تاریخ سند: 2 بهمن 1357
متن سند:
گزارش نوبه ای اطلاعاتی شماره 48 مدت دوره از 020001 /11 /1357 تا 022400 /11 /1357 مدرک مورد مراجعه ـ گزارشهای فرمانداریهای نظامی یازده گانه و اطلاعیه های رسیده از منابع خبری (پس از بهره برداری معدوم گردد.) 1ـ وضعیت عمومی گروههای مخالف الف ـ مناطق با فعالیت شدید (1) تهران ـ روز جاری پرسنل شرکت مخابرات در محل کار خود حاضر گردیدند ولی به اظهار یکی از کارکنان این شرکت اخلالگران تهدید کرده اند چنانچه بکار ادامه دهند کشته خواهند شد بهمین انگیزه پرسنل کار نمی کنند.1 ـ ساعت 1140 روز جاری حدود 2000 نفر از مخالفان در خیابان پهلوی دست به تظاهرات زدند و مامورین فرمانداری نظامی مراقب آنان بودند.
ـ ساعت 1140 حدود 200 نفر از مخالفان در خیابان آهنگ حوالی میدان غیاثی دست به تظاهرات زدند.
ـ در ساعت 1130 حدود 600 نفر از اخلالگران پسر و دختر در خیابانهای شاه، قزوین و خردمند دست به تظاهرات زدند.
ـ روز جاری برق سالن های هواپیمائی کشور قطع گردید.
در صورت ادامه این وضع بازدید از مسافرین و گذرنامه بطور دقیق مقدر نبوده.
ضمنا تامین برق از طریق بکار انداختن موتور اضطراری میسر نشده است.
2 ـ در ساعتهای 2230 و 2245 عده ای از خرابکاران بداخل منزل های مسکونی سرگرد داود مهاجر و سرگرد محمود سامانی جمعی ا ض سب 2 واقع در خیابان تاج، خیابان شادمهر، کوچه گلدان پلاک های 36 و 38 حمله ضمن شکستن شیشه های پنجره مقداری از وسائل منزل آنان را به سرقت برده اند.
ضمنا خانواده سرگرد محمود سامانی از ترس شوکه شده و گماشته سرگرد مهاجر نیز به شدت مضروب گردید.
3 (2) استان مرکزی ـ ساعت 0830 تظاهرات و راه پیمائی در اکثر خیابانهای شهر قم بر پا بوده و تعداد زیادی کامیون، تریلی و بارکش شهری در حالی که روستائیان سوار بر آنها بودند بر علیه کد 66 شعار داده و ماموران راهنمائی در سرپست های خود حاضر ولی مامورین انتظامی تظاهرکنندگان در کار آنان اخلال در نتیجه مامورین راهنمائی پست های خود را ترک و به قرارگاه پلیس قم مراجعت نمودند.
ـ برابر اطلاع از فرمانداری نظامی قزوین جمعیت پاسداران وطن احتمالاً بین 20 تا 50 هزار نفر قصد دارند در روز چهارشنبه 4 /11 /1357 در قزوین دست به یک راه پیمائی مسالمت آمیز بطرفداری از قانون اساسی و نظام شاهنشاهی بزنند.
(3) آذربایجان غربی ـ در ساعت 0900 تظاهراتی بوسیله موافقین در شهر رضائیه انجام و همزمان تعداد زیادی از مخالفین در مسجد اعظم تجمع و بلافاصله شروع به تظاهرات ضد میهنی نمودند.
که منجر به برخورد بین طرفین گردید.
در این برخورد بعضی از مخالفین مسلح به تفنگ کلاشینکف و اسلحه کمری بودند و شروع به تیراندازی نمودند.
بمنظور برقراری نظم و آرامش و متفرق نمودن آنان یک گروهان پیاده و چهار دستگاه تانک اسکورپیون لشگر 64 پیاده به شهر اعزام و در اثر تیراندازی یکنفر درجه دار و یک سرباز کشته، یک ا فسر، دو درجه دار، دو سپاهی دانش، 9 سرباز و 6 غیر نظامی مجروح شدند و در ساعت 1400 حادثه به پایان رسید.
4 ـ ساعت 1130 تعدادی از مخالفین بانک سپه خیابان پهلوی شهر رضائیه را به آتش کشیده و تا 30 متری ستاد لشگر پیش رفتند لذا بمنظور متفرق نمودن آنان گردان 136 پیاده لشگر 64 پیاده با 3 دستگاه تانک بطرف خیابان پهلوی و مسجد اعظم حرکت نمودند.
ضمنا بدستور فرمانده لشگر پرسنل لشگر و عموم سربازان پادگان به جنگ افزار سازمانی و مهمات مربوطه مجهز و تعداد زیادی تیر هوائی شلیک نمودند و تا ساعت 1315 تیراندازی ادامه داشته است همچنین گروههای موافق با در دست داشتن تمثالهای شاهنشاه آریامهر به دادن شعارهای ملی و میهنی مشغول بودند.
ـ در ساعت 1400 فروشگاه اتکا ارتش واقع در خیابان پهلوی شهر رضائیه بوسیله اخلالگران بآتش کشیده شد که با تلاش مامورین انتظامی حریق خاموش گردید.
ـ در ساعت 1650 اهالی آبادیهای بدل آباد، شیرین کنده، ابربوجاق، دیزج، امیربیک، فرورک، و چند آبادی دیگر اطراف شهر خوی در حدود 50000 نفر طی خواست های کتبی و تقدیم قطعنامه تقاضا نمودند روز ششم بهمن تظاهرات آرام میهنی انجام دهند ولی تاکنون با انجام این تظاهرات موافقت نگردید.
(4) استان خوزستان ـ در ساعت 1700 سرگرد شهربانی محمود ایوقی فرمانده گارد دانشگاه جندی شاپور در مقابل منزل خود واقع در خیابان شرف اهواز مورد اصابت گلوله قرار گرفت و در بیمارستان بستری گردید.
ضاربین با اتومبیل پیکان شماره 36741 اهواز متواری گردیدند.
(5) استان آذربایجان شرقی ـ ساعت 0800 چهار نفر سارق مسلح به بانک ملی تبریز واقع در خیابان دارائی این شهر وارد و کارمندان بانک را به اطاق دیگری برده و مشتریان را در یک طرف جمع و در این هنگام ستوانسوم کربلائی زاده جمعی قرارگاه شهربانی تبریز که یکی از مشتریان بوده مبادرت به تیراندازی می نماید که توسط سارقین مضروب و مبلغ 2378000 ریال توسط آنان به سرقت برده و در حین فرار یک نفر غیر ارتشی را در خارج از بانکها به قتل میرسانند از سارقین یکدستگاه پیکان باقی مانده که مامورین مشغول شناسائی آن میباشند.
ب ـ مناطق با فعالیت متوسط (1) استان اصفهان ـ در ساعت 0030 گروهبان یکم صوفی نگهبان ضلع جنوبی یگان هاشم آباد تابع ن ه ش یکدستگاه تریلی با چند سرنشین در مسیر شاهراه اصفهان به نائین را مشاهده که به طرف عوامل نگهبانی تعداد هفت تیر شلیک ولی با صدا در آوردن آژیر خطر وسیله درجه دار یاد شده عوامل نگهبانی با خبر و در نتیجه کامیون تریلی و سرنشینان موفق به فرار میشوند.
5 (2) استان همدان ـ در ساعت 2040 روز جاری یکدستگاه خودرو ارتشی در مقابل ساختمان محل سکونت امریکائیها داخل پایگاه سوم شکاری همدان بوسیله مواد منفجره دست ساز منفجر که در نتیجه شیشه جلوی اتومبیل و پنجره هواکش و دو جام از شیشه ساختمان مجاور شکسته شد.
6 پ ـ مناطق با فعالیت کم استان مازندران ـ روز جاری در آمل کلیه مغازه ها، بازار و بانک ها فعالیت داشتند ولی دادگستری، پست، دارائی، آموزش و پرورش کماکان در اعتصاب بودند.
ضمنا میدان ششم بهمن و خیابان ششم بهمن بنام خمینی و دبیرستان پهلوی آمل بنام دکتر محمد مصدق نامگذاری گردید.
ـ در ساری عده ای ناشناس به دامداری والاحضرت محمودرضا حمله و تعداد 750 راس گاو و مبالغی پول نقد را به سرقت بردند.
2ـ عملیات گروههای مخالف الف ـ استعداد و گسترش مراجعت قریب الوقوع خمینی به کشور شاهنشاهی و همچنین عفو عموم زندانیان سیاسی در توسعه و تقویت گروههای مخالف موثر بوده است.
ب ـ تاکتیک و جنگ افزارهای جدید مخالفین با حمله به فروشگاههای تعاونی ارتش، بانک سپه و منازل افسران ارتش در صدد ایجاد رعب و وحشت در بین پرسنل ارتش هستند.
3ـ سایر عناصر اخلالگر الف ـ هویت گروههای مخالف ـ تغییر داده نشد.
ب ـ تلفات نام شهر ارتشی غیر ارتشی کشته زخمی کشته زخمی رضائیه 2 14 ـــ 6 اهواز ـــ 1 ـــ ـــ تبریز ـــ 1 1 ـــ تهران ـــ 1 -- -- پ ـ تهدیدات ارعاب تلفنی و تهاجم بوسیله عناصر اخلالگر و تهاجم به منازل و خانواده پرسنل نظامی ادامه دارد.
ت ـ روحیه مسافرت قریب الوقوع آیت اله خمینی به کشور شاهنشاهی و دریافت پیامهائی از سوی وی مبنی بر تشکیل حکومت جمهوری اسلامی در روحیه اخلالگران صد در صد موثر بوده است.
ث ـ فعالیت های ممانعتی جدید ـ فعالیتی گزارش نشده است.
ج ـ تاسیسات اداری و پشتیبانی ـ تغییر نداشته است.
4ـ ضد اطلاعات الف ـ اقدامات اطلاعاتی ـ شناسائی پرسنل ن م ش و ساواک بمنظور تهدید و ارعاب ادامه دارد.
ب ـ تبلیغات براندازی ـ بصورت اعلامیه های گوناگون نشر اکاذیب و شایعه همچنان ادامه دارد.
پ ـ انتقادات از روش های سیاسی و اقتصادی دولت.
مخالفین به مخالفت خود با کابینه جناب دکتر بختیار ادامه میدهند.
ت ـ شایعات ـ اعلامیه ای از طرف افسران و همافران و درجه داران پایگاه یکم بشرح زیر منتشر گردید.
ما افسران، همافران، درجه داران نیروی هوائی بخصوص پایگاه یکم شکاری معتقدیم که هواپیماها و اسلحه های موجود در ارتش شاهنشاهی برای مبارزه و سرکوب دشمنان میباشد چنانچه این تجهیزات علیه هم میهنان ما مورد استفاده قرار گیرد کلیه آنها را نابود خواهیم کرد.
ضمنا به اطلاع عموم میرساند که در تاریخ 23 /10 /1357 هفت نفر از پرسنل فداکار نیروی هوائی تبریز که موفق به خرابکاری در سیستم تیراندازی یکفروند هواپیما گردیده بودند بدستور شاه خائن تیر باران شدند.
ـ در قزوین عده ای از پرسنل وظیفه قصد دارند در تاریخ 5 /11 /1357 مرتکب نهستی گردیده تا در مراسم استقبال از خمینی شرکت نمایند.
ـ شایع است که 40000 نفر هندی طرفدار خمینی تصمیم دارند برای استقبال از وی به ایران بیایند.
ـ عده ای قصد دارند بمنظور برقراری تامین برای ورود خمینی از شب روز 2 /11 /1357 در فرودگاه مهرآباد مستقر شوند.
ـ در اهواز اعلامیه ای در مورد ساختن بمب دستی پخش نمودند و اکثر جوانان با توجه بمفاد اعلامیه مبادرت به ساختن بمب دستی نموده و در نظر دارند از وجود آن برای تخریب کامیونهای ارتشی استفاده نمایند.
ـ در پشت بام حسینیه اعظم اهواز مقداری اسید در شیشه بزرگ جهت مقابله با مامورین انتظامی تهیه گردیده است.
ـ در تاریخ 1 /11 /1357 ناصر قشقائی به آباده وارد و در هتل آن شهر اقامت نموده است.
ـ دانشجویان عضو کنفدراسیون مقیم کشورهای خارج در نظر دارند هنگام مراجعت به ایران با وسیله شخصی خود مقداری اسلحه نیز وارد نمایند.
ـ عده ای در حدود 500 نفر از مردم دهکده تازه کند از توابع اسکوی تبریز در نظر دارند اموال والاحضرت غلامرضا را غارت نمایند.
5ـ امکانات گروههای مخالف ـ با توجه به آزادی مطبوعات، آزادی زندانیان سیاسی و عدم دخالت مامورین انتظامی اخلالگران و متجاوزین روزبروز جری تر میشوند.
6ـ اخباریکه در گزارش روزهای پیش نوشته نشده است.
ـ از صبح روز 1 /11 /1357 تعدادی بیش از 3000 نفر از اهالی شهرستان شاهپور در خیابان دست بتظاهرات ملی و میهنی زده و خواستار مراجعت شاهنشاه آریامهر شده اند.
7ـ تجزیه و تحلیل بطور کلی با مقایسه رویدادهای این دوره با دوره های قبل دامنه تظاهرات از ناحیه مخالفین بطور نسبی کاهش یافت لکن عده ای اخلالگر ضمن مبادرت به چند مورد سرقت از منازل پرسنل ن م ش سعی نمودند وسیله تهدید و ارعاب پرسنل مزبور را فراهم نمایند.
8ـ نتیجه با نگرش به مراجعت قریب الوقوع خمینی بایران و وجود شکاف بین دانشجویان (مخالف خمینی) و طرفداران خمینی، چنین بنظر میرسد که این شکاف هنگام ورود خمینی به ایران وسیع تر گردیده و احتمالاً برخوردهائی را بین گروه های مزبور بوجود آورد و در این وضعیت پرسنل ارتشی احتمالاً مداخله و وخامت اوضاع را پیش از پیش تشدید نماید علیهذا بمنظور جلوگیری از عواقب وخیم و ناگوار در آینده (که بدون شک خونریزیهای پیگیر و مستمری را بدنبال خواهد داشت) و در نظر گرفتن مصالح مملکتی، از هم اکنون انجام پیشگیریهای لازم و اقدامات احتیاطی از طرف مقامات صلاحیت دار لازم و ضروری بنظر می رسد.
ر سب 3 سپهبد خواجه نوری بجای سرلشکر مکری گیرندگان 1ـ وزارت جنگ (2 نسخه) 2ـ ن ز ش (معاونت عملیات و اطلاعات) 3ـ ن ه ش (معاونت عملیات) 4ـ ن د ش (معاونت عملیات) 5ـ ژ ک ش (رکن 3) 6ـ ش ک ش (عملیات) 7ـ ساواک 8ـ سب 2 (ر ک)، ف د (اد)، ف ه (دسک داخلی)، (داد) 9ـ روابط عمومی سب
توضیحات سند:
1ـ این خبر به نحو دیگری در سندی که گذشت منعکس شده بود.2ـ هواپیمایی ملی ایران این روزها شاهد برنامه های متعددی بود.
امروز (2 /11 /57) دکتر محمود درویش در آنجا سخنرانی کرد و انقلاب ایران را بی همتا دانست و گفت اتحادی که در انقلاب ایران پدید آمده در دیگر نهضتها و جنبشها دیده نشده است.
وی به لزوم همبستگی عقیدتی مثل همبستگی دینی بین مردم تاکید کرد.
(کیهان، ش 10620، ص 3) 3-این خبر تکراری است و در بولتن فرمانداری نظامی تهران آمده بود.
4-روزنامه آیندگان تعداد شهدا و مجروحین ارومیه را 15 کشته و زخمی نوشت : «ساعت 9 رضاییه ناگهان متشنج شد و ماموران انتظامی (ارتش، ژاندارمری و شهربانی) شروع به تیراندازی به طرف مردم کردند که متقابلاً از سوی مردم نیز به طرف آنان تیراندازی شد و زد و خورد تا ساعت یک بعدازظهر ادامه داشت.
» (ش3271، ص 3) این منبع به همراه روزنامه اطلاعات خبر از به توپ بسته شدن گنبد مسجد اعظم دادند.
«نظامیان شورشی ساعت 30 /11 صبح حمله خود را آغاز کردند و ضمن پاره کردن عکسهای حضرات آیات عظام به ساختمان دادگستری حمله برده و همچنین گنبد مسجد اعظم را به توپ بستند.
نظامیان شورشی با مسلسل شیشه های اغلب مغازه ها و ادارات و منازل را در هم شکستند و طی آن مردم مسلح ارومیه نیز به مقابله با آنها پرداختند.
» (ش 15769، ص 2) این منبع تعداد شهدا را 5 تن یاد کرد، اما در سالگرد این حادثه خونین یعنی پس از پیروزی انقلاب اسلامی تعداد شهدا 8 تن و مجروحین 18 نفر گفته شد.
(انقلاب اسلامی، ش 173، ص 10) 5-حوادث شهر اصفهان در بولتن جداگانه ای آمده است که خواهید خواند.
6-امروز (2 /11 /57) «عده ای از جوانان شهر همدان به حمایت از امام خمینی دست به تظاهرات زدند و اعلام کردند که از نظر آنها دولت بختیار غیر قانونی است.
این راهپیمایی بدون برخورد با مأموران پایان یافت.
ضمنا بازار همدان که از دو ماه قبل تعطیل شده بود، همچنان بسته است...
جوانان شهر همدان خودشان کار توزیع نفت را بعهده گرفته و نفت را به منازل مردم می رسانند.
» (کیهان، ش 10620، ص 7)