موضوع: آیات مقیم مشهد
تاریخ سند: 5 آبان 1357
موضوع: آیات مقیم مشهد
متن سند:
شماره: 35 /8 /02 /501 تاریخ:5 /8 /1357از: فرمانداری نظامی مشهد و حومه. ر 2
به: تیمسار ریاست شهربانی استان خراسان
موضوع: آیات مقیم مشهد
برابر امریه ستاد بزرگ ارتشتاران: سازمان اطلاعات و امنیت کشور در حال حاضر با دستگیری آیات مقیم مشهد، نظر موافق ندارد.1
فرماندار نظامی مشهد و حومه. سرتیپ جعفری
گیرندگان.
1. تیمسار ریاست سازمان اطلاعات و امنیت خراسان
2. ف ض ا و ب ف ن مشهد و حومه
به عرض رسیدفرمودند به بخش یک داده شود.
ملاحظه شد. 8 /8
به سابقه ضمیمه شود. 8 /8
توضیحات سند:
1. در جریان اختلاف‌نظر فرماندار نظامی مشهد با رئیس شهربانی و ساواک خراسان در رابطه چگونگی برخورد با بیوت آیات شیرازی و قمی، فرماندار نظامی در نامه ای به ستاد ارتش نوشت: «همانطوری که خاطر عالی مستحضر است: از بدو شروع فرمانداری نظامی در منطقه شهرستان مشهد و حومه، با اعمال مقررات قانونی و پیروی از منویات اعلیحضرت همایون شاهنشاه آریامهر بزرگ ارتشتاران و خط مشی و سیاست دولت مبنی بر تحبیب مردم و جلوگیری از وارد شدن تلفات و ضایعات تا سرحد امکان، در مسیر برقراری نظم و آرامش در منطقه که مأموریت اصلی آن بوده است اقدامات منطقی و عقلائی لازم را معمول داشته، که مآلاً در طول این مدت تا تقدیم این گزارش به غیر از روز 17 /6 /1357 برخوردی که منجر به قتل کسی گردد، وجود نداشته است و این فرمانداری موفق بوده به نحوی انجام وظیفه نماید که نه تنها وضعیت جدیدی را به وجود نیاورده، بلکه سعی نموده نظر مردم را به وطن پرستی و توجه به مقدسات ملی و میهنی جلب نماید؛ لیکن به موازات این امر، وجود فعالیت‌هائی از قبیل اقدامات روحانیون افراطی از آن جمله در تقدم یکم سیدحسن طباطبائی قمی و در تقدم بعدی آیت‌الله شیرازی را نمی‌توان نادیده گرفت، زیرا نامبردگان با استفاده از نفوذ خود در بین افراطیون مذهبی و داشتن موقعیت و نفوذ قدیمی در بین طبقات مختلف، دست از مخالفت با دولت برنداشته، مضافاً به اینکه سیدحسن طباطبائی قمی دو روز قبل از اعلام فرمانداری نظامی، آن هم پس از 13 سال تبعید در کرج، به وسیله سازمان اطلاعات و امنیت کشور آزاد و جهت اسکان، با آگاهی و نظارت ساواک استان خراسان به مشهد مراجعت نموده است و تا کنون نیز با اینکه تحت کنترل و نظارت می‌باشد، معذلک به علت اینکه حیاط وسیع منزل وی نظیر تکایای قدیم دارای مسجد و محل نماز جماعت می‌باشد، هر روز صبح و عصر عده زیادی جهت ادای فریضه به آنجا تردد داشته که این امر موجب می‌گردد مردم ساده دل از طریق ایادی ورزیده وی، مورد تبلیغ واقع و گمراه شوند و همچنین به نحو غیرمستقیم به وسیله اعلامیه‌هائی تحریک گردند.علیهذا ضمن اینکه اعضاء شورای تأمین استان در مورخه 25 /7 /57 کلیه اقدامات فرمانداری نظامی مشهد و حومه را از بدو برقراری تا این تاریخ، مورد تحسین و تأیید قرار داده و به اتفاق آراء تصویب نمودند که توقیف حضرات و ایادی فعال آنها در حال حاضر که وضعیت رو به بهبودی می‌رود، به مصلحت نمی‌باشد و از نظر این فرمانداری نیز با در نظر گرفتن موقعیت مذهبی و زیارتی مشهد و نفوذ نامبردگان در اکثر طبقات و اینکه باز هم می‌توان با ادامه چنین رویه‌ای، تحمل اجباری آنان را به طور عقلانی نمود و ادامه داد، معذلک ساواک و شهربانی استان که خود در جریان مراقبت قمی در چنین موقعیت حساس مشهد بوده‌اند، با اعلام اقدامات مضره آنها، به طور غیر صریح و ضمنی خواستار توقیف نامبردگان و تعدادی از ایادی فعال آنها می‌باشند.
بنابراین با عنایت به مراتب بالا و اینکه فرمانداری نظامی با داشتن موقعیت استثنائی، بالاجبار با تدبیر و سیاست و اعمال قدرت به موقع می‌تواند وضع موجود را تحمل و حتی بهتر کند، علیهذا استدعا دارد با بررسی همه جانبه در سطح کشور، اوامر عالی را در مورد دستگیری نامبردگان ابلاغ فرمایند تا اقدام گردد.» سند شماره: 186 /7 /02 /501- 25 /7 /1357. جلد 15 همین مجموعه. به نظر می‌رسد این نامه، در پاسخ به این گزارش تهیه و ابلاغ شده باشد.