دفتر مخصوص شاهنشاهی
دفتر مخصوص شاهنشاهی
متن سند:
دفتر مخصوص شاهنشاهیخلاصه از روزنامه اکران که در مسکو طبع می‌شود
ایران دو انقلاب دیده و حالا در مرحله تغییر رژیمی بر رژیم دیگری است اساس قدیم به واسطه ترتیبات جدید که آن هم دوامی ندارد در تغییر است رژیم جدید طرز سابق را از بن می‌کاهد و وضع قدیم در ترتیبات جدید دنبال جا می‌گردد. در هیچ نقطه اختلاف طبقاتی و تغییراتی که در اوضاع رخ می‌دهد با تأثیری که نفوذ خارجی در زندگانی مردم دارد بهتر از ایران مشاهده نمی‌شود فقط یک مسافرت با اتومبیل از انزلی تا تهران کافی است برای این که تصوراتی که شخص از ایران دارد به واسطه قصه‌های الف لیل مثل دود متفرق شده و حکایت غم‌انگیز مردمی که در فشار سخت اوضاع اجتماعی متضاد داخلی و سیاست خارجی هستند مشاهده نماید.
کاغذ از طهران تا کرمانشاه کمتر از ده روز نمی‌رسد و به واسطه شتر و کامیون حمل می‌شود. در عوض اگر کردها مسلحاً اظهار عدم رضایت کنند، دولت برای قلع و قمع آنها با طیاره قشون می‌فرستند. اولین نطفه تدبیر اروپایی در خاک ایران رشد عملی یافته از موقع سلطنت اعلیحضرت رضاشاه که با تاج و بی تاج سلطنت دارند (۲۶ فوریه ۱۹۲۱) در ایران ۲۱ شورش ارتجاعی و انقلابی وقوع یافته. یعنی تقریباً در سال سه شورش اتفاق افتاد که تمام آنها را با قساوت و سختی خاموش کرده‌اند. در میدان‌های عمومی شهرهای ایران عده را به دار آویخته‌اند که در بعضی جاها مصلوبین از اشراف بوده‌اند و جاهای دیگر از طبقه زارع [عده اشراف که اعدام شده اند کمتر از دهاقین بوده است] از سرهای روسای مرتجعین و شورشیان در راه اعلیحضرت دوتل ساخته و در بین دو منظره مصلوبین بنای سیاست داخلی اعلیحضرت گذاشته شد.
ضربتی به نهضت دهاقین که طالب زمین و آزادی بودند و ضربت دیگری به مرتجعین اشرافی که با قوای مسلح از حقوق خود دفاع می‌کردند وارد آمد. به واسطه این وقایع بود که مستشرقین سوت این طور بیان مطلب کردند که ایران از زندگانی نیمه ملوک الطوایفی به زندگانی نیمه اشرافی تبدیل میابد [می‌یابد] ولی اصلاح کننده اموراعلیحضرت رضا شاه نتوانستند مقاومت نمایند، به طرف راست متمایل شدند و به فئودال‌ها1 اتکا کردند. طبقه روحانیون و فئودال اغلب اعلیحضرت را وادار می‌کنند در امورمیانه‌روی نمایند.
چندین قرن است که مسلمین شیعه در ایام عاشورا برای اولاد علی (ع) عزاداری می‌کنند و ملاها به شیعیان خالص تلقین می‌کنند که از سنی‌ها که قاتل اولاد علی(ع) هستند متنفر باشند [ترتیبات حرکت دسته تیغ‌زنها و غیره در این قسمت کاملاً شرح داده شده] دولت اعلیحضرت در صدد برآمدند که حرکت دسته‌ها را در معابر موقوف نمایند ولی پیشرفت نکرد و روحانیون تمام وسایل مختلفه مخالف را برانگیخته حتی گفتند ایشان بهایی هستند، پس لازم شد سست گرفته شود.
شریعت محمدی گوشت خوک و مشروبات الکلی و حضور در تیاتر و استماع موسیقی را حرام کرده، ولی ران خوک و منظره بطری‌های مشروبات و عکس برهنه زنها که پشت شیشه‌های مغازه‌ها گذاشته شده شخص خارجی را خوب متقاعد می‌کند که مسلمان‌ها به خرافات اسلام پوسیده بی‌اعتنا هستند. رفتن به سینما جزو تفریحات عمومی شده- در ردیف مغازه‌های عالی فرنگی‌ها رستوران کباب‌پزی واقع شده است و سایر خوراک‌پزی‌هائی که حتی در قرون خیلی قدیم هم دیده نشده.
بسیاری از دکاکین در بازار معامله قلمکار می‌کنند که روی آنها هم تمثال اعلیحضرت هست وهم عکس میرزاکوچک خان و کلنل محمد تقی خان و مدرس مرتجع.
با وجود این که مطابق احصائیه گمرک مقداری ماشین آلات و ادوات فلاحتی وارد ایران می‌شود، فقط زراعت در بعضی جاها با ماشین می‌شود و عمده محصول را به واسطه همان ترتیبات قدیم به عمل می‌آورند که حقیقت اگر شرح داده شود به نظر افسانه خواهد آمد. در قم کارگران چه مرد و چه زن برای پاک کردن پنبه روزی یک قران اجرت تحصیل می‌کنند. اوضاع زندگانی آنها خیلی رقت‌آور است... وقتی یک نفر از اتباع جماهیر شوروی بالای سردر قصری این عبارت را می‌بیند (نماینده کمپانی نفط [نفت] انگلیس و ایران) فوراً در نظرش نماینده دولت استعماری مجسم می‌شود که از دسترنج سایرین استفاده می‌کند.
در این قسمت شرحی از زندگانی پست و سخت کارگران نفط [نفت] جنوب نوشته و بعد راجع به پیشرفت تجارت جماهیر شوروی می‌گوید: تجار ایرانی کم‌کم راه تجارت با انگلیس را ترک کرده و طالب اجناس روس هستند. با این ملاحظه « شرق نزدیک» به مصادر انگلیسی توصیه می‌کند رژیم بالشویک‌ها را در شرق مخصوصاً مورد توجه قرار دهند زیرا اهالی شرق را فاسد می‌کند و از فعالیت بالشویک‌ها در ایران جلوگیری نماید.
جریده مزبور به این ترتیب کینه خود را ظاهرمی‌سازد.
ذکر تمام احوال مشکل است ولی نتیجه این است که با وجود مخالفت قوای داخلی و خارجی ایران ترقی می‌کند، ایران امروز ایران ۵ سال پیش نیست.
در اوضاع ایران دو عامل مهم بر ضد یکدیگر در کشمکش‌اند، یکی سیاست خارجی است که مانع ترقی و پیشرفت است، دیگری سیاست فلاحتى داخله است که باید توسعه یابد و بالاخره این سیاست توسعه یافته و فایق خواهد آمد.