متن سند:
س ـ برابر سوابق موجود جنابعالی عضویت کمیته مرکز و مسئولیت کمیته تهران
را عهده دار بودید چه می گوئید
ج ـ من هیچوقت سمت عضویت کمیته مرکزی حزب توده را نداشته ام و تکذیب می کنم فقط در
بین سالهای 23 تا 25 عضویت ساده حزب توده را داشته ام.
س ـ جنابعالی پس از دستگیری و بازداشت در چه سالی به پاریس رفته و تاریخ
مراجعت شما چه سالی بود و همراهان شما هنگام مراجعت به ایران چه کسانی
بودند و منظورتان از این مسافرت چه بود.
ج ـ از آن تاریخ تا به حال حداقل
چهار یا پنج بار سویس ـ فرانسه ـ
انگلستان و سوئد رفته ام و در دو
کنگره ریاضی یکی در انگلستان و
دیگری در سوئد شرکت کردم و
یکبار هم معیت آقایان دکتر حسابی
ـ دکتر آزاد ـ دکتر ضیایی ـ دکتر
بازرگان دیلمقانی در کنفرانس اتم
برای صلح از طرف دانشگاه
ماموریت داشتم و همیشه برای
مطالعه در رشته های مربوط به
کارم به اروپا رفته ام و به علاوه
چون خانم اینجانب اهل سویس
است و بچه هایم در آنجا مشغول
تحصیل اند به این مسافرتها دست
زده ام و هیچگونه فعالیت سیاسی
نداشته ام.
س ـ مؤسسین خانه صلح در ایران در سال 29 چه کسانی بودند.
ج ـ من موقعی وارد صلح شدم که آقایان ملک الشعراـ شایگان ـ احمد لنکرانی و عده ای دیگر مرا
در سال 31 دعوت [نمودند] و شخصا جزء موسسین نبوده ام.
س ـ سمت جنابعالی در خانه صلح چه بود
ج ـ به عنوان عضویت هیئت مدیره بعدا در خانه ملک الشعرا انتخاب شده ام.
س ـ بنابر سوابق موجود جنابعالی رابطه خانه صلح با شورای جهانی صلح و
حزب کمونیست فرانسه بوده اید.
ج ـ جدا تکذیب می کنیم نه رابط شورای جهانی صلح ایران بوده ام و نه با حزب کمونیست فرانسه
سر و کاری داشته ام.
س ـ جنابعالی چند بار در کنفرانس صلح که در وین تشکیل می شد شرکت
نمودید.
ج ـ در سال 1331 از طرف جمعیت صلح به معیت اشخاص دیگر در کنفرانس وین یکبار شرکت
داشتم.
س ـ دعوتی که از طرف خانه
ولی از جنابعالی در سال 32
به عمل آمد به چه منظوری
بود.
ج ـ در سال 1332 به معیت آقایان
علی اصغرخان حکمت (رییس)
نبیل سمعی سرلشگر جهانبانی1 ـ
هرمز ـ ایران ـ کریم کشاورز ـ دکتر
بیانی یکنفر دکتر پزشک استاد
دانشگاه به عنوان گروه فرهنگی و با
اجازه دانشگاه به مدت یک ماه
برای دیدن از تأسیسات فرهنگی و
علمی به شوروی مسافرت
نمودیم.
س ـ در چه سالی جنابعالی
به اتفاق آقای محمود هرمز
جهت معالجه به اروپا مسافرت نمودید و این مسافرت چه مدتی طول کشید محل
اقامت جنابعالی و شخص مذکور در این مدت در کجا بود؟
ج ـ به طور مسلم در یکی از مسافرتهای به اروپا به معیت آقای هرمز به اروپا رفته ام و احتمالاً برای
شرکت در کنفرانس صلح در آلمان بوده است و در مراجعت از راه پراک و وین و سویس به تهران
مراجعت نمودم مدت اقامت ما در آلمان 5 روز بوده است و آقای سعید نفیسی2 و احمد لنکرانی
نیز در این مسافرت بوده اند.
در مراجعت برای معالجه و دیدن اقوام در حدود ده روز در سویس
مانده ام.
توضیحات سند:
1ـ امان اله جهانبانی از امرای
نظامی مورد اعتماد شاه و
سرسپردگان رژیم پهلوی بود.
نامبرده براساس دعوت ژنرال
(تمپل دوروژمان) برای شرکت
در مجمع فارغ التحصیلان
مدرسه نظامی «اکل دوگر»
فرانسه و با اجازه شخص شاه به
این کشور عزیمت می کند.
جهانبانی دارای دو پسر به
نامهای مسعود و خسرو بود که
هر دو در رژیم گذشته جزو
عناصر وفادار و سرسپرده
بودند.
مسعود جهانبانی با حکم
شاه سفیر ایران در پاریس و
خسرو جهانبانی در بانک
مرکزی اشتغال داشت.
رجوع کنید به بزم اهریمن جلد
اول (مرکز بررسیهای اسناد
تاریخی وزارت اطلاعات ص
373)
2ـ سعید نفیسی (1345 ـ
1274 ش) مورخ، ادیب و استاد
دانشگاه تهران، وی از مؤسسین
انجمن جوانان بود و در شورای
بین المللی صلح برلن شرقی
(1331) و کنگره صلح وین
شرکت داشت و عضو انجمن
فرهنگی ایران و شوروی بود.
سعید نفیسی اگر چه متأثر از
فضای زمانه خویش به حزب
توده گرایش داشت، اما نوع
فعالیت های او بیشتر در
زمینه های فرهنگی و اجتماعی
بود.
منبع:
کتاب
چپ در ایران - کادرهای حزب توده به روایت اسناد ساواک - جلد دوم صفحه 8