نفوذ کمونیزم بر مطبوعات و تبلیغات کشور شاهنشاهى
نفوذ کمونیزم بر مطبوعات و تبلیغات کشور شاهنشاهى
متن سند:
نفوذ کمونیزم بر مطبوعات و تبلیغات کشور شاهنشاهى1ـ نفوذ کمونیزم برمطبوعات
به منظور بررسى نفوذ کمونیزم بر مطبوعات ایران مى‌توان به عنوان نمونه نفوذ یک کشور کمونیستى را بر مطبوعات مورد تجزیه و تحلیل قرار داد.
به نظر مى‌رسد که روشهاى نفوذى شوروى مى‌تواند به عنوان نمونه بارز و کاملى مورد بررسى قرار گیرد زیرا شوروى گذشته از آنکه یکى از دو قطب بزرگ کمونیستى جهان است به علت همجوارى با ایران داراى امکانات وسیع‌ترى نسبت به سایر کشورهاى کمونیستى مى‌باشد. با توجه به اینکه نفوذ چین بر مطبوعات غیر قابل توجه است و اقمار شوروى نیز بطور محدود از روش نفوذى شوروى پیروى مى‌کنند بنابراین بررسى بر روى روشهاى نفوذى شوروى در واقع به منزله بررسى روى نحوه نفوذ کمونیزم برمطبوعات به شمار مى‌آید.
به طورکلى شوروی‌ها براى نفوذ در مطبوعات ایران از دو اصل اساسى پیروى مى‌کنند که عبارتند از کمک مادى و تحبیب. حقیقت این است که خوشبختانه در میان ارباب جراید ایران کمتر کسى را مى‌توان یافت که واقعاً مؤمن ایدئولوژى کمونیسم بوده و شوروی‌ها از این نظر روى او حساب کنند ولى متأسفانه باز در میان ارباب جراید کمتر کسى را مى‌توان یافت که داراى استحکام فکرى بوده و نتوان از راههاى مادى و تحبیب روى او نفوذ نمود بنابراین وضع جراید ایران در حال حاضر طوریست که در عین حال که متمایل به کمونیسم نیستند ولى تقریباً تمام آنها نفوذپذیر کمونیزم مى‌باشند.
راههائى که شوروی‌ها براى نفوذ در مطبوعات اعمال مى‌نمایند در حال حاضر بشرح زیر است:
الف. دعوت از ارباب جراید در ضیافتها:
میهمانیهاى سفارت شوروى که در یک سال اخیر از تعداد آنها نسبتاً کاسته شده یکى از راههاى نفوذ عوامل شوروى برروى ارباب جراید است. در این میهمانیها بخصوص سعى مى‌شود که مدیران روزنامه‌هاى کم تیراژ و کم نفوذ فراموش نشوند و با این عمل که نتیجه آن ایجاد حس غرور در اینگونه ارباب جراید است از وجود آنان به موقع استفاده مى‌نمایند. از طرف دیگر چون در این میهمانیها افراد سرشناس و مهم نیز دعوت مى‌شوند لذا براى مدیران جراید گمنام فرصت مغتمنى است که با افراد سرشناس آشنا شوند و بنابراین ضمن آنکه همیشه آماده براى رفتن به اینگونه ضیافتها هستند همواره درصدد تلافى این محبت شوروی‌ها نیز مى‌باشند.
ب. پرداخت پول در مقابل درج مقاله:
شوروی‌ها از پول پرستى و یا فقر نسبى برخى از مدیران جراید استفاده کرده و مقالاتى که خود تهیه کرده‌اند در مقابل پرداخت ناچیزى به روزنامه‌ها مى‌دهند. قیمت این مقالات در گذشته در حدود 12 دلار بوده ولى با سختگیریهائى که اخیراً در مورد درج اینگونه مقالات مى‌شود شوروی‌ها نیز متقابلاً قیمت مقالات را بالا برده‌اند. این مقالات بیشتر به لزوم توسعه بیشتر روابط ایران و شوروى و یا مقالات ضد آمریکائى است.
پ. مقاله در مقابل درج آگهى:
روش دیگر چاپ مقاله است در مقابل آگهى که نوع محترماًنه و مشروع گرفتن پول است. مجلات اقتصادى و بعضى نشریات صبح بیشتر از این طریق استفاده مى‌کنند در این روش معمولاً متن آگهى‌ها با مقالات هم‌آهنگى دارد. مثلاً در یک صفحه از روزنامه یک آگهى بزرگ در مورد ماشین سنگ خردکنى ساخت شوروى چاپ مى‌شود و در صفحه دیگر مقاله‌اى در مورد پیشرفتهاى صنعتى شوروى شوروی‌ها با این روش دو نتیجه مى‌گیرند اول اینکه اگر خواننده روزنامه وارد کننده ماشین آلات صنعتى نیز باشد با خواندن آن مقاله در وارد کردن ماشین آلات بخصوص ماشین آلاتى که تبلیغ شده راغب‌تر خواهد شد. ثانیاً اگر خواننده یک فرد معمولى باشد خود بخود نسبت «به عظمت صنعت شوروى» که در پرتو رژیم کمونیست بوجود آمده سر تعظیم فرود مى‌آورد.
ت. مقاله به صورت رپرتاژ آگهى:
سختگیریهاى دولت در مورد درج مقالات تبلیغاتى شوروى باعث پدید آمدن روش جدیدى شده به این معنى که شوروی‌ها به منظور آنکه مقالات حتما چاپ گردد این مقالات را به صورت آگهى به مطبوعات مى‌دهند و مطبوعات به منظور دریافت پول در مقابل این سختگیریها مقاومت کرده و بعضاً موفق به چاپ آنها مى‌گردند.
این مقالات بیشتر در مورد فعالیتهاى اقتصادى شوروى در ایران و سایر کشورهاى جهان مى‌باشد.
ث. استفاده از کمبود مطالب برخى از جراید:
نماینده مطبوعاتى شوروى در ایران بطور مداوم براى کلیه جراید معروف و غیر معروف و همچنین اکثر خبرنگاران و نویسندگان جراید در تهران و شهرستانها نشریه ـ مقاله و بولتن مى‌فرستند و از این راه ضمن آنکه مدیر روزنامه مربوطه را نسبت به مطالب مربوط به شوروى تغذیه مى‌کند ممکن است مدیر روزنامه به علت جالب بودن خبر و یا کمبود مطالب روزنامه اقدام به درج یک و یا چند مطلب مربوط به شوروى بنماید که با این عمل مقصود شوروی‌ها نیز برآورده شده است.
مورد اخیر بکرات در مطبوعات شهرستانها دیده شده است.
ج. استفاده از تمایلات خاص برخى از ارباب جراید:
برخى از از ارباب جراید بدون آنکه کمونیست باشند به علت حساسیتى که نسبت به مسائل ویتنام و اعراب پیدا کرده‌اند ضد آمریکایى و یا ضد اسرائیلى شده‌اند. شوروی‌ها از این تمایلات به نفع خود استفاده کرده و با تحریک و تحبیب این اینگونه ارباب جراید سعى مى‌کنند آنها را در رویه خود حادتر و نسبت به شوروى حتى‌الامکان متمایل سازند.
ح. وارد کردن ماشینهاى چاپ به قیمت ارزان:
شوروی‌ها در سال‌هاى اخیر موفق شده‌اند با وارد کردن ماشین‌آلات به قیمت ارزان و یا تسهیلات زیاد توجه صاحبان چاپخانه‌ها و برخى از ارباب جراید که صاحب چاپخانه نیز هستند بخود معطوف دارند. خرید اینگونه چایخانه‌ها که معمولاً همراه با تسهیلاتى از قبیل پرداخت به صورت اقساط و غیره است خود بخود صاحب چاپخانه را تحت نفوذ شوروی‌ها قرار مى‌دهد.
ح. استفاده ارباب جراید از امکانات شوروى در ایران:
شوروی‌ها در ایران مؤسساتى مانند بیمارستان. بیمه انگستراخ. بانک. اداره بازرگانى. هواپیمائى ایران سوترانس و غیره دارند. بسیار دیده شده که روزنامه‌نگارانى که احتیاج به یکى از این مؤسسات پیدا مى‌کنند در صورت مراجعه به مقامات شوروى تسهیلات زیادى براى آنان فراهم مى‌شود و در نتیجه مدیران جراید مزبور یک حس حق‌شناسى عمیقى نسبت به مقامات شوروى پیدا مى‌کنند.
خ. دعوت از ارباب جراید براى مسافرت به شوروى:
یکى از اقدامات شوروى براى جلب نظر ارباب جراید دعوت آنها به کشورهاى شوروى است مدیران جراید پس از انجام این مسافرت (که مورد پذیرائى شایان نیز واقع مى‌شوند) مشاهدات خود را در روزنامه درج مى‌کنند و این مشاهدات یا کلاً مطالبى در مدح وضع فعلى شوروى است و یا این مطالب با انتقاد و مدح توأم بوده و فى‌المجموع به نفع شوروى است.
اخیراً یکى از روزنامه نویسان معروف ایران که سفرى به شوروى کرده بود مطالبى در مدح و انتقاد وضع شوروى در روزنامه خود درج کرد. شوروی‌ها به منظور خنثى کردن مطالب انتقادى روزنامه سئوالاتى در زمینه مقایسه وضع شوروى با ایران توسط یکى از عوامل خود (که از ذکر نام خویش خوددارى کرده بود) طرح و به روزنامه فرستادند. روزنامه نیز عین سئوالات را درج و اقدام به پاسخ نمود. چون سئوالات استادانه طرح شده بود و پاسخ آن از همان ابتدا معلوم بود که به نفع شوروى تمام خواهد شد لذا این پاسخگوئى خود بخود اثرات منفى مشاهدات روزنامه نویس را از بین برد.
شوروی‌ها به این هم اکتفا نکرده و پس از چندى مجدداً روزنامه نویس را مجبور و یا تشویق کردند که سلسله مقالاتى در بزرگداشت انقلاب اکتبر شوروى در روزنامه درج کند و به این ترتیب تمام اثرات منفى مقالات سفرنامه را از بین بردند.
شاید تعجب‌آور باشد اگر گفته شود که روزنامه نویس مزبور از جمله روزنامه نویسهائى است که در عین بى‌طرفى افکار ضد کمونیستى دارد و تاکنون نیز بارها مقالات ضد کمونیستى در روزنامه خود درج کرده است ولى چون حساسیت زیادى برروى اثبات بى‌طرفى و استقلال فکرى خود دارند لذا احتمالاً ندانسته مورد استفاده شوروی‌ها قرار مى‌گیرد.
خوشبختانه به علت کنترلى که دولت بر روى مطبوعات دارد در جراید ایران مطلقا مقالاتى که بنحو مستقیم تبلیغات کمونیستى بنماید درج نمى‌شود ولى شوروی‌ها از امکانات موجود حداکثر استفاده را کرده و تبلیغات غیر مستقیم کمونیستى خود را از راه شناساندن شوروى و اثبات اینکه این ترقیات و پیشرفتها در پرتو استقرار رژیم کمونیستى بوجود آمده است مى‌نماید.
2ـ نفوذ کمونیزم برتبلیغات کشور شاهنشاهى
بطور کلى تبلیغات کمونیستى از طریق انتشارات و رادیوهاى بیگانه و سرى انجام مى‌گیرد و این تبلیغات یا مستقیماً از جانب کشورهاى کمونیستى است و یا از طرف کمونیستهاى ایران است آنچه مربوط به کشورهاى کمونیستى است یا از طرف کشور شوروى و اقمار است و یا از طرف چین کمونیست. تبلیغات شوروى مانند نفوذ شوروى در مطبوعات از سایر کشورهاى کمونیستى شدیدتر و عمیق‌تر است ولى تبلیغات چین نیز برخلاف نفوذ غیرقابل توجهش در مطبوعات نسبتاً قابل ملاحظه است و بخصوص فعالیت کمونیستهاى ایرانى طرفدار چین نه تنها قابل رقابت با کمونیستهاى ایرانى طرفدار شوروى است بلکه درباره آن موارد نیز شدیدتر است.
اینک نوع و نحوه تبلیغات کمونیستى شوروى و چین طرفداران ایرانى هر یک از دو کشور ذیلاً تشریح مى‌گردد:
(نحوه تبلیغات انتشاراتى کشورهاى خارجى در ایران
نشریات چاپ شوروى که معمولاً به زبانهاى فارسى. انگلیسى. روسى و ارمنى است اکثراً از طریق پست به مؤسسات وابسته به سفارتخانه شوروى وارد مى‌شود. کتابهاى فارسى و انگلیسى از نظر تعداد و کتب روسى و ارمنى از نظر تنوع قابل ملاحظه‌اند یعنى که از یک کتاب فارسى و یا انگلیسى چندین هزار جلد وارد مى‌شود ولى از یک نوع کتاب روسى و ارمنى بیش از تعداد معدودى وارد نمى‌گردد و از اینجا معلوم مى‌شود که مؤسسات وابسته به سفارتخانه شوروى کتب فارسى و انگلیسى را براى توزیع بین مردم و کتابهاى روسى و ارمنى را براى توزیع بین اعضاء و عوامل خود وارد مى‌نمایند.
محتوى کتابهاى فارسى:
کتابهاى فارسى معمولاً ترجمه آثار نویسندگان روسى است که در خود شوروى ترجمه و چاپ و با قیمت بسیار ارزان و چاپ نسبتاً مرغوب وارد کشور مى‌شود. اینگونه کتب اکثراً به صورت داستان است ولى متن داستان بنحوى است که خواننده بطور ناخود آگاه علاقمند به رژیم و مردم شوروى مى‌شود. در این داستانهاى قهرمان داستان (که قطعاً کمونیست نیز هست) با دلاوریها، فداکاریها و مقاومت‌هاى خود در مقابل شداید عملاً درس جسارت و مقاومت به خواننده مى‌دهد.
دفاع یک کمونیست از حقوق مظلومین و مقاومت یک کمونیست در مقابل فاشیستها و مقایسه روسیه تزارى با روسیه امروزى از سوژه دائمى اینگونه داستانها است.
نوع دیگر کتب فارسى چاپ شوروى مربوط به پیشرفتهاى علمى و صنعتى شوروى بخصوص در زمینه فضانوردى است اینگونه کتب ضمن آنکه شوروى را به عنوان بزرگترین قدرت علمى و صنعتى دنیا معرفى مى‌کنند بطور غیر مستقیم به خواننده تفهیم مى‌نمایند که این ترقیات در سایه استوار رژیم کمونیستى بوجود آمده است.
محتوى کتابهاى انگلیسى:
کتابهاى انگلیسى چاپ شوروى بر دو نوع است یا کتب علمى و دانشگاهى است و یا کتب کمونیستى است.
کتب علمى و دانشگاهى با چاپ خوب و قیمت بسیار ارزان و محتوى آخرین کشفیات علمى در اختیار کتابفروشها قرار مى‌گیرد. اینگونه کتب که با مقایسه با کتب علمى بلوک غرب از نظر محتوى قابل رقابت و از نظر قیمت چندین برابر ارزانتر است مورد توجه و استفاده دانشجویان قرار مى‌گیرد.
به غیر از کتب علمى دانشگاهى کتب علمى دیگرى به زبان انگلیسى وارد مى‌شود که مقصود از انتشار آنها سست کردن بنیان دینى مردم است و از آنجمله است کتاب «اصل پیدایش بشر» که با نفى وجود خالق خود بخود افکار را براى پذیرش مرام کمونیزم مساعد مى‌سازد.
ورود کتابهاى کمونیستى که مستقیماً تبلیغات کمونیستى مى‌نمایند نسبتاً محدود است زیرا کتابفروشها به علت تعهدى که در مورد عدم فروش کتب کمونیستى داده‌اند کمتر حاضر به خرید این نوع کتب مى‌باشند و روى همین جهت شوروی‌ها به ناچار از طریق پست کتب کمونیستى را براى افراد مورد نظر خود ارسال مى‌دارند به غیر از کتاب هدایاى گرانقیمت نیز مستقیماً براى افراد مورد نظر فرستاده مى‌شود هر کس که با رادیو مسکو مکاتبه نماید ضمن پاسخ خود هدیه‌اى نیز دریافت مى‌دارد و این هدیه‌ها در مکاتبه اول معمولاً چند قطعه کارت پستال از مناظر شوروى است و چنانچه این مکاتبات ادامه پیدا کند هدیه‌ها نفیس‌تر مى‌گردد بحدى که قیمت برخى از هدیه‌ها بالغ بر صد دلار مى‌شود به غیر از کتاب فیلمهاى سینمائى. جزوات تبلیغاتى. روزنامه‌ها و مجلات مختلف توسط پست مستقیم و با مؤسسات وابسته به سفارتخانه شوروى در اختیار افراد مورد نظر قرار مى‌گیرد. در اینجا چند نمونه از اینگونه تبلیغات ذکر مى‌شود.
اخیراً شوروی‌ها جزوه مصور نفیسى که براى کودکان نوشته شده و به زبان انگلیسى است به تعداد 25 هزار جلد به ایران وارد کرده‌اند در این جزوه که حاوى عکسهاى رنگى از حیوانات و شرح زندگى آنهاست البته مطالبى در مورد کمونیزم به چشم نمى‌خورد ولى با توجه به اینکه در اکثر کودکستانهاى تهران و اغلب دبستانهاى غیر دولتى زبان انگلیسى نیز به موازات زبان فارسى آموخته مى‌شود این جزوه‌ها در صورت توزیع به عنوان بهترین جزوه آموزشى مورد استفاده قرار خواهد گرفت و در نتیجه کودک براى اولین بار و با خاطره خوبى با نام شوروى آشنا خواهد شد و اولیاى کودکان نیز پس از مشاهده جزوه مزبور اقدام شوروی‌ها را مورد تحسین قرار خواهند داد.
به غیر از جزوه فوق که لااقل تبلیغاتى به نفع شوروى مى‌کند جزوات دیگرى نیز براى کودکان وارد مى‌شود که بنحو غیر مستقیم تبلیغات کمونیستى مى‌نماید. در اینجا یک نمونه از این جزوه‌ها با ذکر داستان آن و نتیجه‌اى که از مطالعه آن عاید کودک مى‌گردد تشریح مى‌شود.
اخیراً جزوه رنگى مصورى به زبان فارسى به ایران وارد شده به نام «حکایت ماهیگیر و ماهى» اثر.. س پوشکین که داستان آن بطور اجمال بدین شرح است: پیرزنى با پیرمردى در ساحل دریا زندگى مى‌کردند پیرزن با دوکش ریسمان مى‌ریسید و پیرمرد با تورش ماهى مى‌گرفت. یک روز پیرمرد وقتى تور در دریا انداخت به جاى ماهى ساده یک ماهى زرین در تور او افتاد. زرینه ماهى به پیرمرد گفت اگر مرا رها کنى هر چه بخواهى به تومى‌دهم پیرمرد ماهى را رها کرد و گفت من از تو چیزى نمى‌خواهم برو و آزاد باش. وقتى پیرمرد به خانه بازگشت و حکایت را به زن خود در میان گذاشت پیرزن بر سر او فریاد کشید که چرا چیزى طلب نکردى برو کنار دریا و درخواست کن که تغار شکسته ما تبدیل به تغار نو شود پیرمرد همین کار را کرد و تغار آنها تبدیل به تغار نو شد. اما پیرزن توقعاتش نامحدود بود پس از بدست آوردن تغار نو خواست خانه داشته باشد خانه پیدا کرد خواست اعیان‌زاده شود اعیان زاده شد خواست ملکه شود و بالاخره خواست حکمران دریاها یعنى حکمران زرینه ماهى نیز بشود در اینجا زرینه ماهى دیگر تاب تحمل نیاورده دمش را برآب زد و پیرزن را به حال اول خود برگرداند.»
در خلال این داستان با تغییر زندگى پیرزن زندگى و طرز فکر طبقات مختلف اجتماع تشریح مى‌گردد رفتار پیرزن نسبت به پیرمرد که در دوره زندگى ساده دهقانى توأم با صمیمیت بود پس از کسب ثروت و قدرت پیرزن تدریجاً و بدتر مى‌شود بحدى که پیرزن که باو عنوان «ملکه سهمگین» داده شده به «پاسبانهاى مهیب» و اعیان و اشراف و درباریهاى خود دستور مى‌دهد که پیرمرد را با کتک از نزد او برانند در اینجا تنزل اخلاقى پیرزن که در اثر بدست آوردن ثروت و قدرت حاصل شده تجسم مى‌گردد. پیرزن به خادمین خود یعنى کسانى که به او ثروت و قدرت بخشیده‌اند رحم نمى‌کند پیرمرد را از نزد خود میراند و مى‌خواهد برزرینه ماهى یعنى موجودى که به او مدیون است حکمرانى کند. در این نشریه بخصوص به نظام سرمایه‌دارى و سیستم پادشاهى حمله شده و ریشه تمام مفاسد را در اثر استقرار رژیمهاى سرمایه‌دارى و پادشاهى قلمداد کرده است.
شک نیست که در ذهن ساده کودک تمام این مفاهیم بدون کم و کاست نقش خواهد بست و تصور ذهن کودک از ملکه همان «ملکه سهمگین» و از پاسبان همان «پاسبان مهیب» و از اعیان و اشراف همان «حامیان ظلم» خواهد بود و چنین کودکى مفهوم «طبقه» را از دیدگان کمونیستى مى‌بیند و به طبقات بالاى اجتماع همواره با تنفر نگاه خواهد کرد.