تاریخ سند: 18 اردیبهشت 1357
تظاهرات دانشجویان دانشگاه آذرآبادگان تبریز و کشته شدن یکی از دانشجویان همچنین مشاهده تعدادی اعلامیه و جزوه مضره در مرکز عالی آموزش مذکور
متن سند:
1ـ ساعت 1230 روز 18 /2 /37 دانشجویان دانشگاه مذکور پس از خروج از
کلاسهای درس در محوطه دانشگاه اجتماع نموده و بمناسبت چهلمین روز کشته
شدگان یزد، اهواز و جهرم مبادرت به دادن شعارهای مضره و آتش زدن سه
دستگاه خودرو دانشگاه مینمایند1 که در نتیجه گارد دانشگاه با استفاده از گاز
اشک آور اقدام به متفرق نمودن دانشجویان نموده و در اثر حمله دانشجویان یکی
از مامورین انتظامی از ناحیه بازو با چاقو مجروح میگردد، سپس نیروی کمکی
شهربانی محل بمنظور تقویت گارد وارد دانشگاه شده2 و در اثر ادامه حمله
دانشجویان بمامورین شهربانی مامورین مبادرت به تیراندازی مینمایند.
در این
درگیری تعدادی از مامورین و دانشجویان وسیله باتون و سنگ مجروح و یکی از
دانشجویان مورد اصابت گلوله واقع میشود که در بیمارستان ششم بهمن تبریز
فوت مینماید، همچنین یکی دیگر از دانشجویان بعلت ضربه مغزی مجروح و در
بیمارستان مزبور بستری ولی حال وی نیز وخیم است.
3
در این تظاهرات عده ای از مامورین انتظامی و دانشجویان مجروح گردیده اند که
تاکنون آمار دقیقی از مجروحین بدست نیامده است.
2ـ روز 17 /2 /37 تعدادی اعلامیه و جزوه مضره بشرح زیر در دانشگاه مذکور
مشاهده گردیده است.
الف ـ یکبرگ اعلامیه چاپی بامضاء "دانشجویان دانشگاه صنعتی آریامهر "حاوی
مطالبی در زمینه اعتراض بانتقال دانشگاه مذکور باصفهان که ذیل آن دانشجویان
دانشگاه آذرآبادگان اعلام داشته اند" ما نیز همزمان با دانشجویان دانشگاه تهران و
دانشکده صنعتی پلی تکنیک همبستگی خود را با دانشجویان دانشگاه صنعتی
آریامهر اعلام می داریم.
"1
ب ـ اعلامیه دستنویس تحت عنوان "سخنی چند با دانشجویان مبارز" حاوی
مطالبی درباره همدردی دانشجویان با کارگران ماشین سازی تبریز و شعارهای
مضره ای بمضمون "برقرار باد اتحاد تمام نیروهای مبارز، هر چه محکمتر باد پیوند
زحمتکشان و دانشجویان مبارز، مرگ بر ارتجاع، امپریالیزم و دسیسه های ضد
خلقی و نفاق افکن".
پ ـ اعلامیه دستنویس در 5 صفحه بامضاء "دانشجویان مبارز طرفدار
چریکهای فدائی خلق "با خلاصه متن" در اطراف سازمانهای رزمنده حلقه زنیم و
به تفرقه طلبان اجازه ندهیم که در صفوف ما اغتشاش بوجود آورند ".
ت ـ تعداد معدودی اعلامیه دستنویس بدون امضاء با متن "روز 19 /2 /37
برابر اطلاعیه مراجع تقلید بمناسبت روز چهلم کشته شدگان یزد، اهواز و جهرم
دانشگاه تعطیل خواهد بود ".
ث ـ یکنسخه جزوه چاپی 40 صفحه ای بنام "آرمان" از انتشارات سازمان
جوانان و دانشجویان دموکرات ایران وابسته بحزب منحله توده چاپ آلمان عزبی
که در آن بدانشجویان اعلام شده "جهت سرنگونی رژیم متحد شوید".
ارزیابی خبر :
خبر فوق و مشاهده اعلامیه ها و جزوات مزبور با مضامین فوق صحت دارد.
اقدامات انجام شده :
1ـ مراتب به نخست وزیری و وزارت علوم و آموزش عالی اعلام گردید.
2ـ ضمن جمع آوری اعلامیه ها و جزوه مزبور نسبت به شناسائی و دستگیری
عاملین تهیه و توزیع آنها اقدام لازم بعمل آمده است .
توضیحات سند:
1ـ گرجی یکی از دانشجویان
وقت دانشگاه تبریز می گوید:
«چهلم یزد روز بیستم
اردی بهشت بود.
بچه ها
تصمیم گرفتند چهلم ها را
باشکوه و حماسی تر برگزار
کنند.
دیدیم اگر برنامه را روز
20 اردی بهشت اجرا کنیم
حتما گاردیها نیز آماده اند.
پس برای 18 اردی بهشت
برنامه ریزی کردیم.
» (جنبش
دانشجویی تبریز / ص 273)
2ـ آقای علی افتخار می گوید:
«به محض این که شعار اللّه
اکبر و صلوات بلند شد،
ناگهان دانشجوها درگیر
شدند.
من تا آن زمان چنان
جمعیت زیاد از دانشجویان
مسلمان ـ که در تظاهرات
شرکت کنند ـ ندیده بودم.
شاید دو ـ سه هزار نفر از
دانشجویان در تظاهرات
شرکت کرده بودند.
گاردیها
حمله کردند و بچه ها به جای
فرار با آنها درگیر شدند ؛
چیزی که آنها اصلاً انتظار
نداشتند.
مأموران انتظامی
گمان می کردند هر وقت حمله
می کنند، دانشجوها باید فرار
بکنند.
ولی آن روز علاوه بر
این که فرار نمی کردند با
چوب و سنگ شروع به مبارزه
کردند.
گاردیها با آن که سپر
داشتند، از دست دانشجوها
فرار می کردند و این باعث شد
که از کماندوهای ارتش کمک
بخواهند.
کماندوها از شهر
آمدند.
» (همان منبع / ص 274
و 275)
3ـ گرجی می گوید : «چند نفر
از بچه ها تیر خوردند و یکی
هم شهید شد.
او "محمد
غلامی" بود.
البته دو نفر شهید
شدند که یکی از آن دو محمد
غلامی بود.
تعدادی از بچه ها
هم زخمی شدند.
» و آقای
افتخار اضافه می کند: «محمد
غلامی دانشجوی دانشکده
علوم بود.
او را دم در دانشکده
علوم، ساختمان شماره 11 با
تیر زدند.
الان خیابان مه پیکر
تبریز به نام اوست.
دیگری
داوود میرزایی دانشجوی
سال اول علوم تربیتی و اهل
زنجان بود که او هم جلو
دانشکده علوم تربیتی تیر
خورد و شهید شد.
و یکی نفر
دیگر که دانشجوی دانشکده
ادبیات بود و می گفتند در آن
ماجرا شهید شده است.
من
صحت و سقم این قضیه را
نفهمیدم.
» (همان منبع) درباره
شهید سوم، در بیانیه
دانشجویان دانشگاه تبریز
اشاره ای شده است که در
پاورقی سند بعد خواهید
خواند.
1ـ این اعلامیه در ضمیمه
کتاب آمده است.
(ضمیمه
1 /21)
منبع:
کتاب
انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک - کتاب 05 صفحه 265