موضوع: اظهارات دکتر باهنر
تاریخ سند: 11 فروردین 1349
موضوع: اظهارات دکتر باهنر
متن سند:
گزارش خبراز: 20 ﻫ3 تاریخ: 11 /1 /49
به: 316 شماره: 60952 /20 ﻫ3
منبع:3536
موضوع: اظهارات دکتر باهنر
یاد شده در تاریخ 7 /1 /49 در تالار سخنرانی مسجد الجواد از ساعت 2000 در پشت تریبون قرار گرفته و پس از صحبت از مسایل شرعی اظهار داشت امشب می‌خواهم درباره تقیه1 صحبت کنم و بعد با ذکر روایات زیادی مطالبی ایراد نمود و اضافه کرد من می‌خواهم از اظهاراتم نتیجه بگیرم و آن این است که معنای تقیه این نیست که اشخاص بگویند از ترس جانمان ساکت نشسته‌ایم بلکه تقیه آن است که با انجام و کشیدن نقشه‌های صحیح برای پیشبرد مقاصد خود بدون آنکه جان خود را از دست بدهیم فعالیت کنیم ناطق اظهارات خود را در ساعت 15 /21 پایان داد و جلسه که در حدود 30 نفر در آن شرکت نموده بودند خاتمه یافت.
نظریه منبع، مقصود یاد شده بالا از عنوان نمودن مطالب فوق دعوت مردم به فعالیت بود و می‌گفت که نباید دست روی دست گذارد و فقط به خاطر حفظ جان ساکت نشست.
نظریه رهبر عملیات، مفاد گزارش فوق صحیح به نظر می‌رسد 2- احتمالا دکتر باهنر همان دکتر جواد باهنر است.
نظریه 20 ﻫ3- نظریه رهبر عملیات مورد تأیید است.
توضیحات سند:
1. تقیه:یکی از معتقدات کلامی، فقهی شیعه و عملکردهای تاریخی آن برای حفظ موجودیتش در برابر اکثریت غیر شیعه یا اکشریت غیر مسلمان. شیخ صدوق در تعریف تتیه می‌گوید: عبارت است از کتمان حق و پوشیده داشتن اعتقاد از مخالفان و ترک مبارزه با آنان نظر به ضرر دینی یا دنیوی که ممکن است اظهار حق در پیش داشته باشد و لازم است که کسی که به تقیه می‌پردازد علم قطعی یا ظن قوی به چنین ضرری داشته باشد و اگر علم یا ظن غالب به ضرری در اظهار حق نداشته باشد برای او تقیه جایز نیست.» دکتر حمید عنایت در تعریف تقیه می‌نویسد: «تقیه از ریشه وقی، ینی است که به معنای محافظت از خویش است و این همان ریشه‌ای است که کلمه مهم تقوی (پارسایی یا خداترسی ) نیز از آن می‌آید........ طرفداری شیعه از ضرورت تقیه، مبنی بر رعایت اصل معقول احتیاط از سوی یک اقلیت تحت تعقیب است. شیعیان از آنجا که در بخش اعظم تاریخشان اقلیتی در درون جامعه اسلامی بوده‌اند و غالباً در رژیم‌های مخالف با معتقداتشان به سر برده‌اند. تنها راه خردمندانه‌ای که می‌توانسته‌اند در پیش بگیرند، این بوده است که از خطر انقراض خود بر اثر تبلیغ و اشاعه آزادانه عقایدشان حتی المقدور پرهیز کنند، گرچه هر وقت که موقع مناسب بوده با شوریدن بر حاکم جور تکانی به وجدان مسلمانان داده و از انجام رسالت خویش باز نمانده‌اند. این رفتار محتاطانه در تاریخ اسلام فقط منحصر به شیعه نبوده و سایر نحله‌ها و نهضت‌ها نیز هرگاه که در تهدید متجاوزان واقع شده‌اند به همین تاکتیک متوسل شده‌اند ولی این عملکرد تقریباً به نحوی انحصاری با تشیع قرین شده است.»
به تعریف دیگر، تقیه عبارت است از تظاهر به قول یا فعلی که با نیت و معتقدات فاعلش فرق دارد و غالباً پرداختن اضطراری و موقت به دروغ مصلحت آمیز، و پرهیز از راست فتنه انگیز به قصد حفظ جان و مال و عرض و آبروی خود یا مسلمانان دیگر است. (ان التقیه ترس المؤمن و لا ایمان لمن لا تقیه له، امام صادق علیه السلام می‌فرماید: تقیه سپر محافظ مؤمن است و کسیکه تقیه را رعایت نکند ایمان ندارد.) پس از فاجعه حمله رژیم به مدرسه فیضیه در سال 42 امام خمینی ضمن صدور اعلامیه‌ای مبنی بر محکومیت و افشاء جنایات رژیم شاه، «تقیه» را در این شرایط حرام دانستند و با بیان این فتوای تاریخی تأکید کردند که وظیفه همگان، به ویژه روحانیت، روشنگری و افشاگری است و بدین ترتیب اعلام نمودند که در مقابل ارعاب و تهدید رژیم خاموش نخواهد ماند. این در حالی بود که در طول دوران مبارزه. مبارزینی که همراه امام بودند نیز اصول پنهان کاری را رعایت کرده و با «تقیه انقلابی» تلاش می‌کردند اسرار در دست دشمن قرار نگیرد.
(به منظور اطلاع از ریشه‌های این اندیشه و عمل در قرآن مجید روایات وارده از معصومین به کتاب «دایره المعارف تشیع / جلد 5» و تفسیر المیزان» مراجعه شود.)