تاریخ سند: 19 دی 1356
روز 19/10/36 عدهای از مدرسین حوزه علمیه مشهد منجمله جواد تهرانی، علی فلسفی، سیدزنجانی درس را تعطیل و سایر مدرسین مدارس علوم دینی نواب و سلیمان خان و میلانی به مدرسه نیامده
متن سند:
شماره: 9874/ ﻫ 1 تاریخ: 19 /10 /2536[1356]
از: [سازمان اطلاعات و امنیت خراسان]
به: تیمسار ریاست شهربانی خراسان
تلفنگرام خیلی فوری
روز 19 /10 /36 عدهای از مدرسین حوزه علمیه مشهد منجمله جواد تهرانی، علی فلسفی، سیدزنجانی درس را تعطیل و سایر مدرسین مدارس علوم دینی نواب و سلیمان خان و میلانی به مدرسه نیامده و طلاب مدارس مذکور جلو مدارس و جلو مسجد ملاحیدر واقع در بازار سرشور اجتماع و نسبت به بازداشت زنان مشهد و تبعید خامنهای و تهرانی و مقاله روزنامه آفتاب شرق1 که خمینی را هندی قلمداد کرده، اعتراض دارند. خواهشمند است دستور فرمائید با استفاده از کلیه امکانات، پیشبینیهای لازم به منظور جلوگیری از هرگونه تظاهرات احتمالی و همچنین حفاظت محل روزنامه آفتاب شرق معمول و نسبت به شناسائی و دستگیری محرکین اقدام نمایند.2
رئیس سازمان اطلاعات و امنیت خراسان . شیخان
از طرف ....
گوینده . آریا
گیرنده . جهانبین
ساعت . 1100
توضیحات سند:
1. روزنامه آفتاب شرق در سال 1303ش، به مدیریت آقای علیرضا آموزگار در مشهد منتشر شد. انتشار این روزنامه، از آن زمان تا سال 1357ش، گاه به صورت هفتگی، گاه سه روز در هفته و بیشتر به شکل روزانه صورت گرفت. پس از مرگ علیرضا آموزگار در سال 1333ش، مدیریت آن را نرجس آموزگار، همسر و عبدالحسین آموزگار پسر وی به عهده گرفتند.
روزنامه آفتاب شرق در 3 دی 1356ش، مقالهای با عنوان «راز از پرده برون افتاد» چاپ کرد و در آن به امام خمینی (ره) و همه کسانی که علیه حکومت شاهنشاهی فعالیت داشتند، توهین کرد. این روزنامه تظاهرات مردم را به «عوعوی سگان» تشبیه کرد که فریب خارجیها را خوردهاند و مطالب توهین آمیزی درباره امام خمینی (ره) نوشت.
روز 17 دی 1356ش، گروهی از زنان مشهد که در مخالفت با کشف حجاب دست به تظاهرات زده بودند، با پیادهروی در سطح شهر، به چاپ این مقاله نیز اعتراض کردند. این تظاهرات با مقابله پلیس پایان یافت و شماری از زنان و گردانندگان راهپیمایی دستگیر شدند. روز نوزدهم دی، مدرسین حوزههای علمیه مشهد جلسههای درس خود را در اعتراض به این مقاله تعطیل کردند و طلبههای مدارس نواب، سلیمان خان، میلانی و ملاحیدر در اجتماعی که تشکیل دادند، خشم خود را از این اهانت نشان دادند. در همین روز تظاهراتی نیز در شهر رخ داد و تعدادی از شیشه بانکها شکست که با دستگیری چند نفر خاتمه یافت. اما اعتراضها تمامی نداشت. روز 9 بهمن 1356 پس از چند تلفن تهدیدآمیز، چاپخانه روزنامه آفتاب شرق آتش گرفت. آتشسوزی هفت ساعت ادامه داشت. با وجود از بین رفتن چاپخانه، روزنامه آفتاب شرق به انتشار خود ادامه داد. ده ماه بعد، در 2 آذر 1357، آفتاب شرق پس از 11832 شماره، خبر تعطیلی خود را در صفحه اول چاپ کرد و برای همیشه بسته شد.
2. ساواک خراسان این خبر را طی شماره 9875/ ﻫ 1- 19 /10 /36 برای اداره کل سوم ارسال و در ذیل آن نوشته است: «مراتب جهت حفاظت روزنامه آفتاب شرق و هرگونه پیشبینیهای لازم به شهربانی خراسان منعکس گردید.» که ثابتی در ذیل آن نوشته است: «خبر را تکمیل و در بولتن درج شود.» بخش ضمائم
منبع:
کتاب
انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک، استان خراسان رضوی- 10 صفحه 138