گزارش
تاریخ سند: 9 بهمن 1337
گزارش
متن سند:
محترما وقایع هفته گذشته را بعرض میرساند.الف.
وضع کلی افسران محکوم.
افسران محکوم که پس از کشف سازمان نظامی تعداد 512 نفر دستگیر و محکوم گردیدند تاکنون بدفعات مختلف 353 نفر از زندان آزاد شدند و اکثرا آنان در سر شغل بوده و وضع خوبی دارند غیر از سری آخر که 82 نفر هستند و از این عده هم تاکنون افراد زیر با کمک سازمان بسر کار گمارده شده اند.
1 ـ سروان سابق ابوالقاسم بوذرجمهری و سرگرد سابق کاظم ملکی فروشگاه آهن بانک در سه راه سیروس.
2 ـ سروان سابق علی اکبر اسلامدوست پزشگ سازمان شاهنشاهی خدمات اجتماعی در بانه (سنندج).
3 ـ سروان سابق اکبر دادخواه در شرکت ساختمانی کوکس.
4 ـ ستوان سابق غلامرضا نقوی شرکت ساختمانی شاقول.
5 ـ سروان سابق هوشنگ مدی شرکت کامپاکس.
6 ـ سروان سابق جواد شعاعی شرکت سیم کشی کابلهای رضائیه (در رضائیه).
7 ـ سرهنگ سابق فتح اله پهلوان در قسمت شرکت چای وزارت گمرکات.
8 ـ سروان سابق عباس اوغازی در قسمت قند و شکر وزارت گمرکات.
9 ـ ستوان سابق منوچهر علیزاده در قسمت هواپیمائی ایران.
10 ـ سروان سابق محمود پورعسگری در شرکت ساختمانی کل شهر اول لاله زار تلفن 303956 11 ـ سرگرد سابق منصور احمدی شرکت ساختمانی کنس ترکسیون خیابان لاله زار نو خیابان کپنهاک روبروی سفارت دانمارک.
12 ـ سروان سابق علیقلی پور اسماعیل مهندس فرودگاه بندرعباس.
13 ـ سروان سابق اسماعیل نباتی شهرسازی شهرداری.
14 ـ سروان سابق عبداله پروین در قسمت منجیل پل سازی.
15 ـ ستوان سابق دکتر محمد حسن خیرمحمدی پزشگ سازمان خدمات اجتماعی در جزین همدان.
برای بقیه افسران محکوم صورت هائی از طرف سازمان تهیه شده که بسرکار فرستاده شوند که موضوع در دست اقدام میباشد.
ب.
معمولاً بافسرانیکه از زندان مرخص میگردند تا مدتی مستمری ملوکانه پرداخت میگردد تا بتوانند بسر کار روند و این رویه نیز تاکنون نسبت باین دسته عملی گردیده است و هر کدام بسرکار رفته اند مستمری ملوکانه آن قطع گردیده است.
ج ـ بطوریکه استحضار دارند از عده افسران محکوم که مرخص شده اند عده ای هستند که با ساواک همکاری مینمایند و مرتبا اخبار و اطلاعات خود را از وضع فعلی در اختیار سازمان میگذارند ساواک هم بآنان حتی المقدور کمک مالی لازم را مینماید.
د.
عده زیادی از این افسران هستند که دیگر بهیچوجه حاضر نیستند دخالتی در کارهای سیاسی (چه مثبت و چه منفی) نمایند و بکارهای اداری خود مشغول هستند.
ه.
ولی متأسفانه چند نفری نیز میباشند که دست از تبلیغات مضره خود برنداشته و بعناوین مختلف در داخل افسران مرخص شده و مردم عادی به تحریک و تبلیغ مشغول میباشند که میتوان افراد زیر را نام برد.
1 ـ سروان سابق شهربانی جواد صادقی در فرش فروشی گلوبندک سرای شاد کار میکند و در وزارت گمرکات هم کار مینماید.
2 ـ ستوان سابق اخراجی اصغر احسانی که مدت 12 سال زندان بوده و سوابق زیادی دارد.
3 ـ ستوان سابق هوائی محمد هنریار منزلش در خیابان شهناز کوچه کاشانی منزل رضوی است.
4 ـ سرگرد سابق علی اکبر بهمنش در سرای شاد تلفن 26749 است.
5 ـ سرگرد سابق مختار کاتوزی 6 ـ ستوان سابق شهربانی منصور پارسا فضل.
ز.
از افسران محکوم تعداد 80 نفر در زندان شماره 3 قصر هستند که تحویل شهربانی میباشند و با غیرنظامیان مخلوط بوده در بین این عده تعدادی هستند که نسبت بگذشته خود نادم و پشیمان میباشند و تاکنون چندین بار بوسیله خانواده های خود پیغام داده اند که حاضرند اطلاعات خود را در اختیار سازمان گذارند.
ح.
فعالیت های حزب منحله توده.
آنچه که از گزارشات مامورین برمیآید افرادی که خود را متکی بحزب توده میدانند دارای یک دستگاه رهبری نبوده و هر کس برای خود بنحوی اوضاع را توجیه میکند و از جریانات اخیری که در عراق اتفاق افتاده پشتیبانی مینمایند و مردم را تحریک مینمایند برادیو عراق که برنامه فارسی میدهد در ساعت 21 گوش کنند و از افسران اعدام شده و افسران فعلی زندان پشتیبانی میکنند.
طرفداران خود را بخود آموزی تحریک و تبلیغ مینمایند و نسبت بمقام سلطنت اظهار خوش بینی نمینمایند که در هر یک از موارد اطلاعات فردی زیادی راجع به شناسائی آنان داده شده است.
ط.
فعالیت حزب پان ایرانیسم که تحت رهبری داریوش فروهر1 است.
این حزب مرتبا روزنامه خود را منتشر میسازد هر پانزده روز یک مرتبه و اخیرا مرامنامه در پانزده ماده منتشر کرده است که بموقع خود گزارش شده این حزب البته به هیئت حاکمه فعلی ایران مرتبا حمله مینماید و قصد دارد مردم را بطرف خود بکشاند.
ی.
فعالیت نیروی سوم2 خلیل ملکی3.
این عده نیز مرتبا جلسات خود را تشکیل میدهند و اخیرا مجله نبرد زندگی که ارگان آنان میباشد پس از مدتی تعطیل مجددا شماره جدیدی از آن منتشر شد.
این جمعیت با اینکه در حوزه ها به هیئت حاکمه ایران حمله مینمایند ولی در عمل مشاهده میشود (مثلاً در سخنرانی جناب آقای حکمت4 وزیر امور خارجه در باشگاه مهرگان که از ارگان این حزب است دستور میدهند اعضاء حاضر گردند که باعث انتقاد عده ای از افراد حزبی واقع میگردند) جنبه هائی نسبت بطرفداری از دولت هم دارند و مرتبا هم رجال قدیمی ایران را دعوت میکنند که در باشگاه مهرگان سخنرانی کنند.
ک.
فعالیت احزاب مردم و ملیون.
این دو حزب نیز طرفداران زیادی دارد ولی البته اکثریت کسانی که در این احزاب گرد آمده اند کسانی میباشند که قصد دارند بشغل و مقامی برسند و باید علنا اعتراف کرد کمتر بواقعیت حقیقی حزب توجه دارند.
ل.
مجله عبرت*.
مجله ضد کمونیستی عبرت با وجود اینکه مقالات بسیار مستدل و عالی اخیرا از طرف آقای محمود جعفریان (ستوان یکم سابق) ترجمه و در این مجله چاپ میشود و واقعا فعالیت های این فرد در خور هرگونه تشویق و ترغیبی است ولی چون ابتدا آن از زندان منتشر شده زیاد در طبقه جوان کشور خواننده ندارد و میلی بمطالعه این مجله از طرف مردم نشان داده نمیشود.
نظریه.
1 ـ میبایستی افسرانیکه بیکار هستند بهر ترتیب ممکن است بتدریج بسرکار فرستاده شوند.
2 ـ تا پیدا شدن کار جهت آنان مستمری ملوکانه آنان قطع نشود.
3 ـ کسانیکه در بین افسران مرخص شده به تبلیغات مضره ادامه میدهند از سر کارهائی که دارند بیکار شوند.
4 ـ از افسران زندانی کسانیکه قصد دارند اطلاعات بدهند اجازه گرفته شود فردی که سازمان صلاح میداند بزندان برود و اطلاعات آنها را اخذ کند که باصطلاح بتوان پایگاه باقیمانده حزبی را نیز در زندان از بین برد.
5 ـ برای جواب گوئی صحیح و منطقی همچنان که مجله عبرت مرتب منتشر میگردد میتوان مجله دیگری را نیز منتشر نمود که بمدیر آن کمک بطور غیر رسمی گردد و در آن بتوان اوضاع عمومی را تجزیه و تحلیل نمود و برای این موضوع صحبت شد مجله نهضت تعاونی حاضر است کمک لازم را در این مورد بنماید و حتی خود مجله را در اختیار ساواک گذارد که منتشر شود.
محترما بعرض میرساند.
از طرف رئیس بخش 1 لیقوانی 19 /11 /37
توضیحات سند:
1 ـ داریوش فروهر : در سال 1307 ه ش در اصفهان بدنیا آمد و از دوران نوجوانی به فعالیت های سیاسی علاقه نشان داد.این فعالیت به هنگام تحصیل رشته حقوق در دانشگاه تهران پررنگ تر شد.
اول بار در سال 1329 به زندان افتاد و بعدها همسو با جریانهای ملی گرا فعالیت های سیاسی خود را ادامه داد.
در سال 1348 زمانی که طرح جدایی جزیره بحرین از ایران مطرح شد داریوش فروهر مخفیانه اعلامیه ای منتشر کرد که بدنبال آن بازداشت شد و نزدیک به دو سال به زندان افتاد او در اواخر سال 1355 حزب ملت ایران را با جلب نظر همفکران خود احیاء کرد.
پس از انقلاب اسلامی داریوش فروهر به وزارت کار در دولت مهندس مهدی بازرگان رسید.
انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک، ص 7 2 ـ نیروی سوم : «جریان انشعابی از حزب توده به رهبری خلیل ملکی که مدعی نوعی سوسیالیسم معتدل بود» «سیاست کلی نیروی سوم عبارت بود از مبارزه علیه حزب توده ایران و اتحاد شوروی با تمام قدرت.
ر.ک به : کژراهه، ص 359 و خاطرات نورالدین کیانوری، ص 238 3 ـ خلیل ملکی : بدون تردید زندگی مبارزاتی کم ثمر و گاه ویرانگر خلیل ملکی، یادآور خاطراتی است که با دو گروه 53 نفر حزب توده، حزب زحمتکشان، نیروی سوم، سوسیالیسم ملی و...
.
.
گره خورده است.
خلیل ملکی، برای نخستین بار در اوان جوانی و در اواخر حکومت رضاخان پس از آشنایی با محافل روشنفکرانه چپ، جذب تشکیلات کمونیستی می شود و در سال 1316 پس از یورش رضاخان به تشکیلات کمونیست ها بازداشت و زندانی می شود و پس از آزادی در کنار «گروه 53» نفر اعتبار و منزلت سیاسی می یابد.
خلیل ملکی پس از سقوط رضاخان و تأسیس حزب توده، فعالیت خود را در حزب توده از سر می گیرد و در اولین کنگره حزب به مقام عضو ارشد هیئت اجرائیه انتخاب می شود و در سال 1325 بنا به دعوت حزب کارگر انگلستان راهی آن کشور می شود.
بدنبال شکست فرقه دمکرات آذربایجان در سال 1325 اعتراضات ملکی نسبت به عملکرد فرقه و مشی نادرست شوروی در ایران بلند می شود و در اوایل سال 1326 اختلافات داخلی در رهبری حزب بالا می گیرد سرانجام هسته رهبری مخالفان که اعضای اصلی آن عبارت بودند از : خلیل ملکی، انور خامه ای و جلال آل احمد به بهانه فقدان استقلال در حزب و تحت عنوان اصلاح طلبان در بهمن ماه 1326 دست به انشعاب می زنند.
ملکی پس از انشعاب به تدریج از مارکسیسم روی برتافت و به دشمن شماره یک شوروی و حزب توده مبدل گردید.
مجله «علم و زندگی» و مجله «کار و اندیشه» مؤید و منعکس کننده فعالیت فکری ملکی در همین راستاست سرانجام خلیل ملکی در سال 1329 به حزب آمریکایی دکتر مظفر بقایی موسوم به «حزب زحمتکشان» می پیوندد گروه ملکی پس از دو سال فعالیت در حزب زحمتکشان راه به جایی نمی برد.
و اختلافات او با دکتر بقایی بالا می گیرد و سرانجام در مهرماه 1331 منجر به اخراج گروه ملکی از حزب زحمتکشان می شود.
به طور کلی سیاست «نیروی سوم» در آن دوران عبارت بود از مبارزه با شوروی و حزب توده و حمایت ضمنی از دکتر محمد مصدق و ملی شدن صنعت نفت ایران اعترافات سران حزب توده ایران ج اول، مؤسسه فرهنگی ـ انتشاراتی نگره، ص 539 ـ 739 4 ـ علی اصغر حکمت : در سال 1271 ش در شیراز متولد شد، تحصیلات مقدماتی و علوم قدیمه (ریاضیات، هیات، و فلسفه) را در مدرسه منصوریه شیراز گذراند و زبان فارسی و عربی را آموخت.
سپس به تهران آمد و فقه و اصول را نزد مرحوم میرزا طاهر تنکابنی فراگرفت.
وی تحصیلات متوسطه را در مدرسه آمریکایی تهران پشت سر گذاشت و موفق به اخذ دیپلم کالج گردید.
تحصیلات عالی را در رشته زبان و ادبیات فارسی در دانشگاه سوربن فرانسه ادامه داد و در سال 1311 به اخذ مدرک لیسانس نایل شد.
وی همچنین به زبانهای انگلیسی و فرانسه نیز آشنایی داشت.
نامبرده از سال 1297 وارد مشاغل دولتی شد و سمت هایی از جمله: دبیر دبیرستان علمیه تهران، رئیس فرهنگ خراسان، وزیر عدلیه، وزیر معارف، وزیر کشور، وکیل مجلس، وزیر دادگستری، وزیر بهداری، وزیر امور خارجه و...
را عهده دار بود.
حکمت دارای تألیفات و ترجمه هائی در زمینه نظم و نثر بود و دیوان شعری در حدود چهار هزار بیت دارد.
وی در ملاقاتی که با شیخ بهاءالدین نوری در سال 1337 داشته از سیاست و کیاست رضاشاه تمجید نموده است مشارالیه از سال 1342 به بعد (تا اواخر عمر رژیم پهلوی) همواره در خدمت رژیم بوده با عناصر و اعضای دستگاه سلطنت مانند : فرح پهلوی، اسداللّه علم، امیرعباس هویدا و...
مکاتباتی داشته و به مناسبت جشن های 2500 ساله شاهنشاهی و صدمین زاد روز رضاشاه سکه های طلا دریافت داشته است ـ در سال 1320 روحانیون مجلس صلاحیت وی را رد کرده و او را به علت تأسیس پیشاهنگی و کلیمی بودن اجدادش هو کرده اند.
بزم اهریمن ج 1، صص 3 و 4 * عبرت : مجله ای که پس از کودتای آمریکایی 28 مرداد 32 زیر نظر فرمانداری نظامی تهران و تیمسار تیمور بختیار منتشر می شد.
اداره کنندگان و نویسندگان مجله مسئولین حزب توده بودند و مضمون آن ابراز انزجار از حزب توده و شوروی بود.
کژراهه، ص 364