رونوشت اطلاعیه 2 ـ3 ـ 1393
تاریخ سند: 17 خرداد 1339
رونوشت اطلاعیه 2 ـ3 ـ 1393
متن سند:
[تاریخ:]17 /3 /1339رونوشت اطلاعیه 2 ـ3 ـ 1393
قبل از ظهر روز یکشنبه گذشته که مصادف با روز عید قربان بوده جلسه منزل اسدالله رشیدیان1 دایر بوده و عده‌اى در حدود 150 نفر از طبقات مختلف از جمله جوادى معاون دادسراى تهران ـ قدس ـ دکتر شهیدى عضو سابق حزب منحله توده ـ دکتر طیارى ـ ابوالحسن مددى ـ ثقه‌الاسلامى (معمم) ـ حسن یکتاپور اصلى کارمند وزارت کار و همچنین عده‌اى از کارگران کارخانجات مختلف و خریداران اراضى شرکت شین در آن شرکت کرده‌اند.
در این جلسه مهندس انزلچى پیشکار رشیدیان ضمن صحبت با خریداران اراضى شرکت شین اظهار داشته روزنامه نویسى که عضو حزب ملیون است (منظور عباس شاهنده) و قبلاً مبلغ هشتاد هزار تومان از شرکت شین رشوه گرفته اکنون از تجمع خریداران اراضى شرکت در منزل رشیدیان ناراضى شده و بدست و پا افتاده است. یکى از کارگران دخانیات ضمن تعریف از رشیدیان اظهار داشته عده‌اى در دخانیات از فعالیتى که کارگران براى احقاق حق خود بعمل مى‌آورند ناراحت شده و ضمن نامه‌اى که به سازمان امنیت نوشته‌اند آنها را اخلالگر معرفى کرده‌اند و چنانچه واقعا اخلالگر هستیم باید ما را اعدام کنند و در غیر این صورت باید کسانى که چنین نامه‌هایى را مى‌نویسند تحت تعقیب قرار گیرند و رشیدیان پاسخ داده شما کارگران اخلالگر نیستید و سازمان امنیت هم به هر حرفى گوش نمى‌دهد و چنانچه واقعا کسى مقصر باشد تحت تعقیب قرار مى‌دهند. یک نفر دیگر از حضار گفته بعضى‌ها مى‌خواهند با زور کارگران را به این طرف و آن طرف بکشانند و در جریان استقبال از اعلیحضرت همایون شاهنشاه آقاى دکتر الموتی معاون نخست‌وزیر ـ عباس شاهنده و تقى آقا شریف2 نماینده کارگران دخانیات و یک نفر دیگر از کارخانه سیمان کمیسیونى براى مراسم استقبال تشکیل داده و تصمیم مى‌گیرند ولو بزور هم شده کارگران را در مراسم مزبور شرکت دهند و امثال این کارها بین کارگران تولید نارضایتى مى‌نماید و رشیدیان پاسخ داده به خوبى از این جریانات اطلاع دارد و چند نفر از نمایندگان کارگران هم به وى مراجعه و گفته بودند شاه خود را دوست دارند و حاضر هستند با طیب خاطر از معظم له استقبال کنند ولى احزاب مانع مى‌شوند و مى‌خواهند آنها را بزور زیر پرچم‌هاى خود جمع کنند. رشیدیان اضافه نموده دولتى‌ها مى‌خواهند یک تظاهرات مصنوعى براى اعلیحضرت درست کنند و از انجام تظاهرات طبیعى هم جلوگیرى مى‌کنند و جاى تأسف است که این کارها بدست اشخاص بدنامى امثال شاهنده صورت مى‌گیرد. ثقه‌الاسلامى درباره روز عید قربان صحبت کرد و ضمن آن از عباس شاهنده انتقاد و گفته روزى روزنامه شاهنده ارگان حزب توده بود و اکنون وى فعال مایشاء است و سطح زندگى مردم ترقى کرده و دولت هم مرتب وعده و وعید مى‌دهد ولى از عمل هیچ خبرى نیست. اصلى از رشیدیان به مناسبت شرکت در جلسه‌اى که عصر روز قبل (شنبه گذشته) توسط کارگران نانوائى تشکیل شده بود تشکر کرده است (توضیح آنکه گفته مى‌شود رشیدیان را اصلى به جلسه نانوایى برده است) ــ.
توضیحات سند:
1. اسدالله رشیدیان: فرزند حبیب‌الله، در سال 1301 ﻫ ش در تهران متولد شد. وی تا سال 1332 به امور بازرگانى و داد و ستد و وارد کردن پارچه و قماش از خارج به همراه برادرانش سیف‌الله و قدرت‌الله و نیز احداث و اداره سینما رکس آبادان و وارد کردن فیلم اشتغال داشت. در سال 1343 بانک اعتبارات تعاونى توزیع را در تهران تأسیس کرد و از 1355 شروع به شهرک سازى در رشت و اصفهان کرد.پدر وى جزء خدمه سفارت انگلیس و به روایتى درشکه چى سفارت بوده است و اسدالله و برادرش سیف‌الله نیز بعد از وقایع شهریور 1320 با مقامات سفارت انگلیس در تهران تماس و ارتباط داشته و در دوران ملی شدن صنعت نفت پس از قطع رابطه دولت ایران با انگلستان، از جمله عوامل دولت انگلیس و مجرى مقاصد سیاسى آنها در ایران بودند. اسدالله رشیدیان از سال 1332 علنا در امور سیاسى با تظاهر به طرفدارى از سیاست انگلستان در ایران فعالیت داشت و منزل او مرکز زد و بند و حل و فصل مسائل و امور سیاسى و هم چنین انتصابات مهم بود و حتى بعضى از وزراء کابینه‌هاى وقت نیز رسما و علنا به منزل او رفت و آمد و تردد داشتند از سال 1345 که تشکیل جلسات هفتگى در منزل رجال و شخصیت‌ها موقوف شد، جلسات منزل رشیدیان نیز تعطیل گردید.
ساواک وی را: «فردى شارلاتان و متظاهر، پشت هم‌انداز و زد و بندچى، به سیگار و مشروب معتاد و به زن، قمار، مقام و دسته بندى و تحت نفوذ قرار دادن رجال علاقمند است...»
نقش برادران رشیدیان در کودتاى آمریکایی ـ انگلیسی 28 مرداد 1332 مسئله ناشناخته و سر به مُهرى نبوده و در همان زمان نیز شهرت کافى داشت، بویژه اینکه خود آنان در سالهاى پس از کودتا نه تنها از طرح مسئله ابائى نداشتند. بلکه حتى با داستان‌سرائى‌هاى گزاف مى‌کوشیدند تا از آن در جهت سوداهاى مالى بى حد و حصر بهره جویند. طبق اسناد موجود، (گازیوروسکى، ص 33) برادران رشیدیان در نوامبر 1951 / آبان 1330 توسط MI-6در اختیار «سیا» قرار گرفتند تا نقش مهمى را در عملیات انگلیسى ـ آمریکایى کودتا ایفا کنند.
اسناد موجود نشان مى‌دهد که دکتر مصدق از فعالیت‌هاى پسران حبیب‌الله رشیدیان آگاهى کامل داشته و مدارک کافى دال بر روابط آنها با سفارت انگلیس و همدستى با اشرف پهلوى در توطئه علیه دولت وى در اختیار داشت. مصدق به جاى برخورد قاطع، در مهر 1331 دستور بازداشت حبیب‌اله رشیدیان و پسرانش را به اداره آگاهى داد و وزیر دادگسترى وى در گزارش آنان را به «داشتن روابط با سفارت انگلیس و دادن اطلاعات به مأمورین انگلیسى» متهم کرد.
پرونده امر مانند یک دعوى ساده به دادسراى استان تهران ارجاع شد. معهذا، در اسفند 1331 دستور آزادى رشیدیان صادر شد. بدین ترتیب، برادران رشیدیان با آزادى به توطئه‌هاى خود ادامه دادند. و علاوه بر آن خانه اسدالله رشیدیان (همسر اسداله رشیدیان دختر دریادار مرتضى دفترى، برادرزاده دکتر مصدق بود). چنان «امن» تشخیص داده شد که فضل‌الله زاهدى مدتى در آن پنهان بود. رشیدیانها در دهه 1340 بازرگانان ثروتمند و سرمایه دارانى در سطح بین‌المللى شدند. ویلاى آنها در منطقه کامرانیه در شمال تهران و بانک آنها نزدیک میدان فردوسى کانونى براى همکاری‌هاى کرمیت روزولت و عوامل آمریکایی ـ انگلیسی کودتا بود. گفته می‌شود اینان در فروش هواپیماهاى F-6ساخت گرومن نقش داشته‌اند. حتى برادران لاوى که نمایندگى گرومن را به عهده داشتند، معترف شدند که 1 /3 میلیون دلار حق کمیسیون این شرکت بود که 48 /2 میلیون دلار از آنان به حساب خدمات بین‌المللى تشکیلاتى که رشیدیانها سهام شرکت آن را داشته‌اند، ریخته شده است.
ر.ک: ظهور و سقوط سلطنت پهلوى (جلد دوم)، تهران: اطلاعات، 1374، صص 340 تا 351
برادران رشیدیان به روایت اسناد ساواک، 3جلد، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی
(اسناد ساواک - پرونده انفرادى)
2. تقى آقاشریف: فرزند حسین، در سال 1302 ﻫ ش در تهران متولد شد. دوره ابتدایى را در دبستان‌هاى ایمان و آرمان و مقطع متوسطه را در دبیرستان‌هاى شریف ـ آریا و البرز به پایان رساند و در رشته علوم سیاسى و اجتماعى لیسانس دریافت کرد. وی در سال 1318 به عنوان کارگر دخانیات در اداره کل انحصار دخانیات ایران استخدام و در سال 1336 و 1337 نماینده کارگران ایران بود و عباس میرزائى رقیب وى در انتخابات گزینش نماینده کارگران در اظهارنظرى تقى آقا شریف را از همکاران ساواک معرفى و ساواک در سال 1338 در گزارشى اعلام کرد. وى با توصیه این سازمان به عضویت شوراى عالى کار انتخاب شده است. وى همچنین در سال 38 به عنوان نماینده کارگران ایران در کنفرانس بین‌المللى کار در ژنو شرکت کرد. تقى آقاشریف در مشاغل دیگرى از جمله: نماینده کارگران تهران و مشاور نخست‌وزیر ـ مدیر عامل دخانیات ـ عضو هیئت مدیره سندیکاى کارگران شرکت دخانیات ـ مدیر عامل شرکت تعاونى مصرف کارگران ـ عضو هیئت مدیره اتحادیه امکان ـ نماینده کارگران در شوراى عالى بیمه‌هاى اجتماعى و شوراى عالى کار عهده دار مسئولیت بود و در سال 1356 ساواک با ادامه خدمت وى در مشاغل حساس وزارت تعاون موافقت کرده است. ساواک بارها با حضور وى در مراسم تشریفات در حضور محمدرضا پهلوى و در سال 1338 با سفرش جهت حضور در اتحادیه کارگران منطقه‌اى پیمان مرکزى سنتو در کراچى موافقت کرد. مشارالیه از لحاظ سیاسى در طول زمان تغییر چهره و رنگ پذیرى داشته از جمله با جمعیت دفاع از حملات بیگانگان ـ حزب توده ـ حزب پان ایرانیست و نهضت مقاومت ملى همکارى داشت و در احزاب ملیون، مردم و رستاخیز عضویت داشت.
(اسناد ساواک ـ پرونده انفرادى)