تاریخ سند: 31 خرداد 1329
جریان منزل کاشانی و مسموعات دیگر تا ساعت ۱۲ شب
متن سند:
تاریخ: 31 /3 /1329
جریان منزل کاشانی و مسموعات دیگر تا ساعت ۱۲ شب، در پای منبر، یکی از طلاب مقیم خرمشهر که با عائله خود از مشهد مراجعت کرده و در اثر بیماری خرج مراجعت به وطن را در تهران صرف نموده، ضمن عریضهای از کاشانی تقاضا کرد که او را به راهآهن توصیه نمایند که به خرمشهر مجاناً برود. کاشانی ضمن شرحی درباره سرو کار داشتن خود با دولت گفت راهآهن متعلق به دولت است و دولت هم با من مخالف است، توصیه مرا ترتیب اثر نخواهد داد. آنگاه پسر کاشانی برای این طلبه از مردم پولائی جمع کرد. پس از افطار، قریب ۵۰۰ نفر در حیاط منتظر کاشانی بودند ولی در عوض نواب صفوی به جای کاشانی دیده میشد و قریب ۲۰ نفر از جوانانی که به نام مجاهدین اسلام نامیده میشوند، در بین مردم مواظب اعمال واردین بودند. چند نفر از همین جوانان اظهار کردند اگر به بهای خون ما تمام شود خدمت سربازی نخواهیم کرد زیرا دولت نورا تفنگ را به دست ما میدهد و امر میکند مثلاً پیشوای مسلمانان را بکشیم.
در شب است که جلسات خصوصی در اندرون مفصلاً تشکیل میشود روی هم رفته تحریکات در بین مردم بسیار شدید است. روزنامهفروشان نیز از موقعیت استفاده و در بین مردم روزنامههای آتش،(1) باختر(2) و اصناف(۳) میفروشند. گویا قرار شده است که در هفته، روزهای چهارشنبه، حزب جبهه ملی در منزل کاشانی تشکیل گردد.
همچنین دیروز در میان جمعی صحبت از کنترل شدید مأمورین دولت در بستن میخانهها و رستورانها به مناسبت ماه رمضان بود عدهای عقیده داشتند که باید از طرف کاشانی فشار بیشتری در این خصوص به دولت وارد آید. خلاصه بستن میخانهها وعدم تظاهر به روزهخواری را از نتیجه اقدامات کاشانی میدانند.
طبق خبر دیگر که توسط نزدیکان و محرمان کاشانی تحصیل شده، از روز ورود او تا روز دوم ماه رمضان مجموع کمکهای نقدی که به وسیله بازرگانان، سرشناسان، اصناف، مالکین و سایر مریدان متمکن به کاشانی شده، بالغ بر ۴ میلیون ریال است که او مقداری از این پول را بین طلاب و معممین مخصوصاً در قم تقسیم نموده و رسید این پولها اکنون در دست پسر کاشانی میباشد. مبلغ بالا غیر از کمکهائی جنسی از قبیل قند، شکر، چای و خوار و بار میباشد. و نیز شنیده شد که جمعی از مریدانش صحبت از تحصیل امتیاز و تشریک مجله هفتگی اسلامی که کاملاً نمایانکننده انکار کاشانی باشد، مینمایند و عدهای از تجار در جلسه دیروز هزینه مقدماتی انتشار آن را تقبل نمودهاند.
طبق خبری موثق، کاشانی و طرفداران او با درباریها کنار آمدهاند و از دیروز کاملاً سخنرانیهای خود را تغییر داده و همیشه و همه وقت دعاهای خیر به اعلیحضرت همایونی میکند خصوصاً دیروز ساعت ۵ بعدازظهر میگفت من تصور نمیکردم که شاهنشاه اینقدر غصه مردم را بخورند ولی حال به صراحت میگویم شخص ایشان از هر کس دلسوزتر برای ملت هستند، این تصمیم در منزل حائریزاده در تاریخ 29 /3 با حضور نمایندگان جبهه ملی، روز نقاهت ایشان گرفته شده است. واعظانی که در منزل کاشانی در این چند روزه وعظ میکنند، مردم را تهییج نموده و چیزی که مسلم است، صحبتهای کاشانی بیشتر از سایر موعظین مؤثر است.
توضیحات سند:
۱- آتش:
صاحب امتیاز: سید مهدی میراشرافی
مدیر: سید شمسالدین قناتآبادی
محل انتشار: تهران
فاصله انتشار: ۴ روز در هفته (بطور نامرتب).
۲- باختر:
صاحب امتیاز و مدیر مسؤول: سیف پور فاطمی
سردبیر: حسین فاطمی
محل انتشار: اصفهان
فاصلۀ انتشار: هفتگی، روزانه
۳- اصناف تهران:
صاحب امتیاز و مدیر مسؤول: سید مرتضی خادم
تأسیس: ۱۳۳۰
موضوع: اقتصادی، اجتماعی و بازرگانی
محل انتشار: تهران
فاصله انتشار: هفتگی
رک: ولی مراد صادقی نسب، فهرست روزنامههای فارسی ص ۱۸
منبع:
کتاب
روحانی مبارز / آیتالله سید ابوالقاسم کاشانی به روایت اسناد- جلد اول صفحه 160