاضاى اصلى آنها این است که اعاده دادرسى شود و همگى آزاد گردند در صورتى که این تقاضا غیرقانونى است و از طرفى اینها اکثرا کمونیست هستند و یک آیتاللّه نباید از کمونیستها پشتیبانى کند. ضمناً واعظ هم پیوسته براى موعظه به زندان مىرود ولى کمونیستها از واعظ و روحانى بیزارند.
7ـ قرار تماس بازرسان شاهنشاهى با آقاى خادمى داده شد و چند جلد از نشریات کمونیستى از جمله جزوه لنین ـ جزوه حزب توده ایران1 و نشریات ماتریالیستى نیز به آنها داده شد که به آیتاللّه خادمى و سایر روحانیون نشان دهند که لااقل از کمونیستها حمایت نکنند.
8ـ بازرسان شاهنشاهى پس از مراجعه اظهار داشتند چندین نفر در منزل آقاى خادمى حضور داشتند و ضمناً آقاى دکتر خوشنویسان و آقاى کبیرى هم از سازمان اوقاف بودند و اظهار داشتند که گفتهاند ما آمدیم دقیقاً به دادخواستهاى واصله رسیدگى کنیم هرگونه اطلاعى در مورد اهانت یا حیف و میل اموال اوقاف وسیله مدیر کل انجام گرفته باید دقیقاً اطلاع دهید تا مراتب به عرض برسد.
نظریه: اکنون که از بازرسى شاهنشاهى مستقیماً و دقیقاً به موضوع رسیدگى مىنمایند اگر دلیل و مدرکى علیه مدیر کل اوقاف بدست نیامده باشد و فقط به علت هوچىگرى و عدم تعقیب از سوء استفادههاى ناطق بخواهند مدیر کل اوقاف را تعویض نمایند در آینده آقاى خادمى و دارودستهاش مىخواهند در تمام شئون ادارى دخالت و از هم اکنون در حقیقت آزادى زندانیان را توصیه مىنماید.
تـقـوى
توضیحات سند:
1ـ حزب توده پس از سقوط رضاشاه و فروپاشى استبداد بیست ساله رضاخانى، بار دیگر فضاى باز سیاسى میهن این امکان را به وجود آورد تا مارکسیستهاى بازمانده از «حزب کمونیست ایران» به همراه گروه «53 نفر» و عناصر ملى و روشنفکر بتوانند آزادانه ناشر افکار و اندیشههاى دور و دراز خود باشند.
از همین روى در مهرماه1320 بیش از هفتاد تن از انقلابیون حرفهاى، کمونیستها، سندیکالیستها و عناصر ملى و آزادىخواه شرکت یافتند تا آغازگر تلاشى نو در تاریخ حزب توده باشند.
«حزب توده ایران» در دهم مهرماه1320 تأسیس و «سلیمان محسن اسکندرى»به عنوان رهبر حزب انتخاب گردید.
پس از مرگ «سلیمان محسن اسکندرى» تا برگزارى اولین کنگره حزب «نورالدین الموتى»به مقام رهبرى نایل گردید ولى احدى او را به عنوان رهبر حزب قبول نداشت.
در کنگره دوم،اساسنامهاى به تصویب مىرسد که طبق مصوبات آن مقام دبیر کلى تصریح و حدودى تعیین مىشود. در این کنگره (رضا رادمنش) به عنوان دبیر کل انتخاب و به مدت بیست سال، در این سمت باقى ماند.
پس از خلع (رضا رادمنش) از مقام دبیر کلى، (ایرج اسکندرى) به مقام دبیر اولى حزب نایل و تا (پلنوم شانزدهم حزب» در این سمت ابقاء شد. پس از برگزارى «شانزدهمین پلنوم» کمیته مرکزى حزب توده، سرانجام سکان کشتى به گل نشسته حزب، در اسفند ماه1357 در دستان لرزان «نورالدین کیانورى» براى مدتى در امواج پر تلاطم انقلاب اسلامى به حرکت در مىآید. اما تمام مسیرش همانند پیشینیان کژراهه بود و پایانش سر در گمى و در هم شکستن!
سر انجام به دنبال اعترافات تکاندهنده سران حزب توده، در سال 1362 کارنامه پر اعوجاج و سیاه این حزب پس از 42 سال حیات سیاسى بسته و انحلال آن از زبان اعضاى کمیته مرکزى حزب توده ایران اعلام مىگردد.
منبع:
کتاب
آیتالله حاج آقاحسین خادمی به روایت اسناد ساواک صفحه 277