تاریخ سند: 10 بهمن 1343
موضوع : جلسه منزل دکتر محمود حسابی
متن سند:
شماره : 1636 /322
پیش از ظهر روز جمعه 9 /11 /43 جلسه منزل دکتر محمود حسابی1 با
شرکت علی اصغر عدیلی.
حسین جنابزاده.
معدلی.
شجاع شفتی (عضو فرهنگ)
روح اللّه ثابت و عده دیگری تشکیل گردید.
در این جلسه ابتدا دکتر محمود حسابی از جریان ترور مرحوم حسنعلی منصور
صحبت کرد و اظهار داشت
منصور مقصر نبود لکن مردم
ناراضی هستند و از دستگاه
عقده دارند در حال حاضر
کسی جرات حرف زدن
ندارد و به جراید نیز اجازه
انتشار مطالب را نمی دهند
همین تضییقات باعث
نارضایتی مردم و بوجود
آمدن اشخاص مانند محمد
بخارائی خواهد شد.
شجاع شفتی گفت آنچه
مسلم است این کار بدون
دخالت سیاست خارجی و
صرفا به دست عناصر
متعصب مذهبی انجام شده
است چنانچه وزیر دادگستری نیز همین مطلب را تایید کرد.
عدیلی اظهار داشت
اقدام ترور نخست وزیر که ظاهرا ریشه مذهبی دارد بدین ترتیب است که در
اوایل ماه رمضان عده ای در حدود پانزده نفر از طلاب قم جهت موعظه در
مساجد تهران به پایتخت می آیند و در خلال موعظه دولت را مورد حمله قرار
می دهند و هنگامی که طاهری یکی از طلاب مزبور در مسجد جامع به دولت
حمله می کرده وسیله مأمورین انتظامی دستگیر و جلب می شود.
جریان
دستگیری طاهری سبب می گردد که عده ای از متعصبین مذهبی (بخارائی و
همدستان وی) هم قسم شوند که با تردد در اطراف مجلس شورای ملی
نخست وزیر را از میان بردارند و اکنون باید معلوم شود که طلاب مزبور وابسته به
کدام جمعیت بوده اند و از کجا اسلحه آورده اند.
1 جنابزاده گفت این مسئله
بغرنجی است و سپس به شرح خدمات منصور پرداخت.
جنابزاده سپس به
قرارداد تجارتی ایران و ترکیه اشاره کرد و گفت در قرارداد ورود گوسفند و بره از
ترکیه نظر به اینکه در مورد توزین گوسفندها و پشم آنها مطلبی قید نشده بود آنها
گوسفندهای لاغر تحویل دادند و ما در این زمینه ضرر کردیم شجاع شفتی در
مورد طرح فرهنگی مهندس ریاضی رئیس مجلس شورای ملی گفت این یک
طرح امریکائی است.
جلسه با انتقاد از وضع فرهنگ استان مرکز خاتمه یافت.
به بخشهای 311 ـ 321 نیز منعکس شود.
بعرض می رساند 11 /11 /43
به بخشهای 311 ـ 321 ـ 313 و کمیته فرهنگی اطلاعیه ارسال گردید در پرونده نخست وزیر فقید
حسنعلی منصور 100 ـ م ـ ن بایگانی شود.
رئیس بخش 332 رشیدی
توضیحات سند:
1ـ محمود حسابی (پروفسور)
فرزند عباس حسابی
(معزالسلطنه) به سال 1281ش
در تهران تولد یافت.
تحصیلات
ابتدائی را تا 1293ش در
مدرسه فرانسوی بیروت لبنان
به پایان برد و تحصیلات
متوسطه را در کالج امریکائی
بیروت پی گرفت و پس از پایان
آن به دانشگاه امریکائی بیروت
وارد شد و در 1299ش
لیسانس خود را دریافت کرد.
و
دو سال بعد نیز توانست در رشته
مهندسی راه و ساختمان
فارغ التحصیل شود.
و در
1304ش در رشته مهندسی برق
از دانشگاه سوپر یورد و
الکتریسیته فارغ التحصیل گردید
و در 1306ش دکترای فیزیک
خود را از دانشگاه سوربن
پاریس دریافت کرد در همان
سال به ایران آمد و به استخدام
وزارت فواید عامه درآمد
یک سال بعد توانست مدرسه
مهندسی وزارت راه را تأسیس
کندو خود نیز در آنجا به تدریس
اشتغال یافت در 1310ش اولین
ایستگاه هواشناسی را در کشور
راه اندازی کرد و در همان سال
نیز دستگاه رادیولوژی را در
ایران نصب و به کار انداخت وی
در 1313ش دانشکده فنی
دانشگاه تهران را تأسیس کرد و
خود ریاست آن را تا 1325ش
بر عهده گرفت وی در 1330ش
از طرف دولت مصدق برای
مدت یک سال در وزارت
فرهنگ به انجام وظیفه پرداخت
وی در جریان طرح کنسرسیوم
نفت در مجلس به مخالفت همه
جانبه با این طرح پرداخت دکتر
حسابی در 1350 ش استاد
ممتاز دانشگاه تهران شد وی در
بسیاری از انجمنها و مراکز
پژوهشی معتبر داخلی و
بین المللی عضویت داشت که از
جمله آن می توان به موارد ذیل
اشاره کرد : انجمن فیزیک
اروپا، انجمن فیزیک آمریکا،
انجمن فیزیک فرانسه، آکادمی
علوم نیویورک، عضو پیوسته
فرهنگستان ایران (از
1314ش).
وی ریاست پژوهش
فضایی ایران را بر عهده داشت
در سال 1366ش در کنگره 60
سال فیزیک ایران، که به
مناسبت استاد برگزار شد، از
خدمات دکتر محمود حسابی به
عنوان پدر فیزیک ایران
قدردانی به عمل آمد پروفسور
محمود حسابی در 12 شهریور
1371 هنگام معالجه
بیماری های قلبی در بیمارستان
دانشگاه ونو بدرود حیات گفت.
آثار: دارالفنون امریکایی
بیروت، نامهای ایران، دیدگانی
فیزیکی، نگره کاهنربای،
دیدگاه کوانتیک، فیزیک حالت
جامد، وندها و گهواره های
فارسی
2ـ در حاشیه اعدام انقلابی
حسنعلی منصور، حرف های
زیادی زده می شد که بعضی از
آنها به گوش ساواک می رسید و
جهت اطلاع سلسله مراتب،
تبدیل به گزارش می شد.
از آن
جمله است :
تاریخ : 12 /11 /43
شماره : 9055 /326
موضوع : شهمیرزادی بازرگان
معروف بازار
شهمیرزادی یکی از بازرگانان
معروف بازار اظهار داشته در
ماههای اول زمامداری حکومت
منصور که دست بسیاری از افراد
ناپاک از کارها کوتاه شده بود و
وعده هائی برای بهبود زندگی
مردم داده می شد مخالفان
برنامه های انقلابی شاهنشاه
قدرت فعالیت نداشتند و سکوت
اختیار کرده بودند ولی از روزی
که هزینه زندگی بالا رفت و
دولت هم خود با بالا بردن قیمت
نفت و بنزین به گرانی قیمتها
کمک نمود حسن نیت مردم عامی
نسبت به دولت از بین رفت و
گروه متعصب مذهبی و همدستان
آنها که مالکین سابق به شمار
می روند توانستند ابتکار
تبلیغات ضد دولتی را در بین
مردم به دست آورند.
نامبرده اضافه کرده مردم ایران
خوب و بد دولتها را تشخیص
می دهند و اکنون برای مبارزه با
جنگ اعصاب مخالفان باید
دولت به جای اجرای برنامه های
طویل المدت اقدامی کند که
قیمت مایحتاج اولیه مردم از قبیل
نان و گوشت کاهش پیدا کند و
بدیهی است دولتی که موفق شود
هزینه زندگی را کاهش دهد خیلی
زود مورد حمایت مردم قرار
خواهد گرفت.
نسخه هائی به بخش های 323 و
321 و 313 ارسال شد و در
پرونده های مربوطه بایگانی
گردیده است از نظر این قسمت
اقدام دیگری ندارد و این
اطلاعیه در پرونده 100 ـ م ـ ن
بایگانی شود.
احمدی 15 /11 /43
منبع:
کتاب
کابینه حسنعلی منصور به روایت اسناد ساواک - جلد اول صفحه 154