موضوع: اظهارات على امینى نخست‌وزیر اسبق
تاریخ سند: 29 مرداد 1357
موضوع: اظهارات على امینى نخست‌وزیر اسبق
متن سند:
گزارش خبربه: عرض مى‌رسد 13570529 تاریخ: 29 /5 /37
موضوع: اظهارات على امینى نخست‌وزیر اسبق
روز یکشنبه 29 /5 /37 على امینى نخست‌وزیر اسبق ضمن مذاکرات خصوصى اظهار داشته است:
جمعه گذشته مخبر تلویزیون بلژیک به دیدن من آمد. من قبلاً به او گفته بودم که اگر سؤالى دارد کتباً بنویسد تا جواب دهم و حاضر نشدم به سؤالاتش پاسخ دهم، مخبر مزبور در مورد وقایع اصفهان اظهار داشت که چرا قواى انتظامى ایران هیچ وقت از گاز اشک‌آور و سایر متفرق‌کننده جمعیت‌ها استفاده نمى‌کند و من توضیح دادم وقتى جان مأموران در خطر باشد یقیناً طبیعى است که تیراندازى مى‌کند (امینى میل نداشته در مورد مذاکرات خود با خبرنگار مزبور توضیح بیشترى بدهد).
على امینى از مصاحبه شاهنشاه بسیار اظهار خوشوقتى کرده و اظهار داشته که مصاحبه بسیار جالب بوده و مى‌تواند مقدمه‌اى بر آشتى بین شاهنشاه و ملت باشد ولى عقیده دارم که بعضى از پاسخ‌هاى شاهنشاه را بایستى دولت مشروح‌تر در مصاحبه‌هاى دیگرى بشکافد و بیشتر مردم را روشن کنند. مثلاً جا داشت در مورد سؤال محمود عنایت1 در این مورد که بین روحانیون ناراضى معتقد به قانون اساسى و روحانیون افراطى فرق قائل شد، توضیح بیشترى داده مى‌شد و اضافه کرد که شریعتمدارى را مى‌توان با مذاکره و منطق تا اندازه‌اى در جهت مصلحت مملکت توجیه کرد و بایستى هر چه زودتر این کار را انجام شود وگرنه ممکن است دیر شود و ناچار شویم که باز هم شدت عمل‌هاى بیشترى بکار ببریم.
در مورد دولت، امینى معتقد بود که استعفاء و یا تعویض دولت بدون فایده است، زیرا کسى داوطلب نخست‌وزیرى نیست و اگر کسى هم باشد، موفق نخواهد بود. بهتر است دولت تغییراتى در بعضى چهره‌هاى خود بدهد. مثلاً بجاى آقاى داریوش همایون بهتر است یک شخص مؤدب‌تر و داراى قیافه آرام‌تر گذاشت نه ایشان همه‌روزه با این قیافه عصبى در تلویزیون ظاهر شود و موجب ناراحتى مردم را فراهم کند.
در مورد جعفریان هم به همین ترتیب، اظهار داشت که هنر جعفریان اینست که نه تنها مخالفین را موافق نمى‌کند، بلکه این شخصیت بین‌المللى، قادر است کلیه موافقین را هم مخالف کند. سپس اضافه کرد که پس از این تغییرات مختصر که اثر آن از بازداشت هژبر یزدانى هم بیشتر و بهتر است بایستى افرادى با سران روحانیون و جبهه ملى تماس بگیرند و گزارشاتى در مورد خواسته‌هاى آنان تهیه و پس از ارزیابى حضور شاهنشاه تقدیم نمایند. در این موقع است که مى‌توان در مورد انتخاب نخست‌وزیرى که بتواند موفق باشد تصمیم نهایى اتخاذ کرد.
از على امینى سؤال شد که شنیده شده شما اظهار داشته‌اید که در اواسط شهریور ماه دولت را تشکیل خواهید داد، آیا چنین صحبتى از ناحیه شما بوده است؟ اظهار داشت این شایع هم مانند شایعات دیگر بى‌اساس است، و من هیچ وقت چنین مطلبى عنوان نکرده‌ام. عده‌اى که با من دشمن هستند مى‌خواهند بدینوسیله ذهن شاهنشاه را مشوش نمایند. به علت حضور چند نفر مهمان خارجى در منزل على امینى، مذاکرات با وى نیمه تمام مانده است. ح
توضیحات سند:
1ـ محمود عنایت:دکتر محمود عنایت در سال 1311 ﻫ .ش در تهران متولد شد. در رشته دندانپزشکى از دانشگاه تهران فارغ‌التحصیل شد. فعالیت‌هاى روزنامه‌نگارى خود را از سال 1329 شروع کرد و بعدها مدیریت مجله «نگین» را به عهده گرفت. او مدتى نیز سردبیر مجله «فردوسى»، «تهران مصور»، «مهر ایران» و«ایران‌آباد» بود. محمود عنایت براى رادیو ایران نیز مطلب مى‌نوشت. وى از اعضاى کانون نویسندگان بود. فعالیت‌هاى سیاسى خود را با گرایش به حزب توده نشان داد. بعدها به رژیم نزدیک شد و جزو خواص خبرنگارانى که با شاه مى‌توانست مصاحبه کند درآمد وى سرمقاله‌هاى خود را عموماً در تأیید کلیّت رژیم ستم‌شاهى مى‌نگاشت. مشارالیه در سال 1356 از سوى ساواک به عنوان رابط بین دبیرکل حزب رستاخیز و نویسندگان معرفى شد.
عنایت پس از انقلاب به حزب خلق مسلمان نزدیک شد. اندکى بعد به نهضت آزادى و جبهه ملى روى آورد. در اواسط دهه 1365 به آمریکا پناهنده گردید.
ر.ک: وقایع اتفاقیه و شرح احوال رجال/ ج 2/ ص 416