جناب آقای دکتر نهاوندی1 رئیس دفتر مخصوص علیاحضرت شهبانوی ایران
تاریخ سند: 9 اسفند 1355
جناب آقای دکتر نهاوندی1 رئیس دفتر مخصوص علیاحضرت شهبانوی ایران
متن سند:
شماره8003 عطف به نامه شماره 7626 ـ 1 مورخ 2 /9 /2535، عطایای مرحمتی علیاحضرت شهبانو برای آقای JAMES W LAMOX ارسال گردید.مشارالیه با ارسال نامه‌ای به سفارت شاهنشاهی ضمن عرض مراتب سپاسگزاری از مراسم معظم‌لها، ادعیه خالصانه را به پیشگاه مبارک اعلیحضرت همایون شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانوی ایران تقدیم داشته است که رونوشت آن جهت استحضار به پیوست ایفاد می‌گردد.
سفیر شاهنشاه آریامهر ـ اردشیر زاهدی2 اعلام وصول شد 18 /12 11567 ـ 11 /12 /35
توضیحات سند:
1ـ هوشنگ نهاوندی فرزند علی‌اکبر در سال 1309 ﻫ ش در رشت به دنیا آمد.تحصیلات دانشگاهی را در رشته‌ی حقوق دانشگاه تهران آغاز کرد و پس از دریافت مدرک لیسانس به فرانسه رفت و در رشته اقتصاد دکترای دولتی گرفت.
نهاوندی خواهرزاده دکتر فریدون کشاورز ـ عضو سابق رهبری حزب توده ـ می‌باشد و سوابق فعالیت‌های سیاسی او در فرانسه مبهم است.
ساواک وی را «مشکوک به داشتن فعالیت‌های کمونیستی» می‌داند.
با توجه به نقشی که نهاوندی بعدها در صحنه سیاسی و فرهنگی ایران ایفا نمود و ارتقای سریع او در هرم دیوانسالاری پهلوی، این نظر را کاملاً معقول می‌دانیم که او از همان زمان تحصیل در پاریس ـ مانند بسیاری از عناصر مشابه ـ به ارتباط ویژه با سرویس‌های اطلاعاتی غرب کشیده شد.
سند بیوگرافیک ساواک، نامبرده را «متهم به بهائی گری» نیز می‌داند.
نهاوندی پس از بازگشت به ایران مدتی کارمند بانک اعتبارات بود و ترقی وی زمانی آغاز شد که حسنعلی منصور در دولت منوچهر اقبال به دبیر کلی شورای عالی اقتصاد و وزارت کار رسید.
بدین ترتیب از مرداد ماه 1337 مشاغل عدیده‌ی نهاوندی آغاز شد: ـ مشاور شورای عالی اقتصاد (مرداد 37ـ آبان 40)، مشاور عالی وزارت کار (آبان 38)، استاد دانشکده افسری (37ـ 40)، مشاور اقتصادی سفارت ایران در بروکسل (آبان 40 ـ آذر 42)، نایب رئیس نمایندگی ایران در اتحادیه‌ی اقتصادی اروپا (فروردین 41 ـ آذر 42)، عضویت هیئت مدیره باشگاه فردوسی (دی 42 ـ اردیبهشت 43)، رئیس هیئت مدیره و مدیرعامل شرکت معاملات خارجی (آذر ـ اسفند 42) و تدریس در دانشگاه تهران (از مهر 38) .
هوشنگ نهاوندی از جمله عناصری بود که در چارچوب سناریوی نخبگان آمریکایی، فعالیت خود را آغاز کرد و در دولت حسنعلی منصور در رأس وزارت نوبنیاد آبادانی و مسکن قرار گرفت و این سمت را در دولت امیر عباس هویدا تا سال 1347 حفظ کرد.
اسناد موجود در ساواک، هوشنگ نهاوندی را در این زمان از اعضای فعال باند آمریکایی جمشید آموزگار نشان می‌دهد.
هوشنگ نهاوندی در سال 1347 به عنوان «آجودان کشوری» شاه منصوب شد و به جای امیر متقی ریاست دانشگاه پهلوی (شیراز) را به دست گرفت.
او در همین زمان عضو هیئت امنای دانشگاه مشهد نیز بود.
در این دوران وی به عنوان یکی از چهره‌های علمی و فرهنگی رژیم پهلوی مطرح شد و پس از 3 سال ریاست بر دانشگاه شیراز، در رأس دانشگاه تهران قرار گرفت.
هوشنگ نهاوندی در این زمان عضو هیئت امنای دانشگاه هنر (1352) و دانشگاه گیلان (1353) و عضو شورای عالی آموزش و پرورش (1351) نیز بود.
اسناد ساواک عموماً از اختلافات نهاوندی با همکاران و رؤسای خود خبر می‌دهد که یا ناشی از مسائل مالی و یا جاه‌طلبی و تفرعن بیمارگونه اوست.
هوشنگ نهاوندی در آبان 1353 به ریاست دفتر مخصوص فرح پهلوی منصوب شد.
با آغاز امواج انقلاب اسلامی، نهاوندی در ارتباط فعال با برخی مقامات مؤثر آمریکا قرار گرفت.
از جمله ریچارد هلمز ـ رئیس پیشین سیا ـ در سفر خرداد ماه 57 به تهران با وی ملاقات‌های خصوصی و پنهانی نمود.
در نتیجه‌ی این ارتباطات، نهاوندی منادی تأسیس «جناح اندیشمندان» شد و سناریوی ضعیف و مضحکی را آغاز کرد.
نهاوندی در دولت «آشتی ملی!» در رأس وزارت علوم و آموزش عالی قرار گرفت.
وی به عنوان یکی از چهره‌های بدنام رژیم، در چارچوب عقب نشینی‌ها و مانورهای این رژیم در قبال انقلاب در تاریخ 15 /11 /57 دستگیر و زندانی شد و در اثنای حوادث 22 بهمن از زندان گریخت و به خارج از کشور فرار کرد.
وی هم‌اکنون در خارج از کشور زندگی می‌کند.
نهاوندی عضو تشکیلات فراماسونری بود و در لژهای : آفتاب، فارابی، شیراز، ژاندارک، بزرگ ایران، امیرکبیر، فروغی و...
عضویت داشت.
رک: رجال عصر پهلوی؛ هوشنگ نهاوندی به روایت اسناد ساواک، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی 2ـ اردشیر زاهدی پسر فضل اللّه زاهدی، در مهرماه 1307 در تهران به دنیا آمد.
او پس از تحصیلات ابتدایی در تهران و اصفهان، تحصیلات متوسطه را در سال 1325 در دبیرستان اسلامیه بیروت به پایان برد و راهی آمریکا شد.
وی در سال 1328 گواهینامه کشاورزی را از کالج کشاورزی ایالت «یوتا» آمریکا دریافت داشت.
مدرک تحصیلی اردشیر توسط وزارت فرهنگ وقت به عنوان «معادل لیسانس» ارزیابی شده است.
اردشیر احتمالاً از سال های تحصیل در بیروت با کرمیت روزولت آشنایی یافت و با سرویس اطلاعاتی نوپای آمریکا در ارتباط قرار گرفت.
در بازگشت به ایران دارای روابط دوستانه با آمریکاییان مقیم تهران بود.
او در اردیبهشت 1331 به همراه مرتضی امیر ارجمند (کارشناس ساختمان های روستایی) به استخدام وزارت کشاورزی درآمد و در پست معاونت و خزانه داری «کمیسیون مشترک ایران و آمریکا برای بهبود امور روستایی» (اصل 4 ترومن) قرار گرفت.
اسناد موجود از روابط بسیار نزدیک اردشیر زاهدی با ویلیام وارن رئیس «اصل 4 ترومن» خبر می دهد.
طبق این اسناد، اردشیر زاهدی ظاهرا در اسفند 1331 از طرف وزارت کشاورزی به مدت یک سال برای آموزش به آمریکا اعزام شد.
خاطرات کرمیت روزولت حضور فعال اردشیر زاهدی را با نام مستعار «مصطفی» و «ویسی» در جریان عملیات کودتا در تهران نشان می دهد و مشخص می سازد که مأموریت آمریکایی زاهدی پوششی برای استتار حضور وی در تهران و مشارکت در عملیات «سیا» بوده است.
اردشیر زاهدی به خاطر نقش فعال در کودتا به دریافت نشان درجه یک رستاخیز نایل شد و در 3 آبان 1332 آجودان کشوری شاه گردید.
اردشیر در آبان 1336 با شهناز پهلوی ازدواج کرد.
این ازدواج در سال 1343 به متارکه انجامید و حاصل آن یک دختر به نام مهناز بود.
پس از این طلاق مدت‌ها شایعاتی پیرامون ازدواج شهناز با برادر شاه مراکش و سپس با پسر محمود زنگنه مطرح بود تا بالاخره وی با خسرو جهانبانی، از اعضای خانواده‌ی درباری جهانبانی ها ازدواج کرد.
محمدرضا پهلوی در سال 1338 اردشیر زاهدی را به عنوان نماینده خود برای تماس با دانشجویان ایرانی در اروپا اعزام داشت.
پس از مدت کوتاهی در اسفند 1338 اردشیر زاهدی سفیر شاه در واشنگتن شد.
در این زمان اردشیر می کوشید تا با دانشجویان ناراضی ایران در آمریکا ارتباط برقرار کند.
در دولت اسداللّه علم، اردشیر زاهدی در شهریور 1341 به عنوان سفیر کبیر ایران عازم لندن شد و تا آذر 1345 در این سمت بود.
وی در بهمن ماه 1345 در دولت امیرعباس هویدا وزیر امور خارجه گردید.
اسناد ساواک نشان می دهد که در سال‌های 1346 تا 1348 اردشیر زاهدی به شدت در تلاش برای احراز پست نخست وزیری بوده است.
اردشیر زاهدی نه تنها به صدارت نرسید، بلکه تحرکات جاه طلبانه او به برکناری وی از وزارت خارجه در شهریور 1350 انجامید.
در اسفند ماه 1351 محمدرضا پهلوی داماد سابق خود را به سفارت در واشنگتن اعزام داشت تا به عیاشی‌هایش ادامه دهد و جوّ داخلی دربار را آشفته نسازد.
اردشیر زاهدی تا زمان دولت شاهپور بختیار سفیر ایران در آمریکا بود و در دی ماه 1357 از این سمت برکنار شد.
اردشیر زاهدی یکی از هرزه ترین عناصر سیاسی و دولتمردان رژیم محمدرضا پهلوی بود و به این صفت نه تنها در میان خواص، بلکه در سطح جامعه نیز شهرت کافی داشت و در مدت اقامتش در لندن و آمریکا مطبوعات آنجا بارها و بارها تصاویر و گزارش‌هایی از ریخت و پاش ها و مفاسد اخلاقی وی درج نمودند.
وی هم اکنون در خارج از کشور زندگی می کند.
رک: رجال عصر پهلوی؛ اردشیر زاهدی به روایت اسناد ساواک، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی