موضوع : پس انداز بعضی از مقامات ایرانی در بانکهای سوئیس
تاریخ سند: 6 آبان 1349
موضوع : پس انداز بعضی از مقامات ایرانی در بانکهای سوئیس
متن سند:
به : مدیریت کل اداره سوم 321 از : اداره کل هشتم شماره : 21064 /815 به قرار اطلاع اخیرا آقای روبرت اردیتی معاون بانک «ویسکوت اوورسیز» واقع در ژنو به یکی از مراجعین ایرانی بانک (یکی از منابع اداره کل هشتم) اظهار داشته است که دولت ایران مبلغ 20 میلیون دلار وام (برای تلفن) از آمریکا دریافت کرده است، در صورتی که چند نفر از اتباع ایران در ماه ژوئیه سال جاری مبالغی بیش از وام دریافتی دولت ایران در بانک های ژنو پول سپرده اند که عبارتند از : 1ـ آقای نیک پی، مبلغ 5 میلیون دلار (شخصا به نام پدرش پول را واریز کرده) 2ـ آقای آموزگار، مبلغ 17 میلیون دلار 3ـ آقای شاهقلی، مبلغ 4 میلیون دلار 4ـ آقای وهابزاده، 3 میلیون دلار نظریه منبع : 1ـ منشاء از افشای نام بانکی که افراد ایرانی فوق الذکر وجوه خود را در آن پس انداز می کنند خودداری کرده، ولی احتمالاً همان بانک (ویسکوت اوورسیز) مورد نظر می باشد.2ـ موقعی که در هتل ژنو بودم، ضمن گفتگو با آقایان دکتر امینی1 نخست وزیر اسبق، دکتر افشار سفیر شاهنشاه آریامهر در واشنگتن، دکتر همایونفر، پرویز تقی نیا، مهندس گنجه ای و ناصر کهنیم متوجه شدم که موضوع تأیید شده است و نامبردگان نیز از جریان مطلع بوده اند.
توضیح : خبر فوق به عرض تیمسار ریاست ساواک رسیده است و اوامری در این مورد صادر نفرموده اند.
دایره 1 ضمن تکثیر بهره برداری و الصاق به پرونده های مربوط رونوشت بخش 327 منعکس شود.
10 /8 در اجرای امر اقدام گردیده است 12 /8 /46 محترما جهت استحضار به عرض می رسد.
12 /8 به نمایندگی سویس منعکس نماید.
تا در صورت امکان با رعایت ملاحظات ضد ملی تحقیق نماید.
13 /8
توضیحات سند:
1ـ علی امینی از سرشناس ترین چهره های تاریخ سلطنت پهلوی است که نام او بویژه با دوران پرهیاهوی یک سال و دو ماه صدارتش و آغاز رفورمهای آمریکائی در ساختار اقتصادی ـ فرهنگی ایران در دهه 1340 گره خورده است.او، در 1284 ش، در تهران به دنیا آمد.
تحصیلات ابتدائی را در مدرسه رشیدیّه و تحصیلات متوسطه را در دارالفنون به پایان رساند و در 1305، برای ادامه تحصیل، به فرانسه رفت.
وی، پس از اخذ لیسانس از دانشگاه گرونوبل، در 1310، دکترای اقتصاد را از دانشگاه پاریس دریافت داشت و در 1314، به استخدام وزارت دارائی درآمد.
وی، در این وزارتخانه، صاحب مشاغلی چون ریاست گمرک و مدیرکلّ اقتصاد و دارائی بود.
با سقوط دولت دیکتاتوری رضاخان، امینی 37 ساله، به معاونت احمد قوام،نخست وزیر وقت رسید (1321).
او ـ که مورد توجّه خاص دیپلماسی امریکا قرار داشت ـ در 1325،ریاست بانک صنعتی را عهده دار شد.
امینی، در 1326 در مجلس پانزدهم، نماینده تهران شد و در 1329، در کابینه حسنعلی منصور، وزیر اقتصاد شد و در 1330، در کابینه اوّل مصدّق نیز، مجدّدا، در رأس وزارتخانه فوق قرار گرفت.
او، این سمت را پس از کودتای 28 مرداد 1332، در دولت سپهبد فضل اللّه زاهدی نیز، حفظ کرد.
در این سمت، وی، وظیفه داشت اهداف اقتصادی کودتا را تحقّق بخشد و منافع شرکتهای بزرگ نفتی غرب را ـ که هر یک بر ویرانه های امپراتوری شرکت نفت ایران و انگلیس سیطره داشتند ـ تأمین کند.
او، در 29 شهریور 1333، قرارداد کنسرسیوم را در جوّ رعب آمیزی که فرماندار نظامی تهران، تیمور بختیار به وجود آورده بود، منعقد ساخت و علی رغم مخالفت نیروهای اصیل ضد استعماری به رهبری آیت الله کاشانی، آن را در تاریخهای 29 و 6 آبان همان سال، به تصویب مجلس نیز رساند.
امینی، در کابینه حسین علا نیز ـ که پس از برکناری فضل اللّه زاهدی، قدرت را در فروردین 1334 به دست گرفت ـ سمت وزارت دارائی را حفظ کرد.
وی، در دیماه همین سال، به دلیل اعتمادی که آمریکا به او داشت، سفیر ایران در واشنگتن شد.
او، تا پایان اسفند 1336، این سمت را عهده دار بود.
در طول این مدّت، شاه، به وی بدبین شده بود و وی را از سوی آمریکائیها، جانشین خود می دانست.
علی امینی، در 17 اردیبهشت 1340، تحت فشار آمریکائیها، به نخست وزیری رسید و در 14 ماه یعنی تا 27 تیر سال بعد، در این سمت باقی ماند.
سپس جای خود را به امیر اسداللّه علم داد.
او از زمان کناره گیری تا پایان حکومت جانسون دمکرات و به قدرت رسیدن نیکسون جمهوریخواه در آمریکا (1350) ـ که موجب بسط اقتدار شاه گردید ـ همواره تحت نظر ساواک بود.
امّا در 1355، با پیروزی دمکراتها، وی، مجدّدا وارد تهران شد و در 1357، با شکل گیری انقلاب اسلامی، راهی فرانسه گردید.
امینی، از اعضای فعّال فراماسونری در ایران بود.
وی، در 21 آذر 1371، در 87 سالگی در پاریس درگذشت.
(ساجدی، احمد، مشاهیر سیاسی قرن بیستم، انتشارات محراب قلم، تهران 1374، ص 54) و با اندکی حک و اصلاح (دکتر علی امینی به روایت اسناد ساواک، 2 جلد، تهران، 1379)