تاریخ سند: 22 فروردین 1349
یک گروه هفت نفری هفتهای یک روز در منزل احسان نراقی در پاریس جمع میشوند
متن سند:
از: شهریار فرانسه تاریخ:22 /1 /1349
به: آقای فرشین 315 شماره: 1084
یک گروه هفت نفری هفتهای یک روز در منزل احسان نراقی در پاریس جمع میشوند ولی فقط اسامی چهار نفر آنها به دست آمده که به شرح زیر میباشد:
ابوالحسن بنیصدر. حسن حبیبی.1 خسرو خسروی.2 ناصر تکمیل همایون. شهریار
منضور از این جلسات و کیفیت ملاقاتها روشن شود20 /2/
تکثیر شد
پرونده احسان نراقی
آقای سعید. به نمایندگی منعکس و بهرهبرداری فرمائید. 21 /2 /49
توضیحات سند:
1. دکتر حسن ابراهیم حبیبی: در سال 1316ش در تهران به دنیا آمد. همزمان با دروس ابتدایی، دروس مقدماتی حوزوی را نیز نزد پدرش و یکی دو تن از مدرسان حوزه فراگرفت و در کنار تحصیل، برای کمک به اقتصاد خانواده، به جوراب بافی نیز مشغول شد. دکترحسن حبیبی که دارای مدرک دکترای حقوق و جامعهشناسی از دانشگاه سوربن بود، پس از پیروزی انقلاب اسلامی، در دولت موقت مهندس مهدی بازرگان، وزیر ارشاد شد و پس از آن در دولتهای مختلف در سمتهای مختلف به انجام وظیفه مشغول شد. او یکی از کاندیداهای اولین دورهی ریاست جمهوری اسلامی ایران بود که مورد حمایت حزب جمهوری اسلامی نیز قرار گرفت که در این دوره، نفر سوم شد.
برخی از مشاغل و فعالیتهای ایشان، به شرح زیر است:
وزیر دادگستری، وزیر فرهنگ و آموزش عالی، معاون اول رئیسجمهور، عضویت پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی و نخستین رئیس آن، عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی، عضو هیئتامنای فرهنگستانهای جمهوری اسلامی ایران، عضو هیئت امنای کتابخانه مجلس شورای اسلامی، عضو کمیسیون ملی یونسکو در ایران، عضو دیوان داوری لاهه.
تألیفات: دیالکتیک یا سیر جدالی و جامعهشناسی،1351، افضلالجهاد،1351، دیالکتیک و روششناسی،1352، جبرهای اجتماعی و آزادی یا اختیار انسانی،1353، یادی از یار و دیار،1355، عهدین، قرآن و علم،1357، اسلام و مسلمانان در روسیه، 1357، دو سرچشمۀ اخلاق و دین، 1358، اخلاق نظری و علم آداب، 1359، هنر جنگ، 1359، خدا،1360، جامعه، فرهنگ، سیاست، 1363، اسلام و بحران عصر ما، 1363، در آیینۀ حقوق؛ مناظری از حقوق بین الملل، حقوق تطبیقی و جامعهشناسی (تألیف و ترجمه)، 1367، در جستوجوی ریشهها (تألیف و ترجمه)، 1373، حسب حال یک دانشجوی کهنسال، 1376، یک حرف از هزاران (2جلد)، 1377ـ1380، حقوق بینالمللی عمومی (2 جلد)، 1382.
دکتر حسن حبیبی در بامداد روز دوازدهم بهمن ماه سال 1391ش، پس از یک دوره طولانی بیماری، به علت ایست قلبی در بیمارستان شهید باهنر تهران دار فانی را وداع گفت و پس از تشییع در مرقد امام خمینی(ره) دفن شد.
2. خسرو خسروی آذربایجانی (خسروی لاهیجانی): فرزند رحمان، در سال 1306ش در رشت در خانوادهای که اصالتاً قفقازی بودند، به دنیا آمد. پدرش در شهرستان شاهی،[قائمشهر فعلی] معلم بود و در زمان حضور قوای شوروی در رشت، افسران روسی با این خانواده تماس داشتهاند و شوهرخواهرش، به نام امانالله قریشی، یکی از رهبران حزب توده در رشت بوده است.
خسرو خسروی، تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در رشت بود و در سال 1329ش، دیپلم گرفت و بلافاصله به دانشکده ادبیات دانشگاه تهران راه یافت و در سال 1332ش لیسانس تاریخ و جغرافیا گرفت و در آموزش و پرورش گیلان استخدام و به تدریس مشغول شد. سال 1332 تا 1333 را در شاهی و ساری بود و سپس به تهران آمد.
او که از دوران تحصیل در دبیرستان، به عضویت سازمان جوانان حزب توده درآمده بود، در سال 1330ش، که دانشجوی سال دوم بود، در هیئت دبیران کمیته محلی فعالیت داشت و میزان وابستگی او به افکار مارکسیستی به مقداری بود که رفقای او در رشت، او را «لنین » خطاب مینمودند.
فعالیتهای تشکیلاتی او، موجب دستگیری وی در اسفندماه سال 1334 شد که این دستگیری به مدت یک سال به طول انجامید و پس از در اختیار گذاردن اطلاعات خود و ابراز انزجار در روزنامههای کیهان و اطلاعات، آزاد شد.
پس از آزادی، علی رغم اینکه کاری به او محول نشد ولی حقوق ماهانه خویش را دریافت مینمود تا اینکه در سال 1338ش، گفته شد: «به عقاید تودهای خویش استوار است. فعلاً در مؤسسه تحقیقات و علوم اجتماعی دانشکده ادبیات دانشگاه تهران مشغول تحصیل است.»
او که در همین سال موفق به دریافت مدرک فوق لیسانس شده بود، برای فعالیت جذب مؤسسه آمریکایی فرانکلین شد و در قسمت دائره المعارف مشغول به کار گردید و پس از مدتی نیز، در مؤسسه تحقیقات و علوم اجتماعی به کار گرفته شد. خسرو خسروی که کتاب «جزیره خارک در دورۀ استیلای نفت» را تألیف کرده بود، در خرداد ماه سال 1344ش، با موافقت ساواک به فرانسه اعزام شد تا در موضوع جامعهشناسی روستایی به تحصیل بپردازد که این سفر از تیرماه 1344 تا شهریور 1345 ادامه یافت.
پس از بازگشت از فرانسه، با استخدام وی در دانشگاه تهران موافقت شد و در سال 1348 برای تحصیل در دورهی دکترای جامعهشناسی به فرانسه فرستاده شد. در زمان حضور در فرانسه، که فضای فعالیتهای دانشجویی گرم بود، با گروههای مختلف دانشجویی نشست و برخاست داشت ولی فعالیتی نداشت و دربارهی او گفته شد: «با هر گروهی مینشیند، مطابق نظر آنان حرف میزند.»
خسرو خسروی که به یکی از همراهان رژیم شاهنشاهی تبدیل شده بود، در سال 1357ش، بازنشست شد که برای جلوگیری از این اقدام، با فرح پهلوی مکاتبه نمود.
وی پس از پیروزی انقلاب اسلامی، دوباره به حزب توده پیوست و زمانی را به فعالیت علیه انقلاب اسلامی پرداخت که به همین علت در سال 1363ش دستگیر شد و مدتی را در بازداشت به سر برد. پس از آزادی مورد رأفت نظام جمهوری اسلامی قرار گرفت و به تدریس در دانشگاه بازگشت و در مؤسسه دائره المعارف بزرگ اسلامی نیز اشتغال یافت.
(اسناد ساواک ـ پرونده انفرادی)
منبع:
کتاب
احسان نراقی به روایت اسناد ساواک صفحه 325