پیرو: 7111/312 – 19/10/36
تاریخ سند: 20 دی 1336
پیرو: 7111/312 – 19/10/36
متن سند:
سند شماره 101از: مرکز تاریخ: 20 /10 /36
به: کلیه پستها شماره: 7151 /312
پیرو: 7111 /312 – 19 /10 /36
روز 19 /10 /36 عده‌ای از طلاب حوزه علمیه قم و عناصر ماجراجو به پشتیبانی از روح‌الله خمینی و اعتراض به مقاله مطبوعات،1 تظاهراتی برپا و ضمن شکستن شیشه‌های شعبات بانکها و دفتر حزب رستاخیز ملت ایران در قم، قصد حمله به کلانتری محل را داشته‌اند که پلیس ناچار به مداخله و در نتیجه ۵ نفر در اثر تیراندازی و ۱ بچه زیر دست و پای تظاهرکنندگان کشته و ۱۴ نفر از جمله چند نفر، پلیس مجروح گردیده‌اند2. چون احتمال دارد عناصر متعصب مذهبی و گروههای براندازی این موضوع را نیز مستمسک قرار داده و دست به تظاهرات و احیاناً خرابکاری بزنند. ضمن تشکیل شورای هماهنگی، با همکاری مأمورین انتظامی پیش‌بینی‌های لازم معمول و نتیجه اعلام.
ثابتی
ریاست امنیت داخلی، با تمام امکانات پیش‌بینی و اقدامات لازم را به عمل آورید. ضمناً معاون شهربانی در جریان وضعیت قرار گرفتند و برای تشکیل شورا اقدام گردید. 20 /10 [تقوی]
مراتب طی شماره 102505 /10 ه 1 – 21 /10 /36
به سازمانهای تابعه تلگرافی اعلام گردید. شرف‌الدین 21 /10 /36
توضیحات سند:
1- یک مقاله سفارشی و لاک و مهر شده توسط داریوش همایون وزیر اطلاعات و جهانگردی جهت انتشار به روزنامه اطلاعات داده شد. این مقاله تحت عنوان «ارتجاع سرخ و سیاه در ایران» با نام مستعار احمد رشیدی مطلق در روزنامه مذکور به چاپ رسید. نویسنده ضمن توهین به حضرت امام خمینی (سلام‌الله علیه) ایشان و مخالفین انقلاب سفید شاه را عوامل ارتجاع دانسته و علت حادثه پانزده خرداد را به ایشان نسبت داده است.۲- انتشار این مقاله موجب انفجار خشم مردم مسلمان شد و شهر قم حالتی غیر عادی و ملتهب به خود گرفت. فردای آن روز بازار و شهر قم و همچنین درسهای حوزه یکپارچه تعطیل شد و سیل جمعیت با حرکت به سوی خانه مراجع و مدرسین حوزه، از آنان خواستند تا در قبال این اهانت به ساحت امام و روحانیت ساکت ننشینند. در روز ۱۹ دیماه نیز راهپیمایی آرام طلاب و مردم و حضور آنان در منازل مدرسین، در ابعاد گسترده‌تری ادامه داشت. پس از سخنرانی تند آیت‌الله حسین نوری علیه سیاستهای رژیم، به هنگام بازگشت جمعیت، در میدان شهدا (چهار راه فاطمی)، مأمورین مسلح رژیم با ایجاد درگیری ساختگی به روی راهپیمایان آتش گشودند. در این واقعه عده‌ای از طلاب و مردم قم شهید و جمعی نیز مجروح وعده‌ای دستگیر شدند. مردم برای اهدای خون به بیمارستانها می‌رفتند. مأمورین رژیم شبانه تعدادی از مجروحین و پیکر مطهر شهدا را از بیمارستانها ربودند.
اساتید و فضلای سراسر کشور با انتشار اعلامیه‌هایی، به مقاله توهین‌آمیز روزنامه اطلاعات و کشتار مردم بی‌دفاع اعتراض کردند. حضرت امام خمینی (سلام‌الله علیه) پس از شنیدن خبر هجوم مأمورین رژیم به مردم شهر قم که مصادف با ۲۹ محرم بود، به منظور همدردی با ملت مظلوم ایران به مدت یک هفته درس و نماز جماعت خود را تعطیل نمودند.
کوثر، ج ۱، صص ۳۲۰ - ۳۱۹ هفت هزار روز، غلامرضا کرباسچی ج ۲، صص ۷۸۷ - ۷۷۲ روزشمار تاریخ ایران، باقر عاقلی، ج ۲، ص ۳۳۶