تاریخ سند: 17 آبان 1344
متن سند:
شماره : 891 /315 1842/ک 29 /7 /44 پرویز خلعتبری برای دیدن عمه نامزدش که در برلین غربی زندگی می کند در تاریخ 20 /7 /44 به برلین غربی آمده بود و علی قاضی1 او را به منزل عمه نامزدش برده و ساعت 4 بعد از ظهر دوباره با او ملاقات کرد و با هم غذا خوردند.ضمن صحبت خلعتبری از اینکه قاضی اکنون مشغول کارهای اقتصادی شده خیلی اظهار خوش وقتی نمود و گفت که او خواهد توانست با بالا بردن سطح میزان صادرات ایران به آلمان خدمت بزرگی به ملت ایران بنماید و این یک عمل مقدسی می باشد و اظهار داشت اصلاً بطور کلی افراد روشنفکر باید در وضع امروزه بکوشند نقاط مثبت دستگاه هیئت حاکمه را کشف کرده و در رکاب با دستگاه فعلی همکاری نمایند، چون سرنگون کردن دستگاه هیئت حاکمه ایران امروز امکان ندارد و انسان تازه نمی داند بعد از افراد فعلی چه اشخاصی روی کار می آیند.
خلعتبری رفتار حزب توده را نسبت به هیئت حاکمه ایران خیلی انتقاد کرد و معتقد بود که حزب توده باید از دو گماتیزم فعلی بیرون بیاید چون تمام کارهایی که در ایران انجام می شود همگی منفی نیستند مثلاً سپاه دانش، تقسیم اراضی و غیره کارها بسیار مثبتی هستند و حزب باید بکوشد در اینگونه موارد با دولت همکاری کند و دولت را به سوی کارهای انقلابی تری بکشاند.
او می گفت که حزب سالها فقط جنبه منفی بازی داشته و بالاخره باید بفهمند که این عمل نتیجه ای ندارد و باید اگر سران حزب آدمهای عاقلی بودند بکوشند در ایران یک حزب چپ درست کنند که بتواند علنا فعالیت کند.
مانند احزاب کمونیست سوئد و انگلستان.
ولی او می گفت ایمان دارد که سران حزب حاضر نیستند از ویلاها و حقوقهای زیادی که در آلمان شرقی می گیرند صرفنظر نمایند.
ضمنا گفت که حزب هم می بایست در مورد همکاری با شاه از روش شوروی پیروی کند و شوروی ها می توانند با سیاست عاقلانه ای که در پیش گرفته اند اقلاً شاه را از امپریالیستها دور کنند.
چون پرویز خلعتبری از پیروان احسان طبری می باشد بعید نیست که احسان طبری و عده دیگر هم در حزب چنین عقایدی داشته باشند.
در پرونده فعالیت حزب توده در خارج از کشور بایگانی شود.
315 17 /8 /44
توضیحات سند:
1ـ علی همام قاضی، فرزند قاضی محمد دارنده شناسنامه شماره 94 مهاباد تولد 1312 مهاباد مسلمان (سنی)، لیسانسه اقتصاد از آلمان غربی و به زبان آلمانی نسبتا مسلط است.از سال 1342 وارد خدمت دولت شده و اهم مشاغلی که به عهده داشته عبارتند از : وابسته اقتصادی سرکنسلولگری ایران در برلین غربی، رایزن بازرگانی سفارت شاهنشاهی در کلن، نامبرده از نظر صحت عمل و درستی مورد تردید بوده و شایعاتی پیرامون ارتباط وی با آمریکائی ها و سفارت آمریکا در افواه وجود دارد، از لحاظ مدیریت و شایستگی معمول و فاقد حسن شهرت لازم است.
فردی اهل زد و بند دسته بندی و در فکر تأمین منافع شخصی و پرتوقع می باشد.
مشارالیه اخیرا تقاضای 33 میلیون تومان وام به منظور ایجاد مجتمع کشاورزی در شهرستان ابهر نموده که مورد موافقت وزارت کشاورزی و عمران روستائی قرار نگرفته است.
شخص مورد بحث رهبر فرقه دمکرات کردستان می باشد و با هزینه بنیاد پهلوی جهت تحصیل به آلمان غربی عزیمت نموده است.
اسناد ساواک، پرونده های انفرادی