موضوع: تشکیل جلسات در مدرسه فیضیه قم
تاریخ سند: 7 دی 1350
موضوع: تشکیل جلسات در مدرسه فیضیه قم
متن سند:
از: ساواک قم تاریخ:7 /10 /1350به: مدیریت کل اداره سوم 312 شماره: 3929 /21
موضوع: تشکیل جلسات در مدرسه فیضیه قم1
عطف به: 7588 /312 ـ 16 /9 /1350
به استحضار می‌رساند اسامی قید شده در اطلاعیه معطوفی کلاً نام شهرستان‌های کشور بوده و به جز شیخ محمد یزدی طلاب دیگری با مشخصات اشاره شده در حوزه شناخته نمی‌شوند. شیخ محمد یزدی نیز سوابقی در زمینه فعالیت به نفع خمینی دارد که قبلاً به عرض رسیده و در حال حاضر نیز بعضاً در حجرات مختلف مدرسه فیضیه تردد و روی سوابق دوستی با اکثر طلاب معاشرت که طبعاً پیرامون موضوعات روز به بحث و گفتگو می‌پردازند و بعید نیست که در این گفتگوها به مناسبت، صحبتی نیز از اقدامات اخیر خمینی طبق معمول پیش آید لکن در مورد این که جلسات مستمری به کیفیت اشاره شده تشکیل گردیده باشد تا کنون خبری به این ساواک واصل نگردیده.
رئیس ساواک قــم ـ مهران
فیش به نام شیخ محمد شهرت یزدی بررسی و ارائه شود. مجتبوی 14 /10 /1350
سابقه. 13 /10
1211400 ـ 12 /10 /1350
312
161133 ع
توضیحات سند:
1. مدرسه فیضیه از بناهای عهد صفویه است که در جنب صحن حرم حـضرت معصومه(س) بنا شده است. بنای این مدرسه منسوب به شاه طهماسب اول صـفوی است چنانکه بر سردر ایوان جـنوبی مـدرسه کـتیبه‌ای است به نام شاه طهماسب. در سال‌های 1213 تا 1214 ق در زمان فتحعلی‌شاه قاجار بنای سابق را خراب کرده و مدرسه را با زیربنای بیشتر تجدید ساخت کردند. اواخر دوره قاجار این مدرسه بـه حالت مخروبه و متروکه بود تا اینکه آیت‌الله حاج شـیخ عبدالکریم حائری در 1300ش به قم آمـد و مـدرسه فیضیه دوباره رونق بسزایی پیدا کرد. در دوران مرجعیت آیت‌الله بـروجردی مدرسه فیضیه بیش از پیش اعتبار و اهمیت یافت و مشهور عام و خاص گشت و بـه سـبب همجواری با حرم حـضرت معصومه(س) و اینکه محل تدریس آیات عظام بروجردی و خوانساری بود بسیار محل توجه طـلاب واقع شد و همیشه مملو از جمعیت روحانی و غیرروحانی بود. (ناصرالشریعه، محمدحسین، تاریخ قم، ص 155ـ160) مدرسه فیضیه از شروع نـهضت اسلامی به رهبری حـضرت امـام(ره) کـانون و سـنگر مقاومت بود و مورد کینه و بغض شدید رژیم قرار داشت. در دوم فروردین 1342 مزدوران رژیم به این سنگر هجوم بردند و جنایتی هولناک را مرتکب شـدند. پس از قیام خونین 15 خرداد 1342، هرساله روز 15 خرداد طلاب با برگزاری مراسمی در این مدرسه یاد و خاطره شهدای 15 خرداد و رهبر انقلاب را زنده نگه می‌داشتند. در خرداد 1354 مراسم مذکور با شور و هیجان بیشتری برگزار شد و تبدیل به یکی از حماسه‌های تاریخ مبارزات اسلامی گردید و مدرسه فیضیه به مدت سه روز از 15 تا 17 خرداد کانون مقاومت و مبارزه علیه حکومت زور و استبداد بود. سرانجام عصر روز 17 خرداد کماندوهای رژیم به این سنگر مقاوم وحشیانه حمله کردند و با ضرب و شتم، طلاب متحصن و معترض این مدرسه را دستگیر و بازداشت کردند. سپس به زندان اوین در تهران منتقل کردند که عده زیادی از آنها به زندان‌های طولانی مدت محکوم شدند. رژیم پس از این حادثه با اقدامی کینه‌جویانه مدرسه فیضیه و مدرسه دارالشفاء که در جوار هم بودند را تعطیل کرد و به رغم تلاش‌هایی که از سوی مراجع تقلید برای بازگشایی مدرسه فیضیه صورت گرفت، حکومت قبول نکرد؛ زیرا شاه گفته بود مدرسه فیضیه به هیچ وجه نباید باز شود، حتی اگر عده‌ای کشته شوند. بنابراین مدرسه فیضیه تا پیروزی انقلاب اسلامی تعطیل بود.با همه این توطئه‌ها، فیضیه به حرکت خود ادامه داد و روحانیون شیعه هم چنان به مبارزه خود استمرار بخشیدند تا رژیم شاه سرنگون شد و فیضیه مجدداً بازگشایی و بازسازی شده و جایگاه خویش را نه تنها در ایران که در جهان اسلام باز کرده و به‌رغم خواست دشمن مبنی بر نابودی این پایگاه اینک به عنوان اصلی ترین مرکز تربیت فضلا و دانشمندان جایگاه خاصی پیدا کرده و بسیاری از جوانان مشتاق را از سراسر جهان در خود جای داده و به تعلیم آنان همت گماشته است .
ر.ک: مدرسه فیضیه به روایت اسناد ساواک، مرکز بررسی اسناد تاریخی.