موضوع: اظهارات دکتر على امینى
تاریخ سند: 16 مرداد 1357
موضوع: اظهارات دکتر على امینى
متن سند:
گزارش خبربه: استحضار مى‌رساند 13570516
از: 312
موضوع: اظهارات دکتر على امینى
ساعت 00 /9 روز 16 /5 /37 جلسه خصوصى در منزل دکتر على امینى در دفتر کار وى تشکیل، در این جلسه مخبر روزنامه فرانس پرس و دو نفر دیگر که یکى از آنها به نام پورطبایى خوانده مى‌شد حضور داشته‌اند مخبر روزنامه فرانس پرس به زبان فرانسه با دکتر امینى مصاحبه که از مفاد آن به علت عدم آشنایى به زبان مزبور اطلاعى به دست نیامد لکن برخى قسمت‌ها را خود دکتر امینى ترجمه مى‌کرد در قسمتى از مصاحبه مخبر روزنامه فرانس پرس از دکتر امینى سؤال نمود*
شما چه نظریه‌اى درباره نطق اخیر اعلیحضرت دارید؟ دکتر امینى اظهار داشت: من نظراتم را بعداً در این باره اعلام مى‌کنم.
بنا به گفته دکتر امینى مخبر روزنامه فرانس پرس از ایشان سؤال کرده است «آیا شما در صورتی که نخست‌وزیر باشید (یا نخست‌وزیر شوید) سیاست خاص اروپایى خواهید داشت و یا در روش سیاست اروپایى خودتان مثل بسیارى از کشورهاى دیگر دنباله‌رو سیاست آمریکا خواهید بود؟»
دکتر امینى در پاسخ مى‌گوید: »من همواره در روش سیاست خارجى ایران معتقد به استقلال ملى بوده‌ام و در مورد سیاست اروپایى نیز همواره مى‌کوشیده‌ام که رابطه سیاسى با هر یک از کشورهاى اروپایى را به طور جداگانه و بر وفق مقتضیات بین‌المللى و منافع ملى ایران برداشت نمایم...».
و باز بنا به گفته دکتر امینى مخبر روزنامه فرانس پرس موضوع انتخابات و فضاى باز سیاسى در ایران را مطرح مى‌نماید. دکتر امینى در پاسخ اظهار داشته: آنچه را که فعلاً به نام فضاى باز سیاسى عنوان کرده‌اند فقط در حدودى است که عوامل دست‌نشانده دولت از آن به عنوان صحنه‌سازى سیاسى استفاده مى‌کنند، نه آنکه واقعاً فضاى باز سیاسى را براى همه مردم تأمین کرده باشند. به همین دلیل در روز پانزده شعبان اجازه تشکیل میتینگ آرام را هم به مردم ندادند و در بسیارى از شهرهاى ایران جلسات عادى مذهبى تبدیل به زد و خورد و حتى تیراندازى و کشتار مردم بیگناه شده است و اما موضوع انتخابات در شرایط فعلى چیزى است شبیه به فضاى باز سیاسى...».
باز هم بنا به گفته دکتر امینى سؤال مخبر فرانس پرس در مورد امیدوارى ایشان به نخست‌وزیر شدن بوده است در این مورد دکتر امینى گفته است: »من سال‌هاى درازى است که درباره نخست‌وزیرى خودم فکر کرده‌ام و حتى قبل از اینکه نخست‌وزیر شوم ولى موضوع نخست‌وزیرى مقامى است که باید با اصول خاص به کسى و از جمله به من تفویض گردد که از حدود اختیارات من خارج است...»
دکتر امینى اضافه نموده مخبر فرانس پرس از وى سؤال کرده "چهره شاه ایران را در تلویزیون چگونه دیدید؟"
دکتر امینى پاسخ داده است: "ایشان بیش از این علیل‌المزاج شده‌اند که مورد انتظار بوده است."
مطالب دیگرى که در مصاحبه با مخبر فرانس پرس مطرح گردیده موضوع رکود اقتصادى ایران و فشار به طبقه متوسط و مزد‌بگیر ایران اعم از کارمندان و یا کارگران بوده است. دکتر امینى در این زمینه اظهار نموده" اصولاً شکوفایى اقتصادى چند ساله گذشته ایران یک تورم اقتصادى توأم با شارلاتانى و دزدى مقامات زورمند کشور بوده است که در آن زمان نیز فشار سنگین به طبقه متوسط جامعه ایرانى بالاخص گروه کارمندان دولت و کارگران وارد شده است.
نظریه شنبه: دکتر امینى با پشتوانه محکمى که به دست آورده حرف مى‌زند و استنباط مى‌گردد مورد پشتیبانى قرار گرفته است و بر خلاف گذشته خیلى محکم و بى‌محابا صحبت مى‌کند.
ملاحظات: با توجه به دسترسى شنبه صحت خبر مورد تأیید است.
توضیحات سند:
* ساواک مشابه گزارش مذکور، گزارش دیگرى به شرح زیر ارائه نموده است:تفسیر رادیو عدن پیرامون فعالیت‌هاى سیاسى على امینى نخست‌وزیر اسبق
روز 16 /5 /37 رادیو عدن در بخش فارسى خود در تفسیرى پیرامون فعالیت‌هاى سیاسى على امینى مطالبى به شرح زیر پخش کرده است:
از چندى قبل شایعات مربوط به بازگشت دکتر على امینى به میدان فعالیت سیاسى در سطح افواه محافل وابسته به رژیم وجود دارد.
امینى سرانجام در هفته گذشته با انتشار اعلامیه‌اى و سپس مصاحبه با یک خبرنگار خارجى، اعلام نمود که مى‌خواهد در بین مردم و رژیم سازش به وجود آورد. او براى عملى نمودن این طرح پیشنهادى خود، خواستار یک دولت به اصطلاح متحد ملى قدرتمند شده است. وى در مصاحبه خود در این رابطه گفته است از آن بیم دارد که اگر چنین طرحى یعنى تشکیل یک دولت جدید به رهبرى یک نخست‌وزیر جدید که البته کسى جز خودش نیست، به سرعت اتخاذ نشود، ممکن است اوضاع از آنچه که هست نیز آشفته‌تر گردد.
او در این اعلامیه اعلام نموده که هرگز مخالف شاه نیست و معتقد است که تغییر رژیم خطراتى براى ایران زمین دارد. او به عنوان یک مطلع از شم سیاسى رژیم وابسته به امپریالیسم ایراد را بهتر از رقباى خود تشخیص مى‌دهد، رژیم را اندرز داده و گفته است در چنین لحظات حساسى فکر اتحاد و ارضاى منافع شخصى نمى‌باید تحت تأثیرشان قرار دهد، بلکه باید در برابر خطر جنبش بنیان برانداز توده‌ها، هر چه فورى‌تر به فکر راه چاره و علاج باشند، بدین ترتیب امینى تلویحاً خواستار استعفاى آموزگار شده و گفته است عده‌اى از او خواسته‌اند به جاى آموزگار پا به میدان گذارده و نقش میانجى میان مردم و حکومت را ایفا نماید. اکنون به ماهیت امینى این عامل سرسپرده انحصارات امپریالیستى مى‌پردازیم.
ولى نکته قابل توجه اینکه مقامات رژیم هیچ‌گونه مخالفتى علنى نسبت به اظهارات او به عمل نیاورده و حتى قسمت‌هایى از اعلامیه و بیانات او را در ارگان‌هاى تبلیغاتى خود انتشار داده‌اند.
هم اکنون نیز صحبت‌هایى در پس پرده مابین مقامات دولتى رژیم و آن دسته از سیاستمداران معترضى که از حزب فاشیستى رستاخیز کناره‌گیرى نموده‌اند، در جریان است تا به نوعى با یکدیگر کنار آمده و براى کنترل اوضاع و سرکوب نمودن جنبش حق‌طلبانه خلق‌هاى مبارز ایران به یک توافق هماهنگ شده برسند.
در این میان باندهاى دیگر موجود در هیأت حاکمه و از جمله دار و دسته امینى مى‌کوشند تا براى کسب امتیازات بیشترى به نفع خود و محدود نمودن قدرت باند دربار و شرکا فشارهاى خود را بر دولت آموزگار بیشتر کرده و نهایتاً او را وادار به استعفا و کناره‌گیرى نمایند و بلکه کسى به جاى او قرار گیرد که منافع کلیه جناح‌ها و باندهاى موجود در هیأت حاکمه را بدون اینکه تبعیض براى باند شاه قائل شود، بهتر نمایندگى کند.
در همین ضابطه است که امینى پا به میدان گذارده و آمادگى خود را براى انجام چنین مأموریتى اعلام نموده است. امینى همان کسى است که یکبار نیز در سال‌هاى گذشته 1339 تا 1341 براى ایفاى نقش ارتجاع به میدان فرستاده شد. او به مقام نخست‌وزیرى منصوب گردید تا براى تأمین منافع سرمایه‌داران وابسته به انحصارات غارتگر آمریکایى به رقابت با باند دربار و مالکان بزرگ ارضى بپردازد.
آنچه در شرایط فعلى دوام نظام حاکم را در وراى این اختلافات درونى مورد حمله و انکار انقلابى خود قرار داده، جریان بنیان برانداز مبارزات دموکراتیک و قهرآمیز توده‌هاى زحمتکش و توده‌هاى تحت ستم ایران است.
ارزیابى خبر:
مطالب بالا ار رادیوى مذکور پخش شده است.
اقدامات انجام شده:
مراتب به نخست‌وزیر اعلام گردیده است.