صورتجلسه شورای تأمین استان خراسان
تاریخ سند: 15 شهریور 1357
صورتجلسه شورای تأمین استان خراسان
متن سند:
صورتجلسه شورای تأمین استان خراسانساعت 1700 مورخه 15 /6 /2537
شرکت‌کنندگان:
جناب آقای سیدحسن سراج حجازی1 نیابت تولیت عظمی و استاندار خراسان
سرتیپ عبدالرحیم جعفری فرمانده لشگر 77 مشهد
سرتیپ محمد ایمانی رئیس شهربانی استان خراسان
سرتیپ احمد شیخان رئیس سازمان اطلاعات و امنیت خراسان
سرتیپ روح‌الله لطفی معاون ژاندارمری استان خراسان
1. سرتیپ ایمانی.
طبق اطلاع واصله، قرار است روز 16 /6 /2537 به عنوان عزای ملی، اصناف و بازاریان در سراسر کشور دست از کار کشیده و تعطیل نمایند. همچنین پس فردا 17 /6 /2537 قرار است آیت‌الله طباطبائی قمی که سالها از مشهد به کرج تبعید بوده است، به مشهد مراجعت نماید و طبق اطلاع رسیده، کلیه بازاریان و عوامل مخالف دولت در نظر دارند از مشارالیه استقبال بی‌نظیری به عمل آورند، بخصوص اینکه روز 17 /6 /2537 مصادف با روز جمعه و تعطیل همگانی است، با توجه به اینکه عناصر فرصت طلب، ماجراجو و اخلالگر ممکن است به عملیات خرابکارانه و ایجاد حریق دست بزنند، لذا پیشنهاد می‌نمایم دو گروهان سرباز با ساز و برگ کامل، از فردا 16 /6 /2537 ساعت 0700 صبح در شهربانی آماده باشد که از شهربانی و کلانتریها حفاظت نماید، تا شهربانی بتواند کلیه نیروی خود را بسیج نموده و به نقاط حساس شهر گسیل و اعزام نماید، همچنین دو گروهان سرباز در مرکز لشگر به حال آماده باشد، تا در صورت لزوم از وجود آنان بتوان استفاده نمود. ضمناً سه دستگاه نفربر زرهی از ژاندارمری و یک فروند هلی‌کوپتر یو اچ وان برای مراقبت هوائی، در یگان مذکور آمادگی لازم را داشته باشد، تا طبق تقاضای شهربانی مورد استفاده قرار گیرد. ضمن تأیید مطالب بالا، اعلامیه‌ای امروز نیز قرار است از طرف آقای شیرازی به مناسبت ورود آیت‌الله قمی صادر و مردم را دعوت به استقبال از نامبرده نماید.2 ضمناً برابر اطلاع، مریدان قمی پیش بینی نموده‌اند به منظور جلوگیری از هرگونه برخورد با نیروی انتظامی، حدود 300 نفر از عوامل خود را به عنوان مأمور در اطراف استقبال کنندگان و به منظور حفظ انتظامات و جلوگیری از ورود افراد بیگانه به داخل صفوف مستقبلین بگمارند. همچنین قرار است آیت‌الله قمی را با یک دستگاه اتومبیل که به وسیله تعداد زیادی خودروهای سواری و اتوبوس مشایعت خواهد شد، تا میدان دقیقی آورده و از آنجا به صورت پیاده و از درب صحن عتیق برای زیارت به حرم مطهر وارد و پس از زیارت، به طور پیاده از درب مسجد گوهرشاد تا منزل هدایت نمایند. مریدان قمی از هر لحاظ مسئولیت نظم این استقبال را به عهده گرفته‌اند، ولی امکان دارد عوامل ناراحت و اخلالگر و عواملی که احیاناً به تحریک بعضی از افراطیون، با ورود قمی ممکن است مخالف باشند، اغتشاشاتی از این صنوف به عمل آورند که ایجاب می‌نماید شهربانی حتی‌المقدور بدون درگیری، از استقبال‌‌کنندگان مراقبت لازم را در این خط سیر به عمل آورد و ژاندارمری در منطقه استحفاظی خود در مورد جلوگیری از ورود خودروها و افراد متفرقه به داخل باند جلوگیری نماید و به منظور خروج هرچه زودتر آیت‌الله قمی از فرودگاه، اجازه داده شود فقط یک دستگاه خودرو که مسئولیت آن با آقای مقدسی خواهد بود، داخل و در باند فرودگاه مستقر و آیت‌الله قمی را در باند فرودگاه سوار نموده و خارج گردد.
2. سرتیپ جعفری. الف . لشگر آمادگی دارد به منظور اجرای پیشنهاد ریاست شهربانی استان، بر مبنای طرح امنیت داخلی و دستورالعمل‌های ن ز ش که طرح آن وسیله لشگر به کلیه سازمانهای انتظامی و امنیتی استان خراسان ارسال شده، در صورتی که اعضاء عالی مقام‌های استان وضعیت زرد را اعلام بفرمایند، دو گروهان را از فردا صبح تحت کنترل عملیاتی شهربانی خراسان، در صورتی که ژاندارمری ناحیه خراسان یگان آزاد برای این مأموریت نداشته باشد، قرار داده که در مأموریت‌های ثابت به کار برده شود و درصورتی که اعضاء شورا اعلام وضعیت زرد را به مصلحت و ضروری نمی‌دانند، پیشنهاد می‌کنم ریاست شهربانی خراسان از طریق شهربانی کشور شاهنشاهی و ستاد بزرگ، اقدام برای دریافت گروهان را در وضعیت فعلی بفرمایند. من هم امشب با فرماندهی نیروی زمینی شاهنشاهی تماس می‌گیرم در صورتی که اجازه داده شود در وضع عادی هم دو گروهان در شهربانی و دو گروهان در سربازخانه آماده نگه دارم، این کار را انجام خواهم داد.
ب . به منظور اینکه هر یک از اعضاء شورا قبل از شرکت در شورای تأمین استان آمادگی ذهنی از حوادث و جریانات و رویدادهای استان داشته باشند، که بتوانند پیشنهادات مناسبی به سایر اعضاء تقدیم کنند، به ویژه لشگر قادر باشد به موقع و سریع پشتیبانیهای لازم را با نیروهای انتظامی بنماید، تقاضا دارد تبادل اطلاعات منحصر به جلسه تأمین استان نباشد؛ این تبادل اطلاعات با تشکیل شوراها و کمیته‌های اطلاعاتی در رده استان و همچنین اعزام افسران رابط و حتی با تلفن، فرماندهان و رؤسای مقامات انتظامی یکدیگر را در آخرین وضعیت قرار دهیم تا پیش‌بینی‌های لازم معمول و از غافلگیری جلوگیری شود. آنچه تجربه دارم این است که حوادث و مراحل و وضعیت‌ها، سریعاً مبدل می‌شود که بعضی اوقات فرصت تشکیل شورای تأمین استان نیست؛ ولی فرماندهان نیروهای انتظامی که قبلاً در شورا بودند و تبادل اطلاعات شده بود و اطلاع از وضعیت منطقه داشتند، با تلفن هماهنگی خود را اعلام و تصمیم‌‌‌گیری می‌گردید، کما اینکه توانستیم در استانهای سمنان و مازندران با این عمل و بعد مسافت زیاد، بدون اینکه با مشکل برخورد کنیم، بتوانیم به موقع تصمیم بگیریم. شک ندارم اعضاء محترم که قبلاً برخی فرمانده و استاد من بوده‌اند، به عرایض من که مبتنی به اوامر و دستورات مقامات نظامی کشور است، توجه می‌فرمایند و بعد از این، بر مبنای دستورالعملها و به موقع اقدامات لازم را معمول می‌دارند.
3 . آقای حجازی . با توجه به وضع فعلی، وضعیت آبی است؛ ولی ممکن است فردا در هر لحظه شهربانی نیاز به پشتیبانی لشگر داشته باشد؛ در صورتی که ریاست شهربانی خراسان تشخیص داد دو گروهان از لشگر ضروری است، وضعیت از آبی به زرد تبدیل و لشگر نسبت به اعزام دو گروهان و آمادگی دو گروهان در پادگان اقدام نماید.
تصمیمات .
1 . با توجه به اطلاعاتی که ریاست سازمان اطلاعات امنیت خراسان و شهربانی خراسان در مورد احتمال وقوع حوادث غیرمترقبه روز 16 /6 /2537 (اعلام عزای عمومی) و نیز 17 /6 /37 (ورود آیت‌الله قمی) به مشهد دریافت داشته‌اند، چون امکان وقوع حوادث و تظاهرات غیر آرام وجود دارد، به منظور پیشگیری و آمادگی همه جانبه وسیله شهربانی برای مقابله با هرگونه حوادث، تیمسار فرماندهی لشگر 77 به ریاست شهربانی استان از مجرای فرماندهان مربوطه ضمن تماس تلفنی اجازه انجام ترتیب پشتیبانی عملیاتی شهربانی را به وسیله دو گروهان و همچنین آماده نگهداشتن دو گروهان دیگر را در سربازخانه‌های مربوطه را به نحوی فراهم آورند که از ساعت 0700 روز 16 /6 /37 دو گروهان از لشگر در کنترل عملیاتی شهربانی قرار گیرد و ساعت 1900 روز جمعه 17 /6 /37 کلیه پرسنل لشگر[که]در کنترل عملیاتی شهربانی قرار دارد (حتی پرسنل مأمور به زندان شهربانی) به سربازخانه‌های مربوطه مراجعت نمایند.
2 . با توجه به اینکه هم اکنون نیز یک گروهان ژاندارمری در پشتیبانی شهربانی قرار دارد، کماکان این گروهان در کنترل عملیاتی شهربانی باقی باشد.
3 . ژاندارمری در منطقه استحفاظی خود پیش‌بینی‌های لازم را از نظر استقبال و حرکت مستقبلین آیت‌الله قمی به عمل آورده و شهربانی نیز در داخل شهر، ضمن مراقبت از عملیات مستقبلین و خودروهای حامل آنان تا پیاده شدن و حرکت به حرم و مراجعت به منزل، پیش‌بینی‌های لازم را معمول دارد که بدون درگیری با مستقبلین، این برنامه خاتمه یابد.
4 . ضمناً شهربانی به مسئولین برگزار کننده استقبال از قمی، دستورات لازم را صادر نمایند.
5 . کمیته هماهنگی اطلاعات از فردا صبح تا ساعت 0700 تشکیل بشود.
6 . اعضاء شورا آمادگی دارند به محض نیاز ضمن یک هماهنگی تلفنی، در استانداری شورا تشکیل و تصمیمات لازم را اتخاذ نمایند.
7 . آستان قدس از زمان ورود قمی تا خروج مشارالیه از حرم مطهر حضرت رضا (ع)، با استفاده از خدام آستان قدس رضوی اقدامات مراقبتی لازم را معمول دارد.
توضیحات سند:
1. حسن سراج حجازى، فرزند هدایت‌الله در سال 1287 ﻫ ش در اراک متولد شد. وی که تحصیلات خود را در رشته‌ی حقوق قضایى تهران به پایان رسانده بود به استخدام وزارت کشور درآمد و عهده‌دار مشاغلى چون فرماندارى اراک، گرگان، دبیر مخصوص نخست‌وزیر، رئیس بازرسى نخست‌وزیر، استاندارى اصفهان، معاونت بنیاد پهلوى، استاندارى خراسان و مدیر کل کارگزینى کشور و مدیریت فروشگاه فردوسى و معاونت پارلمانى وزارت کشور شد و در دوره‌ی 19 از طرف مردم اراک به مجلس شوراى ملى راه یافت و سپس از حوزه انتخابیه همدان وارد مجلس سنا شد. سراج از اعضاى فعال حزب مردم، حزب ایران نوین، حزب اتحاد ملى، جمعیت عامیون ایران و در آخر حزب رستاخیز بود. او در جمعیت فراماسونرى فعال بوده و در لژهاى کورش، خورشید، تهران و حافظ عضویت داشت. حسن سراج حجازى از اعضاى انجمن ایران و آمریکا بود و با سفارت انگلیس ارتباط نزدیکى داشت. گوهر تاج دارا همسر وی در جمعیت خیریه‌ی پهلوى عضویت داشت. سراج در سال 1357 در دوران نخست‌وزیری شریف امامی، مدت کوتاهی استاندار خراسان بود و در سن 70 سالگی درگذشت.2. در اعلامیه مورد اشاره که دارای عنوان «اعلامیه مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی آقای حاج سیدعبدالله شیرازی» و تاریخ «سوم شوال المکرم 1398» می‌باشد، آمده است: «مراجعت و تشرف حضرت آیت الله طباطبائی قمی دامت برکاته را به اطلاع عموم می‌رسانیم و به منظور تعظیم شعائر اسلامی و تجلیل از مقام روحانیت از آقایان علمای اعلام و طلاب محترم حوزه علمیه مشهد مقدس و عموم مؤمنین دعوت می‌شود که در مراسم استقبال معظم له شرکت نموده و موجبات خشنودی حضرت ولی عصر ارواحناه فداه را فراهم آورند و اکیداً توصیه می‌نمائیم که کمال متانت و نظم و آرامش را مراعات نمائید.» بخش ضمائم