تاریخ سند: 5 آبان 1338
متن سند:
شماره : 30 وزارت امور خارجه ـ اداره سوم سیاسی عطف به رونوشت نامه شماره 9777مورخ 20 /7 /38 مشعر بر اینکه از مدتی قبل در آلمان تبلیغات ضد ایرانی صورت می گیرد و غالب این تبلیغات جنبه ضدیت با دربار شاهنشاهی ایران را دارد به استحضار می رساند در این مدت تصدی در سرکنسولی هامبورگ که با کلیه نمایندگان خارجی و سناتورها و رؤسای ادارات و متعینین و بانکداران و صاحبان صنایع و روزنامه نگاران و ایرانیان حوزه مأموریت خود ارتباط پیدا کرده از تبلیغات ضد ایرانی علی الخصوص تبلیغاتی که جنبه ضدیت با دربار شاهنشاهی را داشته باشد چیزی نشنیده بلکه برعکس ضمن صحبت غالب این اشخاص درایت و مال اندیشی و توجه خاص اعلیحضرت همایونی را نسبت به طبقات زارع و کارگر ستوده و شاهنشاه ایران را از شرقی ترین پیشوایان امروزی می شمارند و کارهای بزرگی که در این سنوات اخیر انجام گرفته به پیروی از منویات معظم له می دانند.فقط گاه به گاه از مسافرین خارجی که از ایران مراجعت می کنند از وضع نامطلوب راه های ایران و شکسته شدن فنرهای اتومبیل و نبودن وسایل تعمیر در راه ها و بالا بودن هزینه زندگی و عدم تثبیت نرخها انتقاداتی شنیده می شود و یا در روزنامه ها منعکس می کنند که بآنها جواب داده می شود و تصدیق خواهند فرمود به این قبیل انتقادات که کم و بیش از هر کشوری به نحوی بعمل می آید تا آن حد که مربوط به ایران است نمی توان جنبه تبلیغات ضد ایرانی و یا ضد دربار شاهنشاهی را داد چرا که همان مسافر آلمانی که از راه های ایران و یا قیمت مهمانخانه ها شکایت می کند از وضع کشور خود و مثلاً مبلغ 700 میلیون مارکی که تازگی سنای هامبورگ برای ساختن باند مخصوص طیاره های جت و پناهگاه تصویب کرده و بالا بودن میزان مالیاتها و هزینه زندگی در آلمان نیز انتقاد می نماید و در روزنامه ها هم به چشم می خورد و حتی هنرپیشگان در قهوه خانه ها ضمن شوخی هایی که می کنند و اشعار مضحکی که برای سرگرمی مردم می خوانند به آنها اشاره می نمانید ولی نمی توان از این نوع انتقادات که در همه جای دنیا وجود دارد عدم رضایت از دستگاه آن کشور را استنتاج کرد.
منتهی بعضی از مسافرین ایرانی که برای مطالعه یا سیاحت و یا معالجه باین حدود می آیند انتقاداتی را که برحسب عادت موقعی که چند نفر از ایرانیان دور هم می نشینند و صحبت مفیدتری ندارند بر زبان می آورند و شاید خود او هم در آن شرکت جسته باشد به عنوان حسن خدمت و یا تقرب به دستگاه دولت به منظور برآوردن مقاصد شخصی با تصورات خود آنرا طوری ساخته و پرداخته بطور اغراق آمیزی منعکس می سازد که به صورت تبلیغات ضد ایرانی در می آید چنانچه چندی قبل یکی از همین آقایان که از وین به اینجا آمده بود به اینجانب اظهار می داشت که در آنجا تبلیغات ضد ایرانی زیاد می شود در این مورد سئوال و جوابهائی رد و بدل شده که ملاحظه می فرمائید.
بچه طریق به تبلیغات ضد ایرانی پی بردید ـ از صحبت با اشخاص با چند نفر مذاکره کردید ـ دوسه نفرـ چه نوع تبلیغاتی می کردند ـ بطور کلی از تبعیضات و نادرستی بعضی از مأمورین اظهار نارضایتی می نمودند می توانید اسامی این اشخاص را به اینجانب بگوئید متأسفانه فراموش کرده ام ـ چه طور ممکن است از اظهارات دوسه نفر در شهری که متجاوز از هزار نفر ایرانی در آنجا وجود دارد باین نتیجه غیرواقع تبلیغات ضد ایرانی رسیده باشید صحیح است ولی فکر می کنم اگر شخصا مأموریت این کار را داشتم حتی از عدم رضایت این دو، سه نفر هم جلوگیری می کردم ـ پس اینطور ممکن است نتیجه گرفت که به نظر شما دولت در هر محلی که چند نفر ایرانی وجود دارد غیراز نمایندگیهای خود به اشخاص دیگر و هم مانند شما برای تبلیغات مأموریت بدهد.
متأسفانه همین قبیل افراد کوچک فکر می کنند که در مقام مقایسه زندگی اینجا با طرز زندگی ایران بدون درنظر گرفتن موقعیت و شرایط طبیعی و جغرافیائی این کشور قضاوت می کنند و متوجه نیستند که ترقیات و ثروت این مملکت که یک شهر آن مانند هامبورگ برای انجام یک پروژه بخصوص می تواند مبلغ 700 میلیون مارک یعنی یک پنجم بودجه کشور ایران کنار بگذارد بیشتر مدیون فعالیت فرد فرد آن می باشد و اگر نقائصی در ایران مشاهده می شود هر یک از ایرانی در آن سهیم می باشند و لااقل شهامت اخلاقی آن را هم ندارند که این انتقادات را به گردن خود گرفته و آنرا به حساب دیگری نگذارند.
در هر حال تا آن اندازه که اینجانب اطلاع دارد جز در برلن شرقی که چند نفر عناصر مزدور در رادیو و روزنامه ها علیه ایران تبلیغاتی می نمایند در حوزه مأموریت این سرکنسولگری تبلیغاتی که بشود به آن نام ضد ایرانی و یا ضد دربار سلطنت را داد وجود ندارد بدیهی است هر گاه چنین موردی پیش آید این نمایندگی رأسا در مقام خنثی کردن آن برآمده و مراتب را نیز فورا به اطلاع وزارت متبوعه خواهد رسانید.
ضمنا برای مزید استحضار علاوه می نماید که از بدو ورود غیر از جلسات پانزده روزه که با شرکت بازرگانان خشکه بار و فرش جلسات دیگری که اغلب با ایرانیان مقیم و محصلین ترتیب داده مقدمات تأسیس کلوپی به نام کلوپ ایران را هم از هر جهت فراهم ساخته که عنقریب دائر خواهد شد و با نهایت اطمینان می تواند اظهار بدارد که کلیه ایرانیان این منطقه مانند یک خانواده به شاهنشاه معظم و محبوب خود و به کشور ایران با نهایت افتخار و سربلندی علاقمند می باشند و با مراقبتی که به عمل می آید به هیچ وجه تحت تأثیر تبلیغات ضد ایرانی قرار نخواهد گرفت.
ـ سرکنسول.
محمود.
ملایری