وقایع آبان ماه 56 در یک نگاه
متن سند:
وقایع آبان ماه 56 در یک نگاه
بامداد روز یکشنبه اول آبان ماه 1356 فضاى نجف‌اشرف در حالتى از ابهام و ناباورى فرو رفت و مردم، به ویژه طلاب و محصلین علوم اسلامى را، بهت و حیرتى شگرف فرا گرفت؛ چهره اندوهگین آنان، از وقوع فاجعه‌اى بزرگ حکایت مى‌کرد. بدین گونه بود که خبر شهادت مجاهد پاکباز خط خون و شهادت، شهید بزرگوار و عالم ربانى آیت‌اللّه حاج آقا مصطفى خمینى همه جا پیچید و امت اسلام را در مصیبتى جانگداز فرو برد و مبدأ تحول بزرگ و بى‌نظیرى در تاریخ کشور شد.
فرداى شهادت آیت‌اللّه مصطفى خمینى حوزه‌هاى علمیه نجف، قم و تهران تعطیل شد و علماى طراز اول ایران با برگزارى مجالس ختم به صورت علنى یا مخفى، یاد و نام این روحانى مبارز را گرامى داشتند و در قم و تهران مجالس باشکوهى برگزار گردید. مسئولین ساواک به هیچ‌وجه پیش‌بینى برپایى مجالس ختم و بزرگداشت این شهید را نمى‌کردند به همین جهت مدیریت اداره کل سوم با صدور دستورالعملى به مراکز ساواک در شهرهاى مختلف از آنان خواست که مراقب برپایى مجالس ختم آیت‌اللّه سیدمصطفى خمینى باشند و اگر تمجیدى از حضرت امام خمینى(ره) شد از برگزارى مجالس جلوگیرى کنند.
گویندگان انقلابى فرصت را مغتنم شمرده و در این مجالس خواسته‌هایى مانند بازگشت امام خمینى از تبعید، اجراى احکام نورانى اسلام، آزادى زندانیان سیاسى، آزادى قلم، بیان و مطبوعات و... را مطرح کرده و به افشاى جنایتهاى رژیم و ابلاغ اهداف قیام 15 خرداد پرداختند. در راستاى این آگاه‌سازى مردم، نوارهاى کاست سخنرانى‌ها به سرعت تهیه و در اختیار مردم قرار داده مى‌شد.
گستره این مجالس در سراسر کشور به نحوى بود که مى‌توان گفت فضاى سیاسى کشور در این برهه از زمان تحت‌تأثیر مستقیم شهادت حاج آقا مصطفى خمینى که در دو دهه چهل و پنجاه تجربه‌اى بى‌نظیر بود قرار گرفت.
سندهاى ساواک در این دوره بیش از هر حادثه دیگرى متوجه واکنشهاى متعدد و پرشمار حوزه‌هاى علمیه، دانشگاهها، مساجد و مدارس است که همگى به‌طور طبیعى ـ مستقیم یا غیرمستقیم ـ به این حادثه مربوط مى‌شود. روحانیان و دانشجویان این فرزندان انقلابى امام خمینى (ره) در حوزه دانشگاه با بسیج تمام نیروها و امکانات وارد میدان شده و به فروزان ساختن شعله‌هاى انقلاب پرداختند و از فرصت‌ها براى آگاهى توده‌ها بهره بردند. رژیم نیز که از هرگونه تبلیغ و ارشادى که موجب آگاهى مردم گردد سخت وحشت داشت و نابودى و سقوط خود را در آشنایى و آگاهى توده‌ها به وظایف و حقوق خود مى‌دید با تمام نیرو و مقابله برخاست تا از شروع نهضتى همانند نهضت امام خمینى(ره) در 15 خرداد سال 1342 به خیال واهى خود جلوگیرى کند.1
در پى شهادت آیت‌اللّه حاج مصطفى خمینى، شهر سارى واکنش مناسبى از خود نشان داد و با برگزارى مجلس ترحیم به طور علنى یا با اشاره و سربسته نام امام را بهانه‌ى برگزارى یک مراسم دینى از تریبون‌ها به گوش مردم رسانده و دل‌ها را بیشتر متوجه ایشان کردند. از آن جمله در ششم آبان 1356، یعنى شش روز پس از شهادت حاج مصطفى خمینى، مجلس ختمى از سوى آیت‌اللّه شیخ عبداللّه نظرى خادم‌الشریعه در مسجد جامع این شهر برگزار و عده‌اى از روحانیان و افراد مذهبى در آن شرکت و داماد شیخ نظرى به نام شیخ مفید روحانى‌زاده برعلیه رژیم شاه سخنرانى نمود.
توضیحات سند:
1. انقلاب اسلامى به روایت اسناد ساواک استان اصفهان، (تهران: مرکز بررسى اسناد تاریخى وزارت اطلاعات، زمستان 1382) صص 4 ـ 3.
منبع:
کتاب
انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک، روزشمار استان مازندران(ساری)، جلد 1 صفحه 3