موضوع: آخرین وضعیت و چگونگی فعالیت و تشکیلات جبهه ملی و دستجات سیاسی
وابسته به آن و جمعیت نهضت آزادی
متن سند:
نخستوزیری
گیرنده: ریاست ساواک تهران تاریخ: ۱۳/۹/۴۲
فرستنده: ساواک قزوین شماره: ۶۹۸۶ق ز
موضوع: آخرین وضعیت و چگونگی فعالیت و تشکیلات جبهه ملی و دستجات سیاسی
وابسته به آن و جمعیت نهضت آزادی
در پاسخ ابلاغیه تلگراف رمز شماره ۸۱۵۸-۱۰/۹/۴۲ اداره کل سوم به استحضار میرساند که مدتی است فعالیتی از جبهه ملی و احزاب وابسته به آن مشهود نگردیده و تشکیلاتی نیز در این شهرستان ندارند. ضمناً بهطوریکه سوابق نشان میدهد عدهای از افراد وابسته به جبهه ملی منجمله دکتر حسن نجاتیان که از افراد فعال جبهه ملی در قزوین بوده پس از دستگیری بهدقت در عملیات گذشته سران جبهه ملی تعمق نموده و چون پیروی از آنان را برخلاف مصالح کشور تشخیص داده بهکلی از همکاری بعدی با جبهه ملی منصرف و گزارشی مبنی بر استعفای خود از جبهه ملی به این ساواک تسلیم و مراتب را نیز در روزنامه صدای قزوین منعکس و در آن از جبهه ملی و احزاب وابسته به آن ابراز تنفر و انزجار نموده است. و بهطوریکه طی شماره ۲۵۹۳ – ۲۹/۲/۴۲ به عرض رسیده قبلاً اوراق نهضت آزادی وسیله اغلب بازاریان و عدهای از دانشجویان قزوینی دانشگاه تهران به قزوین آورده و منتشر مینمودند ولی پس از آنکه اختلافاتی در کنگره مزبور بین رهبران جبهه ملی و جمعیت نهضت آزادی به وجود آمد تا حدودی نشریات نهضت آزادی در قزوین تقلیل و بیشتر اوراق جبهه ملی منتشر میشد و فعالیت بخصوصی از طرف فرد یا افراد در مورد نهضت آزادی مشاهده نشده ولی همانطور که طی گزارش شماره ۱۹۲۹ – ۱۲/۲/۴۲ به استحضار رسید به این ساواک اطلاعات مکرری واصل میشد که محمدعلی رجائی اعلامیه از تهران به قزوین آورده و منتشر مینماید که پس از تحت مراقبت قرار دادن نامبرده روز ۱۱/۲/۴۲ وی دستگیر و ضمن بازرسی از کیفی که همراه داشت تعدادی اوراق مضره از او کشف و در بازجوئی که از وی به عمل آمد بیان داشت از سال ۳۹ به این طرف فعالیتهایی داشته است و بهطوریکه شخصاً اعتراف نمود تا آن تاریخ افراد مطمئنی برای این کار پیدا ننموده و نشانه نکرده است و در استدلال خود اظهار میکند که روی همین اصل چون اوراق را به اشخاص متفرق که اغلب اعضای جبهه ملی بودهاند میداده فعالیت وی کشف و دستگیر شده است و طبق تحقیقات و سوابق که به دست آمد او مأموریت داشته که بهتدریج اعضاء و افراد مؤثری را نشانه نموده و برای تشکیلات جمعیت نهضت آزادی پی ریزی نماید که وی نیز پس از دستگیری چون وقوف پیدا کرد که عملیات و نظر سران جبهه ملی و نهضت آزادی برخلاف مصالح کشور بوده لذا طی یک برگ تعهد مبنی بر همکاری خود با ساواک و سایر مقامات انتظامی انزجار خود را از جبهه ملی و جمعیت نهضت آزادی و سایر احزاب غیرقانونی اعلام داشته است.۱
در خاتمه همانطور که فوق عرض شد مدتی است فعالیتی از افراد جبهه ملی و نهضت آزادی و احزاب وابسته به آن مشاهده نشده و تراکت و اعلامیههائی نیز پخش نگردیده ضمناً بهطوریکه طی گزارش شماره ۶۰۹۸ – ۵/۸/۴۲ به عرض رسید اخیراً تعدادی قبوض ماهیانه از طرف کمیته دانشجویان وابسته به جبهه ملی وسیله آقایان دکتر نبوی دندانپزشک و سیاه قلم دانشجوی دندانپزشکی دانشگاه تهران که اهل قزوین میباشند در اختیار بعضی افراد گذارده شده بود که بین اشخاص توزیع نمایند و بهطوریکه تحقیق شد نامبردگان در هر هفته یا ۱۵ روز یکمرتبه به قزوین رفتوآمد نموده و شاید اعلامیه و اوراقی هم همراه بیاورند که در این مورد آموزش لازم به مأمور ویژه داده شد تا ضمن شناسائی افرادی که با نامبردگان در تماس هستند بهطور غیر محسوس هم اعمال و رفتار آنان در رفتوآمد به قزوین تحت کنترل قرار گیرد.
از طرف رئیس سازمان اطلاعات و امنیت قزوین
نادور
توضیحات سند:
۱- یکی از شرایط و تشریفات آزادی زندانیان سیاسی پس از انقضای مدت محکومیت آنان این بود که فرمهای آماده شدهای از طرف ساواک در اختیار زندانیان قرار داده و از آنها خواسته میشد اجباراً نسبت به تکمیل و امضای آن اقدام نمایند. این امر هیچ شائبهای مبنی بر همکاری مبارزین سیاسی آزاد شده از زندان ایجاد نمیکرد چه خود ساواک هم بهخوبی میدانست که بیشتر آنان بلافاصله پس از آزادی از زندان به مبارزه خود علیه رژیم شدت بیشتری میبخشند.
منبع:
کتاب
شهید محمدعلی رجایی به روایت اسناد ساواک صفحه 73