تاریخ سند: 2 آبان 1357
دنباله تظاهرات اخلالگرانه در شهر همدان و مجروح شدن یکنفر پاسبان وظیفه در این شهر
متن سند:
1ـ ساعت 1400 روز 2 /8 /57 (2537 شاهنشاهی)، مجلس ختمی با شرکت
گروهی از افراد مختلف شهر همدان و عده ای از قشریون و عناصر ماجراجو، جهت
کشته شدگان حادثه روز 30 /7 /57، شهر همدان در مسجد جامع آن شهر برگزار
گردیده است.
در این مجلس دو نفر واعظ بنام های سید فاضل حسنی و شیخ محمدتقی عالمی
سخنرانی نموده و پس از پایان مجلس، افراد شرکت کننده در مجلس ختم مذکور،
از مسجد خارج و به گروههای مختلفی تقسیم و ضمن دادن شعارهای ضد ملی و
میهنی، به اقدامات خرابکارانه مبادرت و شیشه های هتل کاخ واقع در میدان
پهلوی، ادارات پست و تلگراف شعب بانکهای اعتبارات، صادرات، ملی و تهران
را شکسته اند.
تظاهرکنندگان ضمن تداوم عملیات اخلالگرانه و خرابکارانه خود، اداره فرهنگ و
هنر واقع در خیابان بوعلی، شهرداری همدان، سینماهای الوند، هما، پارس و
شعب بانک ایران و ژاپن و صادرات واقع در میدان پهلوی شهر را بآتش کشیده اند.
اخلالگران سپس ضمن چپاول اموال و اجناس شرکت تعاونی روستائی، منزل
شخصی بنام پولادیان که صاحب مغازه مشروبفروشی در خیابان پاستور آن شهر
است، آتش زده اند.
آشوبگران سپس اجناس و کالاهای فروشگاه تعاونی کارکنان
شرکت ملی نفت ایران واقع در خیابان بوعلی همدان را به یغما برده و سپس
فروشگاه را به آتش کشیده اند.
عناصر اخلالگر با تهیه مقداری سیم بکسل تصمیم به پائین آوردن پیکره
اعلیحضرت رضاشاه کبیر واقع در میدان رضاشاه همدان را داشته اند که مأمورین
انتظامی دخالت نموده و در همین هنگام تیری از داخل متظاهرین بطرف مأمورین
انتظامی شلیک گردیده که کسی مجروح نشده است و متظاهرین سپس متفرق
شده اند.
ضمنا یکنفر پاسبان وظیفه مأمور خدمت در مقابل استانداری همدان، بهنگام
هجوم جمعیت جهت آتش زدن استانداری، مجروح شده که بمنظور درمان به
بیمارستان اعزام گردیده است.
1
توضیحات سند:
1ـ روزنامه ها تظاهرات
بعدازظهر امروز (2 /8 /57)
همدان را با جزئیات منعکس
کردند اما در مورد علل
آتش سوزی های ناگهانی شهر
مطلبی ننوشتند.
تظاهرات
آرام صبح می توانست
بعدازظهر هم تکرار شود.
آقای غلامحسین بهرامی که از
سخنرانان تجمع مردم در
دادسرای همدان بود، معتقد
است که این آتش سوزی ها و
غارت گری ها از طرف خود
دستگاه صورت گرفت.
محتوای سند بعدی همین
موضوع است.
روزنامه کیهان نوشت که
خانواده مهین اردکانی
دانش آموز سال اول دبیرستان
دخترانه پروین اعتصامی
همدان که پس از دستگیری در
تظاهرات توسط مأموران
شهربانی مورد آزار جنسی
قرار گرفت و سپس خودکشی
کرد، شکایتی را علیه مسببین
سرنوشت دخترشان تسلیم
دادگستری همدان کردند.
(ش
10594، ص 24) تظاهرات
اعتراض آمیز 30 مهر به دنبال
این حادثه در سطح شهر به
وقوع پیوست که منجر به
شهادت تعدادی از شهروندان
همدانی شد.
منبع:
کتاب
انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک - کتاب 14 صفحه 57