موضوع: خبر
تاریخ سند: 3 آبان 1357
موضوع: خبر
متن سند:
شماره: 152 /7 /02 /501 تاریخ:3 /8 /1357از: فرمانداری نظامی مشهد و حومه (ر 2)
به: تیمسار ریاست سازمان اطلاعات و امنیت خراسان
موضوع: خبر
خبر واصله حاکی است.
روز 21 /7 /57 شیخ طبسی در منزل آیت‌اله قمی سخنرانی و چنین اظهار داشته است: رهبر ما بزرگ مرد تاریخ و رهبر آزادی امت است، او همواره در میان کشورها آواره می‌باشد، این مرد برای ما افتخار است. امام خمینی از این فرودگاه به فرودگاه دیگر می‌رود و این پادشاه ظالم و همراهانش مانند فرعون و یزید، خون مردم شریف ایران را می مکند؛ کارتر1 را رئیس خود قرار داده، نفت و منافع کشاورزی به جیب امریکا می رود، کویت از امریکا ترسیدو به امام خمینی راه نداد،2 چون ایران به این کشور حق سکوت می‌دهد. ما مبارزه خودمان را ادامه می‌دهیم، همچنان که رهبر ما امام خمینی گفته است حتی اگر در خرابه‌ها بمانم، مبارزه با این دولت ننگین و خونخوار [را] ادامه می‌دهم. به علت کشتار در تهران نام میدان ژاله را به میدان شهیدان نامگذاری کرده‌اند.3
خواهشمند است دستور فرمائید پیرامون صحت خبر مزبور تحقیق و نتیجه را به این فرمانداری اعلام فرمایند. فرماندار نظامی مشهد و حومه. سرتیپ جعفری
از طرف سرهنگ ستاد فرهمند
عین خبر فوق از طریق شهربانی واصل شده است.
1. آقای خانی. به صورت گزارش خبر منبع فرمانداری نظامی ماشین شود.
2. نظریه یکشنبه. با عنایت به اینکه طبسی از روحانیون4 متعصب و طرفدار خمینی و ناراحت سابقه‌دار می‌باشد، مفاد گزارش خبر مورد تائید است.
3. نظریه چهارشنبه. نظریه یکشنبه تائید می‌شود.
4. نظریه جمعه. نظریه چهارشنبه تائید می‌شود.
توضیحات سند:
1. جیمی کارتر سی و نهمین رئیس جمهور امریکا در اول اکتبر 1924 م در ایالت جورجیا متولد شد. در جوانی کشاورز و فروشندۀ بادام زمینی بود؛ لکن به تحصیل پرداخت و در رشته حقوق فارغ‌التحصیل شد. او مدتی در نیروی دریایی امریکا در بخش اداری خدمت کرد و سپس به مجلس ایالتی جورجیا راه یافت و بعد فرماندار این ایالت شد. او پس از دوران کوتاه مدت حکومت 5 /2 ساله جرالدفورد در انتخابات ریاست جمهوری با اکثریت فاحشی از وی پیشی گرفت و به ریاست جمهوری آمریکا رسید. مهمترین رخداد دوران ریاست جمهوری کارتر سقوط نظام 2500 سالۀ سلطنتی و پیروزی انقلاب اسلامی در ایران بود. این انقلاب و حوادث پس از آن، مهمترین ضربه بر سیاست خارجی حکومت کارتر بود. پس از این شکست کارتر به یک رشته اقدامات تهاجمی مبادرت ورزید. از جمله تشکیل نیروی واکنش سریع در خاورمیانه در زمستان 1980 م، حملۀ نظامی به طبس در خاک ایران در بهار 1359(1980 م) به منظور آزاد کردن دیپلماتهای آمریکایی که به جرم جاسوسی در سفارتخانۀ آمریکا در تهران به گروگان گرفته شده بودند و تحریک عراق به آغاز جنگی ویرانگر و 8 ساله علیه ایران و حمایت از عراق در این جنگ. کارتر در انتخابات نوامبر 1980م آمریکا از رقیب جمهوریخواه خود رونالد ریگان شکست خورد و از صحنۀ سیاست کناره‌گیری کرد. او در خلال 12 سال حکومت جمهوریخواهان (8 سال رونالد ریگان و 4 سال جورج بوش) از میدان سیاست کنار بود. اما با پیروزی مجدد دمکراتها به رهبری بیل کلینتون، مجدداً وارد فعالیت‌های سیاسی شد. وی در تابستان و پائیز سال 1994 در فرونشاندن بحران هسته‌ای کره شمالی و نیز فیصله بحران هائیتی از طریق مذاکره و در چهارچوب منافع کاخ سفید، نقش مؤثری به عنوان میانجی ایفا کرد. جیمی کارتر برخلاف آنچه که در برخی کتا‌ب‌ها آمده است، از دوستان و نزدیکان شاه بود و هرگز با وی اختلاف اساسی نداشت. سفر وی به تهران در شب اول ژانویه 1978 و نطق وی در تمجید از شاه و نامیدن ایران به «جزیره ثبات» نشان از حمایت کامل آمریکا از شاه دارد. در این مراسم که به صورت مستقیم از تلویزیون پخش می‌شد، شاه و کارتر جام‌های کریستال حاوی شامپاین فرانسوی را در برابر دیدگان مردم مسلمان ایران سرکشیده و تصور می‌کردند که توانسته‌اند مخالفین را مرعوب کنند.2. امام خمینی (ره) در تاریخ 16 مهر 1357ش، برابر با 5 ذى‌القعدﻫ 1398ق، در پیامی به ملت ایران که به مناسبت آغاز سال تحصیلى جدید بود، ضمن اشاره به این موضوع، نوشت: « دوستان عزیز! فشار شاه موجب شد که نتوانم به فعالیت اسلامى خود که تکلیف الهى است ادامه دهم، و تصمیم گرفتم به یکى از کشورهاى اسلامى مهاجرت نمایم. کویت با داشتن گذرنامه و اجازه ورود، حتى عبور از شهر تا فرودگاه را براى خود خطرناک خواند. فعلاً وارد پاریس شدم تا با تمام مشکلات به وظیفه دینى خود که خدمت به کشور اسلامى و مردم محروم وطنم است موفق گردم. امید است تا مقدار امکان، به ملتى که براى دفاع از اسلام به فداکارى برخاسته است خدمت کنم؛ هر چند هیچ نوع خدمت جوابگوى فداکاری هاى مداوم ملت عزیز نیست. به پیشگاه خداوند عذر تقصیر عرضه مى‌دارم و پیروزى ملت مسلمان و سربلندى و استقلال و آزادى همه را از خداوند متعال مسألت مى‌نمایم.» صحیفه امام. ج 3. ص 483.
3. اشاره به واقعه 17 شهریور است. به دنبال برگزاری نماز عید فطر به امامت شهید آیت‌الله دکتر محمد مفتح در تپه‌های قیطریه تهران، حدود سه میلیون نفر در خیابان‌ها دست به راهپیمایی زدند و رهبری این تظاهرات را روحانیت تهران به عهده داشت و بسیار آرام برپا شد و مردم سربازان مستقر در مسیر راهپیمایی را غرق بوسه و گل کردند. عظمت این حرکت به حدی بود که «سولیوان» سفیر آمریکا در ایران نوشت: «راهپیمایی عید فطر، شاه را هم تکان داد. مجدداً روز پنج‌شنبه، 16 شهریور مردم تهران، علی‌رغم اطلاعیه دولت مبنی بر ممنوعیت هر نوع تظاهرات، به دعوت روحانیت مبارز تهران به خیابان‌ها ریخته و به سمت قیطریه به میعادگاه روز فطر حرکت کردند. «سولیوان» می‌نویسد: «شاه که از سرعت سیر حوادث نگران بود، در آن روز فرماندهان نیروهای مسلح را نزد خود فراخواند و یک جلسه طولانی با آنها تشکیل داد. در پایان این جلسه تصمیم گرفته شد در تهران و چند شهر دیگر، حکومت نظامی اعلام شود و تاریخ اجرای مقررات، روز 17 شهریور تعیین گردد (مأموریت در ایران ص 114)، روز جمعه 17 شهریور که بیشتر مردم از اعلام حکومت نظامی بی‌اطلاع بودند، هزاران نفر در میدان ژاله اجتماع کردند تا تظاهرات دیگری را ترتیب دهند. آنها با مأمورانی مواجه شدند که میدان و خیابانهای اطراف را با سلاح‌های خودکار در محاصره داشتند. ناگهان مأموران به سوی آنها آتش گشودند. مردم در حالی که شعار «مرگ برشاه» و «درود برخمینی» می‌دادند، در خون خویش غلتیدند، دولتیان تعداد کشته شدگان را 95 نفر و مجروحان را 250 نفر اعلام کردند. این در حالی است که هیچ‌گاه تعداد شهیدان و مجروحان میدان شهدا در جمعه خونین مشخص نگردید.
4. اصل: روحانی.