تظاهرات و تخریب در شهر یزد
متن سند:
مقارن ساعت 2230 مورخ 9 /1 /37 ، پس از خاتمه مجلس سخنرانی در
مسجد حزیره [= حظیره] شهر یزد که در آنجا شیخ محمد صدوقی (روحانی
سرشناس مقیم شهر مذکور)، سخنرانی نسبتا تحریک آمیز ایراد کرده بود، حدود
400 نفر از مسجد خارج و به تظاهرات خیابانی پرداخته اند.
تظاهر کنندگان در
مسیر خود با پرتاب سنگ و آجر به شکستن شیشه های اماکن مختلف پرداخته و
بر اثر این اقدام، شیشه های پنج شعبه بانک صادرات و شعب بانکهای رفاه
کارگران، تعاونی و توزیع، پارس، سپه، صنایع و عمران، سه شعبه بانک ملی،
چهار مغازه، سینما سهیل، بیمه ایران و تابلو روزنامه رستاخیز در یزد شکسته
شده است.
در این جریان مأمورین انتظامی با پشتیبانی مامورین ژاندارمری وارد عمل
شده و با دادن اخطار و شلیک هوائی، تظاهر کنندگان را متفرق و حدود 40 نفر
آنان را دستگیر کرده اند.
1 تعدادی از دستگیر شدگان براثر پرتاب سنگ و آجر
توسط همدستان خود مجروح گردیده اند که چهار نفر آنها به درمانگاه اعزام
شده اند.
2
ارزیابی خبر:
خبر فوق صحبت دارد.
اقدامات انجام شده:
مراتب به نخست وزیری اعلام شده است.
توضیحات سند:
1ـ «خرم زاده» رئیس ساواک
یزد در تلفنگرامی که ساعت 24
امروز (9 /1 /57) از یزد به
تهران فرستاد تعداد
تظاهرکنندگان را حدود 500 نفر
و دستگیر شدگان را حدود 50
نفر ذکر کرد.
او در پایان
تلفنگرام یادآور شد «قوای
انتظامی در حال حاضر کلیه
خیابانها و معابر را تحت کنترل
دارند، هرگونه اتفاقی متعاقبا به
استحضار خواهد رسید.
» (به
شماره 3033 /26 ه و تاریخ
9 /1 /37)
2ـ خبرگزاری پارس در بولتن
عادی خود ضمن انعکاس
خلاصه ای از رویداد امشب
شهر یزد در مورد مجروحین
حادثه چنین نوشت : «بر اثر
پرتاب سنگ و آجر به وسیله
اخلالگران تعدادی از مردم نیز
مجروح شدند و اخلالگران پس
از رسیدن ماموران انتظامی
متفرق شدند.
» (بولتن
خبرگزاری پارس، ش 10، ص
16) در این خبر اشاره ای به
دستگیرشدگان نشد.
در کنار منابع امنیتی و دولتی،
حادثه امشب شهر یزد در دیگر
منابع چنین آمده است : «مردم
همصدا با هم فریاد می زدند :
«اللّه اکبر»، «لا اله الاّ اللّه »،
«درود بر خمینی» و «مرگ بر
شاه».
جهت حرکت مردم چهار
راه پهلوی تا میدان مجسمه بود.
در پیشاپیش مردم حضرت
آیت الله صدوقی و دیگر علمای
مبارز در حرکت بودند...
مردم
شیشه های ویترین سینما سهیل و
صفحه فروشی جلوی آن را در
هم شکستند.
گیشه های
مطبوعاتی متعلق به روزنامه
اطلاعات و رستاخیز را در هم
کوبیدند.
در میدان مجسمه
شیشه های مشروب فروشی
«اغذیه مرغ طلایی» را در هم
شکستند و به لانه استبداد، حزب
رستاخیز، در اول خیابان کرمان
حمله برده آن را در هم
کوبیدند...
» (درباره قیام حماسه
آفرینان قم و تبریز و دیگر
شهرهای ایران، ص 12)
منبع:
کتاب
نوزده دی به روایت اسناد ساواک صفحه 473