تاریخ سند: 3 آذر 1356
قرار است روز 4/9/36 از طرف بازاریان طرفدار خمینی
متن سند:
از: تهران تاریخ: 3 /9 /2536[1356]
به: عباس شماره: 5882 /312
13560903
قرار است روز 4 /9 /36 از طرف بازاریان طرفدار خمینی و همچنین افراد جبهه به اصطلاح ملی1 سابق مراسمی به مناسبت چهلمین روز درگذشت مصطفی خمینی در قم و سایر شهرستانها برگزار گردد در این زمینه اقدامات مراقبتی لازم معمول و نتیجه را اعلام دارند% ثابتی
آقای ناطقی ـ به اطلاعات شهربانی تلفنی گفته شد مراقبت به عمل آید. 4 /9
توضیحات سند:
________
1. جبهه ملی: در تاریخ 18 مهر 1328 عدهای از مدیران و نمایندگان مطبوعات به منظور اعتراض به انتخابات فرمایشی دورهی 16 مجلس شورای ملی، در منزل دکتر مصدق جمع شدند و جهت لغو انتخابات مزبور، تصمیم به مبارزه گرفتند. دکتر مصدق که در دورهی 16 نتوانسته بود به مجلس راه یابد، عملاً رهبری معترضین به انتخابات را به عهده گرفت و در اول آبان 1328 طی جلسهای به اتفاق افرادی چون مشار اعظم، دکتر شایگان، نریمان، امیرعلایی، دکتر سنجابی و... جبههی ملی را با هدف ایجاد حکومت ملی برای تأمین آزادی انتخابات و آزادی افکار تشکیل داد. به دنبال کودتای ضد مردمی 28 مرداد 1332 که توسط امپریالیسم تازه به دوران رسیدهی آمریکا برای جلوگیری از رشد حرکت اسلامی در ایران انجام گرفت، فعالیت جبههی ملی متوقف شد و مصدق و دیگر ملّیون دوباره دور هم جمع شده و جبههی ملی را که در اوج خفقان و استبداد مسدود شده بود، در قالب «جبهه ملی دوم» مفتوح کردند. از همان آغاز دو جریان موافق یکدیگر قرار گرفتند و در سال 1341 کنگرهای با حضور 170 نماینده متشکل از حزب ایران، حزب مردم ایران، حزب ملت ایران، جمعیت آزادی مردم ایران (جاما) و... برای تعیین خط مشی جبههی ملی تشکیل شد. کمیسیون سیاسی این کنگره متشکل از افرادی چون مهندس حق شناس، مهندس مهدی بازرگان، اصغر پارسا، دکتر سنجابی، علی اردلان و... چارچوب فعالیتهای جبههی ملی را بر اساس احیای حقوق و آزادی فردی و اجتماعی ملت ایران طبق قانون اساسی، استقرار حکومت ناشی از انتخابات عمومی و دفاع از اصول مشروطیت و اتخاذ سیاست خارجی مستقل ایرانی براساس حفظ مصالح کشور با توجه به اصول هدفهای منشور ملل متحد و دوستی با همهی ملل جهانی ومبارزه با هرگونه سیاست استعماری را تصویب نمودند. اما این سیاست نیز اعمال نشد و سازمان دانشجویان جبههی ملی با شعار «پایداری و مقاومت» به مقابله برخاست و سرانجام جبههی ملی دوم نیز بر اثر اختلاف اعضاء بر سر تعیین چارچوب فعالیتهای آن از هم پاشیده شد. و بالاخره «جبهه ملی سوم» متشکل از ملی گراها و معدودی از افراد مذهبی وحتی نیروهای چپ به وجود آمد که پس از مدت کوتاهی به پایان کار خود رسید.(ر.ک: روزنامهی پیام انقلاب، شمارهی 61، مورخ 5 /4 /61 و شماره 63، مورخ 2 /5 /61)
منبع:
کتاب
انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک / استان هرمزگان - کتاب 2 صفحه 101