[بولتن ویژه]
تاریخ سند: 21 تیر 1357
[بولتن ویژه]
متن سند:
1ـ وضعیت در ماه مبارک رمضان، طبق معمول اجتماعات مذهبی در کلیه نقاط کشور برگزار میگردد.1 مردم روزه دار در مساجد، تکایا و حتی منازل افراد مختلف اجتماعاتی دارند.
اجتماعات مذکور ظهرها و شبهای ماه رمضان اکثرا در مساجد و تکایا میباشد.
2 طبق برآورد نسبی که صورت گرفته، تنها در تهران تعداد مساجد بالغ بر 600 باب است که با احتساب تکایا و مجالس منعقده در منازل مردم، حدود یکهزار مجلس میرسد.
تعداد مجالس در شهرستانها و روستاها نیز به حدود نزدیک به ده هزار بالغ میگردد که این مجالس در ماه مبارک رمضان در سال جاری نیز برگزار خواهد شد.
در سالهای قبل در برخی از مجالس مورد بحث، بطور پراکنده بعضا انتقاداتی علیه اوضاع مملکتی توسط روحانیون و وعاظ افراطی صورت میگرفته است.
بدنبال گسترش بیشتر فضای سیاسی کشور، از اواسط سال 2536، شرایط خاصی در رابطه با وضعیت روحانیون و افراطیون و متعصبین مذهبی بوجود آمده است.
اگر چه در اکثر مجالس منعقده در سراسر کشور طی ماه مبارک رمضان، وعاظ و سخنرانان مذهبی به بحث پیرامون مسائل دینی میپردازند، اما با توجه به شرایط معروض، قابل پیش بینی است که در تعدادی از مجالس مورد بحث، عناصر افراطی و روحانیون مخالف و متعصب، فرصت مناسبی برای انجام تحریکات ضد ملی و تبلیغات آشوب طلبانه بدست آورند و کوشش کنند که با تحریک متعصبین مذهبی و مردم قشری، به بهره برداریهای سوء در جهت خود بپردازند.
آنها ضمنا خواهند کوشید که تا روزهای 19 و 20 و 21 ماه رمضان تلاشهای خود را باوج برسانند.
1 با عرض مراتب بالا پیش بینی میشود که در مجالس مورد بحث تحریکات و فعالیتهای سوء بطور کلی در قالب اقدامات زیر صورت گیرد: الف ـ تحریک افراد ساده لوح و سطحی علیه مقامات عالیه کشور و تجلیل از روح اله خمینی.
ب ـ تحریک مردم و بخصوص متعصبین مذهبی در پوشش مسائل و موضوعات دینی، علیه دولت و سازمانهای انتظامی و امنیتی برای ایجاد شورش و بلوا و ایجاد رعب و وحشت در مردم و نیز حملات دستجمعی بسوی مامورین انتظامی.
پ ـ پخش اعلامیه، تراکت و نشریات مضره در میان مردم بمنظور تحریک گروههای اجتماعی به اقدامات اخلالگرانه.
ت ـ انجام عملیات خرابکارانه و تخریب در موسسات دولتی، حساس ملی و موسسات خصوصی برای ابراز موجودیت.
ث ـ برپا کردن تظاهرات اخلالگرانه خیابانی و حمل شعار و پلاکارد و پرچمهائی که روی آنها شعارهای مضره و تحریک آمیز نوشته شده است، بمنظور ایجاد آشوب و اخلال در نظم عمومی.
ج ـ خرابکاری در دکلهای تقویت تلویزیون و سایر تاسیسات ارتباطی کشور.
چ ـ بهره برداریهای تبلیغاتی بنفع مقاصد گروهها و سازمانهای ضد حکومتی ایران.
2ـ ماموریت : با توجه بمراتب معروض در بالا و ضرورت مقابله با حوادث احتمالی و تحریکات ضد ملی سازمانهای مختلف مملکتی موظف به انجام اقداماتی از جهت خنثی سازی تحریکات و حوادث مذکور میباشند و ماموریت، مقابله و خنثی سازی حوادث مورد بحث میباشد.
3ـ اجرا بمنظور اتخاذ یک خط مشی واحد و هماهنگ در زمینه اجراء درست و بموقع اقدامات خنثی کننده، بدوا موضوع در جلسه فوق العاده شورای هماهنگی استان مرکب از استاندار، روسای سازمانهای انتظامی و امنیتی، رئیس دادگستری و همچنین مدیر کل اوقاف مطرح و با توجه به مقتضیات هر منطقه تدابیر لازم در قالب نقش هر سازمان اتخاذ خواهد گردید و بطور کلی موارد زیر مطمع نظر خواهد بود.
الف ـ تماس و ارتباط با روحانیون منطقه و یادآوری عواقب اقدامات اخلالگرانه بنحو مقتضی و توجیه آنان در زمینه جلوگیری از بروز حوادث نامطلوب.
ب ـ بررسی راههای جلوگیری از اغتشاش و اخلالگری.
پ ـ بررسی نحوه مقابله با عناصر اخلالگر.
ت ـ بررسی طرق پراکنده کردن اخلالگران با توجه به امکانات موجود در منطقه.
ث ـ بررسی راههای حفاظت از مناطق، تاسیسات و دستگاههای حساس و مهم در منطقه.
ج ـ بررسی نحوه انعکاس برنامه های مذهبی بوسیله رسانه های گروهی در سطح منطقه.
چ ـ تفکیک و تفهیم نقش هر سازمان که در اجرای ماموریت مورد نظر مسئولیت دارند.
در شورای هماهنگی فوق العاده، همچنین از استانداران و فرمانداران درخواست خواهد شد که با توجه به وضعیت منطقه ماموریت خود، در مجالس و مراسم رسمی مذهبی پس از حصول اطمینان از اینکه واعظ مربوطه مطالبی برخلاف مصالح مملکت و مقدسات ملی نخواهد گفت که آنها را در محظور قرار دهد، شرکت نمایند و یا اینکه از دیگر مقامات موثر محلی برای حضور در چنان مجالسی درخواست نمایند.
(با رعایت نکته مذکور علی الاصول شرکت مقامات مسئول منطقه در مجالس میتواند دارای اثرات مفیدی باشد).
با توجه به مسئولیت محوله در اجرای ماموریت مورد بحث نقش هر سازمان بشرح زیر خواهد بود: نقش سازمانهای امنیتی و انتظامی محل : (1) ـ دادن تذکرات لازم به امامان جماعت یا وعاظ و صاحبان مجالس بمنظور اینکه اولاً به مصالح عالیه مملکتی توجه داشته باشند و ثانیا از ایجاد اوضاع نامطلوب خودداری و از بروز اقدامات اخلالگرانه جلوگیری نمایند.
این اقدام در سطح شهرها توسط شهربانی و در حوزه روستاها توسط ژاندارمری انجام خواهد شد.
در مواقعی که مقتضیاتی دادن تذکر و انجام توجیه را توسط سازمان اطلاعات و امنیت محل ایجاب نماید، توسط سازمان محل اقدام خواهد گردید.
(2) - کسب اطلاعات بموقع از تصمیمات احتمالی عناصر اخلالگر و انجام پیش بینیهای لازم و جلوگیری پیش از واقعه از بروز حوادث نامطلوب.
(3) ـ توجیه منابع و عوامل اطلاعاتی و اعزام آنان به مجالس و مراسم منعقده و کسب اطلاعات بموقع از حوادث و رویدادهای منطقه.
(4) ـ مراقبت از عناصر مظنون و مشکوک و افراد سابقه دارو عناصری که دارای پیشینه تحریکات مضره مذهبی میباشند.
(5) ـ کنترل و انجام مراقبتهای لازم با پیش بینی قبلی از مجالس و مراسم متشکله در سطح شهرها و روستاها بمنظور جلوگیری از آشوب و بلوا و براساس طرحهائی که از قبل تنظیم گردیده است.
1 (6) ـ اقدامات سازمانهای انتظامی و امنیتی در سطح منطقه باید بصورت هماهنگ با یکدیگر انجام گردد.
(7) ـ بررسی وضعیت بانیان و وعاظ مجالس و صدور اجازه تشکیل مجالس (با شناسائی واعظ و بانی مسئول) در شهرها توسط شهربانی و در روستاها توسط ژاندارمری.
نقش سازمان اوقاف : سازمان اوقاف در مرکز و واحدهای تابعه آن در نقاط مختلف کشور، ضمن اینکه تعدادی روحانی بعنوان کارمند و نماینده مذهبی در اختیار دارد، بدلیل ویژگی وظائف خود با روحانیون و متولیان اماکن مذهبی در ارتباط است و لذا میتواند علاوه بر اینکه بعنوان مشاور مذهبی با سازمانها و مقامات مسئول محلی همکاری داشته باشد، مواردی را در این زمینه بخصوص انجام دهد.
(1) ـ به کلیه وعاظ و روحانیونی که در اختیار دارد، موکدا توصیه نماید که در مجالس و مراسم شرکت و محور سخنرانیهای خود را بر پایه تشریح اقدامات انجام شده و اصلاحات اساسی در کشور و هم جهت بودن اصلاحات مذکور با شریعت مقدس اسلام، قرار داده و نیز نشان دهند که رهبری ایران در جهت اجرای احکام اساسی دین مقدس اسلام و رفاه مردم مسلمان تلاش دارد.
(2) ـ متولیان و روحانیون و وعاظ مرتبط با اوقاف را بنحو مقتضی و منطقی توجیه نمایند که با استفاده از موقعیت خود، حداکثر کوشش را برای جلوگیری از بروز حوادث نامطلوب و تحریکات سوء در منطقه بعمل آورند.
(3) ـ روسا و مسئولین اوقاف ضمنا اطلاعاتی را که در زمینه فعالیتهای ناهنجار مذهبی کسب مینمایند، سریعا به مبادی مسئول منعکس و سازمانهای مسئول را در این زمینه یاری دهند.
(4) ـ روسا و مسئولین اوقاف در مناطق مختلف، موظف به شرکت در مراسم و مجالس رسمی مذهبی شوند و بخصوص در مراسم و ماه مبارک رمضان این وظیفه را بنحو اکمل انجام دهند.
1 نقش سازمانها و وسائل ارتباط جمعی: رادیو ـ تلویزیون و جراید در ارائه وجهه مذهبی دستگاه حکومت بمردم، و زایل کردن اثر تبلیغات سوئی که از جانب محافل مغرض برای ضد مذهبی نشان دادن حکومت بعمل آمده، نقش انکار ناپذیری دارند.
علاوه بر آن میتوانند با استفاده از فرصت، در ماه مبارک رمضان نیز این نقش را بهتر و اثر بخش ترایفاء نمایند.
باین منظور سازمانها و وسائل ارتباط جمعی باید نقش وسیعتر و فراگیرتر از گذشته بعهده گیرند و نقش آنها بطور کلی میتواند چنین باشد: (1) ـ پخش برنامه و گفتارهای مذهبی منظم از رادیو و تلویزیون.
(2) ـ تهیه رپرتاژهائی از مراسم مذهبی مردم که طی آن آئین مذهبی با آرامش و خالصانه انجام شده و پخش آن بمناسبت در مواقع مقتضی روز یا شب از رادیو و تلویزیون.
(3) ـ تهیه و پخش فیلمهائی از مراسم مذهبی که در آن مقامات موثر مسئول محلی شرکت کرده اند.
(4) ـ خودداری از پخش و انعکاس مطالب خلاف و رویدادهای تحریک کننده که مآلاً موجبی برای تّسری و توسعه آن به نقاط دیگر کشور نگردد.
(5) ـ تهیه و پخش برنامه های ویژه مذهبی متناسب با ماه مبارک رمضان از قبیل مصاحبه، پرسش و پاسخ از جانب مردم و روحانیون (با انتخاب درست)، فیلم و نمایشنامه و امثال آن.
(6) ـ انتشار اخبار مفید و مقالات مذهبی آگاه کننده در جراید توام با تفسیر متناسب با مصالح ملی و مملکتی.
4ـ هماهنگی و نظارت : الف ـ ترتیبی داده شود که به مجرد مشاهده کوچکترین سوء جریانی شورای هماهنگی استان و یا شهرستان با حضور مقامات مربوط تشکیل جلسه داده و با بررسی وضعیت تصمیمات متناسب اتخاذ نماید.
ب ـ بین سازمانهای انتظامی و امنیتی تماس دائمی برقرار و اخبار و اطلاعات واصله سریعا مبادله گردد.
پ ـ پیش بینی لازم برای نظارت بر اجرای دستورات صادره بعمل آید.
ت ـ اخبار مکتسبه بطور منظم تلگرافی بمرکز مخابره شود.
1
توضیحات سند:
1ـ مطلبی که می خوانید در قالب بولتن ویژه با عنوان «درباره: طرح خنثی سازی اقدامات و تحریکات روحانیون افراطی و متعصبین مذهبی در ماه مبارک رمضان» منتشر شد.شماره این بولتن 4338 /312 و تاریخ آن 21 /4 /2537 بود صفحه اول این بولتن ویژه که حاوی این اطلاعات بود در اینجا نیامده است.
2ـ امروز (21 /4 /57) مصادف بود با ششم ماه شعبان.
حدود بیست و چهار روز دیگر به آغاز ماه مبارک رمضان در آن سال باقی مانده بود.
1ـ روزهای ضربه خوردن و شهادت حضرت علی (ع).
1ـ این کار زودتر از بقیه نقاط کشور برای شهر قم و مناطق اطراف این پایگاه مذهبی صورت گرفت.
برای مثال شرح ساواک قم از موقعیت مساجد این شهر و دیگر شهرهای اطراف چنین بود : «شهر قم ـ حدود 80 باب مسجد که در حال حاضر دایر است و تعدادی نیز تعطیل می باشد به انضمام تعدادی مسجد نیمه ساز که احتمالاً در ماه مبارک رمضان با زدن چادر بر روی آن روضه خوانی انجام خواهد شد...
شهر کاشان ـ تعداد مساجد دائر در شهر کاشان حدود 40 باب است که در ماه رمضان 35 باب از مساجد آن شهر روضه خوانی می شود...
شهر ساوه ـ تعداد مساجد دایر در شهر ساوه 16 باب است که در ماه مبارک رمضان در آنها روضه خوانده می شود در خاتمه اکثریت روستاهای حوزه استحفاظی این سازمان دارای مسجد است که در ماه مبارک رمضان دایر بوده و در آنها روضه خوانی می شود و تعداد آن به طور تقریب حدود 300 باب می باشد.
» 1ـ سازمان اوقات در زمان رژیم شاه از جمله سازمانهایی بود که اغلب به بدی از آن یاد می شد.
این سازمان تدارک کننده مراسمهای فرمایشی شکرگزاری برای پادشاه بود.
مسوولیت مسافرتهای زیارتی نیز به عهده سازمان اوقات بود که مفاسد بسیاری در این راه مرتکب شد.
این سازمان بعدها «سپاه دین» را تشکیل داد که رژیم بتواند خارج از شبکه سنتی روحانیت به امر تبلیغ دین بپردازد اما در این برنامه شکست خورد.
روحانیان وابسته به دربار ـ هم آنان که به جان شاه و خاندان او دعا می کردند ـ از حقوق بگیران این سازمان بودند.
در سال 1357 که دولتها پی از پی هم تغییر می کردند، تغییر ریاست این سازمان نیز مثل هر وزراتخانه ای امری حتمی بود.
با این حال بدبینی مردم به سازمان اوقاف به حدی بود که مراکزش در شهرهای مختلف مورد حمله و تهاجم قرار می گرفت.
«سازمان اوقاف که سرپرستی موقوفات و اداره اماکن مقدسه و مذهبی و حج و زیارت را عهده دار بود و طبعا یک تشکیلات مذهبی به شمار می رفت توسط ویلون زن سابق رادیو «گلسرخی» اداره می شد.
گلسرخی موقوفات را به خوانندگان و مطربها و ستارگان سینما واگذار می کرد.
گلسرخی دست به یک رشوه خواری گسترده در سازمان اوقاف زد و از مدیران حج اخاذی کرد.
کار رشوه خواری و فساد در سازمان اوقاف تا آنجا بالا گرفت که رژیم از تبعات آن به وحشت افتاد و گلسرخی را دستگیر و به چهار سال زندان محکوم کرد.
اما مدیران دیگر اوقاف هم دست کمی از گلسرخی نداشتند.
منوچهر آزمون با از درآمد اوقاف برای یک خواننده زن در شمال تهران خانه ساخت و به خاطر سوابق دوستی که با خوانندگان از زمان رادیو داشت به آنها از زمین های اوقافی مرغوب واگذار می کرد.
» (حاجی واشنگتن/ ص 501) 1ـ پرویز ثابتی مدیر کل اداره سوم ساواک این طرح خنثی سازی را در نامه ای (4561 /312 ـ 25 /4 /37) به ساواک قم می فرستند و در آن تاکید می کند : «نتایج حاصله را در ایام ماه مبارک رمضان هر هفته یک بار به صورت مجموعه گزارش و حوادث و وقایع مهم را تلگرافی اعلام دارند.
»