تاریخ سند: 3 فروردین 1342
متن سند:
از : ساواک مرکز به : ساواک قم شماره : 1011 خیلی خیلی فوری برحسب نقشه هائی که قبلاً از طرف بعضی عناصر قم و تهران تهیه شده بود قرار [بوده] است1 روز دوم فروردین که وفات حضرت صادق است در بعضی از شهرستانها منجمله مشهد ـ قم و احتمالاً اراک و کاشان و شیراز تظاهراتی از طرف طلاب برعلیه دولت و رای نسوان بعمل آید و در این روز همه جا آشوب و بلوا بشود خوشبختانه با این نقشه شیطانی مردم موافق نبوده اند باین جهت ناچار شده اند خود طلاب دست بعمل بزنند از جمله تبریز طلاب با سنگ و چوب از داخل مسجدیکه مراسم عزاداری در آن جا برپا بود به پاسبانها حمله میکنند و پاسبانها ناچارا مجبور بتیراندازی هوائی میشوند که در نتیجه دو نفر از مردم عادی مصدوم میشوند هم چنین در قم عصر همان روز از طرف طلاب از پشت بام بیک عده مردم که در صحن مدرسه فیضیه بوده اند و نسبت بشخصیکه بالای منبر بوده فحاشی میکرده تظاهرات عکس هم میکرده اند با سنگ حمله میشود و یک نفر از مردم عادی مجروح میگردد در مشهد فقط بصدور اعلامیه اکتفا میشود و اتفاقی نیافتاده این اعلامیه برعلیه مسأله رای نسوان است بهر صورت آقایان وظیفه دارید که با نهایت قدرت مراقبت نمایند کوچکترین اثریکه از بروز چنین حوادثی پیدا شد با نهایت شدت جلوگیری فرمائید که نظایر آن تکرار نشود بتمام فرمانداریهای تابعه نیز دستور مؤکد بدهید دولت در قم با نهایت شدت عمل خواهد کرد لازم است تا تمام مراکز [مظنون] تحت نظر قرار بگیرد و بهرکس سوءظن داشتید فوری توقیف کنید که هیچ گونه اتفاقی نیفتد خودم برای استراحت بگچساران میروم ولی آقایان هر لحظه میتوانند وسیله نخست وزیر اسداله علم متن تلگراف را سریعا در اختیار فرمانداری قم بگذارید.3 /1 /42422 سرلشگر پاکروان
توضیحات سند:
1 ـ واقعه فروردین سال 42: از آغاز سال 1342 بحران روابط بین دولت و جامعه مذهبی قم، شدت یافت.روز دوم فروردین گروهی از مأمورین پلیس و ساواک به مدرسه فیضیه قم یورش بردند و جمعی از طلاب را مضروب و مجروح کردند، چند تن نیز کشته شدند.
آیت الله خمینی، طی تلگرامی به عنوان علمای تهران، در تشریح حمله به مدرسه فیضیه، شاه را به باد حمله گرفت: «...
حمله کماندوها و مأمورین انتظامی دولت با لباس مبدل در معیت و پشتیبانی پاسبانها به مرکز روحانیت، خاطرات مغول را تجدید کرد[...
]اینان با شعار شاه دوستی به مقدسات مذهبی اهانت می کنند.
شاه دوستی یعنی غارتگری، هتک اسلام، تجاوز به حقوق مسلمین، تجاوز به مرکز علم و دانش.
[...
] من به نام ملت از آقای علم، شاغل نخست وزیری استیضاح می کنم.
من اکنون قلب خود را برای سرنیزه های مأمورین شما حاضر کرده ام...
» علما و روحانیون تهران و دیگر شهرستانهای ایران، طی بیانیه ای حمله به مدرسه فیضیه را محکوم کردند.
با فرارسیدن ماه محرم، بحران شتاب بیشتری گرفت.
دولت نیز نگران وقوع حوادثی در روزهای عزاداری بود.
شهربانی تهران، طی اعلامیه ای گفته بود: «انجام مراسم سوگواری مشروع که با موازین اسلام تطبیق نماید با رعایت نظم و ترتیب کامل انجام خواهدگردید، لیکن اعمال و تظاهراتی که شرع مقدس نیز آنها را تحدید نفرموده است به کلی ممنوع و به مأمورین انتظامی دستور جلوگیری داده شده است...
» آیت الله خمینی به منظور مقابله با رژیم و برگزاری هر چه باشکوهتر مراسم عزاداری در بیانیه ای خطاب به وعاظ و گویندگان، توصیه کرده بود از تهدید دستگاه نهراسند، وظیفه دینی خود را انجام دهند و مردم را از خطر اسرائیل و عمال آن آگاه سازند.
نجاتی سرهنگ غلامرضا تاریخ سیاسی بیست وپنج ساله ایران صفحه 226