گزارش درباره : تشکیل کانون نویسندگان
تاریخ سند: 3 بهمن 1347
گزارش درباره : تشکیل کانون نویسندگان
متن سند:
از : بخش 312 محترما به استحضار می رساند.منظور ـ عرض وضعیت کانون نویسندگان خلاصه سابقه ـ به دنبال اعلام تشکیل کنگره نویسندگان، شاعران، مترجمان و هنرمندان ایران در بهمن ماه سال 46 در پیشگاه علیاحضرت فرح پهلوی شهبانوی ایران، از طرف جامعه سوسیالیستهای ایرانی در اروپا اعلامیه ای علیه کنگره مزبور منتشر و تعداد معدودی از آن نیز جهت عناصر جامعه مزبور در ایران از جمله جلال آل احمد ارسال گردیده که نامبرده ضمن جمع آوری امضاء از نویسندگان همفکر خود به منظور خودداری از شرکت در این کنگره باتفاق سایر همکاران خود نسبت به تحریم کنگره فوق اقدام نموده است و به همین علت تاریخ تشکیل کنگره مورد بحث از طرف مسئولین مربوطه به تأخیر افتاده و از آن به بعد تدریجا فعالیتهائی جهت ایجاد کانون نویسندگان از سوی مشارالیه و همفکران وی به عمل آمده است.
متعاقب آن وزارت فرهنگ و هنر تصمیم گرفته کنگره شعر را تشکیل دهد و از کانون نویسندگان نیز دعوت به عمل آورده که در این کنگره شرکت نمایند لیکن کانون مزبور و عده ای از شعرای عضو آن از قبول دعوت و شرکت در کنگره شعر خودداری و کنگره مزبور با شرکت تعدادی از شعرا در پیشگاه علیاحضرت برگزار گردیده که مورد توجه معظم لها قرار نگرفته است.
مؤسسین کانون نویسندگان برابر اعلام وزارت اطلاعات بانو سیمین تاج دانشور (همسر جلال آل احمد) نادر نادرپور، بهرام بیضائی، داریوش آشوری، غلامحسین ساعدی که از اعضاء قدیمی حزب نیروی سوم و جامعه سوسیالیستهای نهضت ملی می باشند که بعضی از آنها در حال حاضر نیز فعالیت دارند و محمود اعتمادزاده و سیاوش کسرائی که از اعضاء قدیمی حزب منحله توده هستند و شخص اخیر فعلاً نیز به سبب ارتباط و تماس نزدیک با بعضی از افراد مظنون دارای وضعیت مشکوک از نظر فعالیت بسود حزب اشاره شده می باشد.
کانون مزبور در چند ماه پیش طی چند جلسه بحث و گفتگو شورای دبیران1 خود را از بین اشخاص مذکور تعیین و نادر نادرپور سخنگوی کانون موصوف منظور از تشکیل آنرا در مرحله اول دفاع از آزادی بیان در چهارچوب قانون اساسی ایران و اعلامیه حقوق بشر و در ثانی دفاع از منافع صنفی اهل قلم ذکر و آنگاه به نقش این کانون در موارد فوق و فعالیت آن بمثابه کانون نویسندگان در ممالک مترقی و نیمه مترقی جهان اشاره نموده است.
در دومین جلسه ماهانه کانون فوق نیز محمود اعتمادزاده ضمن ایراد سخنرانی مفصل تحت عنوان «آزادی و نویسنده» که مطالب آن در روزنامه کیهان مورخه 9 /10 /47 نیز درج گردیده اظهار داشته : «آزاد بودن برای آزاد ماندن کافی نیست، هر کس که در داخل نظمی آزادیهائی بدست می آورد باید جرات آزادی خود را داشته باشد، تن دادن به تفتیش و تحدید آزادی نداشتن جرات آزادی است، آزادی جرات خود را داشتن یعنی به اندازه تیر پرتاب جرات خود، آزادی به چنگ آوردن و آزاد بودن، در این مورد روی سخن با پیشروترین و دلیرترین و آگاه ترین عناصر جامعه است که هنرمند واقعی، هنرمند جوینده راهگشا، از آن شمار است.
» اقدامات انجام شده : وزارت اطلاعات درباره تأسیس و تشکیل کانون نویسندگان ایران نظریه ساواک را استعلام نموده بود که با ایجاد کانون مورد بحث مخالفت گردیده است.
نظریه : با عرض اینکه قبلاً به دلیل انحراف فکری موجدین و گردانندگان این کانون مخالفت به عمل آمده ولی اطلاعات رسیده حکایت از آن دارد که این افراد جلسات خود را بدون کسب مجوز و مرتبا تشکیل می دهند و برخی از جراید کشور هم با چاپ شرح و تفصیلات و عکس مربوط به اعضاء کانون و جلسات آنان ضمن معرفی کانون مذکور جنبه تقریبا رسمی به آن داده و علیرغم مخالفت مراجع مسئول تدریجا کانون نامبرده موجودیت حقوقی و رسمی یافته و با ترتیبی که از افکار و اعمال گردانندگان آن به عرض رسید این کانون در واقع مرکزی است برای تجمع عناصر منحرف و کنکاش در جهت سمپاشی فکری در جامعه و ادامه جلسات و تجمع افراد آن با شرح فوق به مصلحت نمی باشد.
مستدعی است در صورت تصویب اجازه فرمایند از طریق بخش مربوطه قویا از تشکیل جلسات و به رسمیت شناختن کانون مزبور بهر شکلی ممانعت به عمل آید.
موکول به اوامر عالیست.
رئیس بخش 312 ـ عطارپور رئیس اداره یکم عملیات و بررسی.
ثابتی 3 /11 /47 طبق نظریه اقدام گردد 5 /11
توضیحات سند:
1 ـ محمدعلی سپانلو، در این رابطه چنین می گوید : «در پایان سال 47 مجمع عمومی سالانه کانون در تالار قندریز تشکیل شد و به انتخاب دومین هیئت دبیران کانون همت گمارد.انتخابات دوره دوم کانون سرآغاز دو تغییر اساسی بود : 1 ـ تغییری که در رفتار اعضاء کانون به یکدیگر پیدا شده 2 ـ و تغییر رفتار دولت نسبت به کانون» «خاطراتی از فصل کانون نویسندگان ایران.
کلک ـ تیرماه 1369 شماره 4 ص 111»