گزارش
تاریخ سند: 6 آبان 1356
گزارش
متن سند:
احتراماً به فرموده ساعت 1500 مورخه 6 /8 /36 در بازار جهت ختم حاج سید مصطفی خمینی اجتماع کثیری از روحانیون و افراد شخصی نشسته بودند و پس از قرائت آیاتی از قرآن مجید یک نفر شخصی که نتوانستیم مشخصات او را جهت شناسائی به دست آوریم اشعاری شورانگیز درباره خمینی و سرنگون شدن حکومت‌های ظالم قرائت نمود و حاضرین با فرستادن صلوات‌های بلند و پی در پی در موقع شنیدن اسم خمینی و پسرش وی را همراهی می‌کردند.سپس یک نفر روحانی به نام (طبق تحقیق از اشخاص) شیخ محمد تقی عبدوست1 بالای منبر رفت و درباره زندانی شدن امام جعفر صادق و موسی‌بن جعفر و امام زین‌العابدین و شکنجه دادن آنان در داخل زندان اشاره کرد و در ضمن گفته‌های خود درباره تبعید خمینی و خصوصیات اخلاقی وی صحبت نمود و دانشجویان دانشگاهی را به پیوستن به روحانیت و مبارزه آنان با وضع فعلی تشویق نمود و اضافه نمود که: شماره تلفن‌های آیت‌الله العظمی خمینی در نجف که همیشه اشغال است و به سختی می‌توان با آن تماس گرفت و سیل تلگراف‌های تسلیت به خدمت آن رادمرد بزرگ سرازیر است و در تمام کشورهای دنیا از جمله پاکستان، افغانستان، رم، لندن، آمریکا به مناسبت درگذشت فرزند آن رادمرد مجلس ترحیم2 برقرار می‌باشد و ما شیعیان همگی چشم به راه تو هستیم که چشم ما به جمال شما روشن گردد و مجلس ختم شب در مسجد اعظم3 و روز یکشنبه در مسجد ارک تهران برقرار است.
و از کلیه مردم دعوت نمود که در این مجالس شرکت نمایند و در پایان اضافه نمود که با آرامش از مجلس خارج شوید چون این مجالس تا شب چهلم آن مرحوم برقرار است.
منبر در ساعت 1920 به پایان رسید مراتب جهت اطلاع گزارشاً به عرض می‌رسد.
استوار عباس بختیاری 7 /8 /2536 عیناً از نظر ریاست محترم دائره اطلاعاتی می‌گذرد.
رئیس شعبه اطلاعات ـ محمدی 7 /8 /36 این شیخ به لیست اضافه شود 7 /6
توضیحات سند:
1ـ شیخ محمد تقی عبدوس، (معروف به عبدوست و در بعضی موارد حقدوست) فرزند عباس در سال 1328 ه ش در سمنان به دنیا آمد.پس از اخذ مدرک ششم ابتدایی به تحصیل علوم دینی روی آورد و در حالی‌که هنوز طلبۀ جوانی بود به منبر رفت.
در سال 1352 به علت سخنرانی انتقادی در مسجد مینودشت (گنبد کاووس)، احضار و مورد تذکر قرار گرفت.
این تذکر در سال 1354 نیز تکرار شد.
وی که در سال 1356 ممنوع‌المنبر شده بود، در مراسم ترحیم شهید آیت‌الله سید مصطفی خمینی (ره) به منبر رفت نوار این سخنرانی در اوان انقلاب، یکی از پرفروش‌ترین نوارها بود.
مشارالیه در سال 57 در حالی‌که در شهسوار به سخنرانی پرداخته بود، در تاریخ 23 /5 /57 دستگیر شد متعاقب آن مردم شهسوار به تظاهرات پرداختند در درگیری‌های پیش آمده، 32 نفر مجروح شدند که 11 نفر از مأمورین شهربانی و 21 نفر از مردم بودند.
آقای عبدوس که در تاریخ 26 /6 /57 از زندان آزاد شده بود در شهرهای مختلف، از جمله در شهر ری به سخنرانی‌های انتقادی وسیعی مبادرت کرد.
وی پس از پیروزی انقلاب اسلامی، مدتی امام جمعه سبزوار و مدتی نیز امام جمعه شهرستان کرج بود.
2ـ مجالس ترحیم: در پی برپایی مجالس ختم در ایران، در نجف نیز چنین مجالسی از طرف اقشار مختلف حاضر در حوزۀ علمیه نجف برپا شد.
در تاریخ 6 /8 /56 آخرین مجلس ختم در مجلس جامع نجف اشرف که از طرف حضرت امام خمینی (ره) منعقد شده بود و سه روز متوالی – چهارم، پنجم و ششم آبان ماه ـ ادامه داشت انجام گرفت.
در این جلسات، طبقات مختلف مردم از بغداد، کاظمین، عماره، سامرا، بلد، کربلا، دیوانیه، حلّه، کوفه و ...
حاضر بودند.
حضور امام در این جلسات بر ابهت آن می‌افزود.
سخنران این مراسم «سید جواد بشر» از وعاظ به نام عراق بود.
در همان تاریخ (6 /8 /56) از طرف آیات، حائری و لطف‌الله صافی تلگرافهایی خطاب به امام خمینی (ره) به شهر نجف ارسال شد.
در این تلگراف‌ها درگذشت آیت‌الله سید مصطفی خمینی تسلیت گفته شده بود.
3ـ مسجد اعظم در قسمت غربی آستانه مقدسه حضرت معصومه (س) به سعی و اهتمام آیت‌الله بروجردی در سال 1334 هجری شمسی توسط استاد «حسین‌بن محمد معمار» معروف به «لرزاده» بنا گردید.
این مسجد که به جهت عظمت و بزرگی، مسجد اعظم نام گرفته در زمره مساجد سه ایوانی است و شبستان گنبددار آن که سراسر مزین به کاشی‌های معرق است، در ضلع جنوبی صحن واقع شده و از طریق مسیرهای جانبی به دو شبستان ستون‌دار شرق و غرب مرتبط است.
مجموعه مسجد اعظم از سمت شرق با مسجد بالا سر و صحن عتیق حرم مطهر و از جنوب و غرب به خیابان ساحلی رودخانه و گنجینه حرم مطهر مرتبط می‌باشد.
این مسجد چه در گذشته و چه امروزه مهمترین مرکز تدریس در حوزه علمیه قم است.
جلسه تدریس آیت‌الله حسین وحید خراسانی و آیت‌الله مکارم شیرازی هر روزه در این مسجد برگزار می‌شود.
امروزه به دلیل طرحهای توسعه حرم فاطمه معصومه (س)، مسجد اعظم جزئی از حرم شده است.
(سیمای میراث فرهنگی قم، مهرالزمان نوبان، انتشارات سازمان میراث فرهنگی قم)