موضوع : سومین کنگره کنفدراسیون دانشجویان ایرانی در اروپا1
تاریخ سند: 13 آذر 1340
موضوع : سومین کنگره کنفدراسیون دانشجویان ایرانی در اروپا1
متن سند:
شماره : 439 /315 ـ 886/ پ 1/ 9 /40 سومین کنگره کنفدراسیون دانشجویان ایرانی مقیم اروپا اوایل ژانویه در پاریس تشکیل خواهد شد.طبق اساسنامه کنفدراسیون تعداد نمایندگان هر واحد کنفدراسیون به نسبت تعداد اعضای آن واحد است (برای هر 50 نفر یک عضو) اگر واحدی کمتر از 50 نفر عضو داشته باشد معذالک می تواند یک نماینده بفرستد.
توده ای ها در نظر دارند که در این کنگره علاوه بر مسائل صرفا صنفی با در نظر گرفتن تمایلات اکثریت قاطع دانشجویان مسائل سیاسی هم مطرح نمایند، لیکن سعی می کنند که این مسائل جنبه کاملاً عمومی داشته باشد و صورت طرفداری از یک دسته بخصوص سیاسی و یا حمله به یک دسته دیگر پیدا نکند.
مسائلی که ممکن است در کنگره مزبور مطرح شود عبارت است از : صلح بین المللی.
همزیستی مسالمت آمیز.
خلع سلاح عمومی.
از لحاظ سیاست عمومی : ایجاد یک حکومت ملی یا آزادی انتخاب و سیاست بی طرفی و خروج از پیمانهای نظامی تجاوز کارانه از لحاظ سیاست ایران.
در پرونده فعالیت حزب توده در اروپا 16 /9 /40 بایگانی شود 12 /7 /42
توضیحات سند:
1ـ «در بعضی اسناد اولیه، مثلاً در اساسنامه کنفدراسیون، گردهمایی 1962 را سومین کنگره کنفدراسیون ذکر کرده اند.این بدان معناست که کنگره هایدلبرگ اولین کنگره دانشجویی به حساب آمده و تغییر و تحولات کنفدراسیون اروپایی و تبدیل آن به کنفدراسیون جهانی دانشجویی هنوز به طور رسمی مورد تایید قرار نگرفته بود.
این کنگره که در عین حال کنگره مؤسس کنفدراسیون جهانی نیز بود، از اول تا پنجم ژانویه 1962 در پاریس برگزار گردید.
هیئت دبیران سال 1961 کنفدراسیون اروپایی مسئول برگزاری این کنگره بودند، اما اکنون هدف کنفدراسیون اروپایی عبارت بود از تاسیس سازمان واحدی برای همه محصلین و دانشجویان ایرانی در داخل و خارج کشور یا به عبارت دیگر، اتحادیه ای ملی.
در کنگره پاریس سازمان دانشجویان ایرانی در آمریکا به عنوان شاخه ای جدید و مهم با اعزام دو نماینده به کنفدراسیون دانشجویان ایرانی در اروپا ملحق شد.
نمایندگانی از کنفرانس بین المللی دانشجویان و نیز سازمانهای ملی دانشجویی ایالات متحده و سازمان ملی دانشجویان فرانسه در جلسه حضور داشتند.
بدین ترتیب کنفدراسیون که در ژانویه 1962 در پاریس پایه گذاری شد خود را تنها نماینده همه دانشجویان داخل و خارج ایران اعلام کرد.
انشعاب عمده ای که در این کنگره، یعنی از همان آغاز تشکیل کنفدراسیون روی داد بیانگر موازنه نیروهای سیاسی درون این سازمان جدید بود.
ائتلاف عملی نیروهای پیشین در کنفدراسیون که بین هواداران جامعه سوسیالیستها و توده ای ها بوجود آمده بود با ظهور ناگهانی و قدرتمندانه و سازمان یافته هواداران جبهه ملی در کنگره پاریس، برهم خورد، و کشمکش ها و درگیرهای سیاسی در نخستین روز کنگره آغاز شد، یعنی وقتی که منوچهر تابتیان، عضو هیئت دبیران سال گذشته گزارش پیوستن کنفدراسیون اروپا به دو سازمان بین المللی دانشجویی رقیب، یکی کنفرانس بین المللی دانشجویی و دیگری اتحادیه بین المللی دانشجویان را قرائت کرد.
این تحولات مورد استقبال عناصر غیر توده ای در کنگره پاریس واقع نشد.
آنها یادآوری کردند که اتحادیه بین المللی دانشجویان قبلاً یک سازمان ایرانی دیگر، یعنی سازمان دانشجویی دانشگاه تهران که هوادار حزب توده بود را به عضویت پذیرفته است، بنابراین اگر قرار است کنفدراسیون تنها نماینده همه دانشجویان ایرانی باشد نمی تواند به تشکیلاتی که سازمان رقیب را به عضویت پذیرفته بپیوندد.
مورد منازعه دیگر در کنفرانس پاریس این بود که جبهه ملی که به سازمان آمریکا تسلط کامل داشت خواهان آراء بیشتری بوده...
قبول چنین درخواستی باعث می شد تا جبهه ملی به صورت اکثریت کامل کنگره را در اختیار بگیرد.
این امر مورد قبول هواداران حزب توده نبود...
در دومین روز کنگره کشمکش دیگری بر سر انتخاب اعتبارنامه بین دو نماینده رقیب که هر دو از برلین آمده بودند آغاز شد.
یکی از این دو « هوشنگ توکلی» هوادار حزب توده بود و دیگری از هواداران جبهه ملی، بحث بر سر این موضوع تمام روز ادامه داشت اما نتیجه ای نداد.
در سومین روز، هیئت دبیران سال گذشته که ریاست کنگره را برعهده داشتند به طور ناگهانی تصمیم گرفتند تا جلسه را پایان دهند...
اقدام هیئت دبیران احتمالاً به این علت بود که از تشنج بیشتر و یا انشعاب در کنگره جلوگیری نماید، اما در حقیقت انشعاب عملاً رخ داده بود.
چون توده ای ها تصمیم هیئت دبیران را پذیرفتند و کنگره را ترک کردند، در حالی که هواداران جبهه ملی باقی ماندند و اعلام کردند که هیئت دبیران سال گذشته نمی تواند کنگره را که رسمیت دارد برهم بزنند.
بدین طریق هواداران جبهه ملی موفق شدند تا به کنگره تسلط یابند، در حالی که بعضی از توده ای ها و از جمله پرویز نیکخواه بیرون از جلسه به بحث و مذاکره با رقبایشان ادامه دادند.
هر دو طرف احساس می کردند که باید به انشعاب ایجاد شده غلبه کرد، اما پیدا کردن راهی برای مصالحه چندان کار آسانی نبود.
براساس آنچه که بعضی از ناظران حاضر در جلسه گفته اند، جناج هوادار حزب توده بدون تایید و سعی حزب و به اصطلاح سرخود تصمیم به جدایی گرفت، با این حال جناح طرفدار حزب توده که مدعی بود اکثریت نمایندگان حاضر در کنگره را به همراه خود برده، سعی کرد در آلمان سازمان دیگری را در رقابت با کنفدراسیون ایجاد کند.
(کنفدراسیون ـ تاریخ جنبش دانشجویان ایرانی در خارج از کشور ـ افشین متین.
ص 128 الی 133) ـ گزارش کمیته مرکزی حزب توده در فرانسه در خصوص مسائل قبل و بعد از این کنگره تحت عنوان «بررسی فعالیتهای سال گذشته» (در ضمیمه شماره 21 درج شده است).