وزارت محترم دارائی
تاریخ سند: 20 فروردین 1343
وزارت محترم دارائی
متن سند:
شماره: ۷۰ تاریخ: 20 /1 /43وزارت محترم دارائی
عطف به مرقومه شماره 24 /29746- 19 /1 /43 به‌عنوان نخست‌وزیری که رونوشت آن جهت اطلاع شورای مرکزی جشن شاهنشاهی ایران فرستاده شده است خاطر شریف را به‌مراتب زیر جلب می‌نماید:
1- جناب آقای علم نخست‌وزیر سابق تحت گزارشی که در تاریخ ۴۲26 /8 /42 تحت شماره ۳۳۷۳۴ توسط دفتر مخصوص شاهنشاهی به شرف عرض مبارک ملوکانه رساندند تقبل نموده‌اند که مبلغ 000 /105 /15 تومان از بودجه جشن شاهنشاهی ایران کسر و در بودجه سال ۱۳۴۳ منظور و تأمین نموده و در اختیار وزارتخانه‌ها و دستگاه‌های مسئول اجرای برنامه جشن قرار دهند؛ و این معروضه در نتیجه جلسه‌ای بود که در پیشگاه مبارک بندگان اعلیحضرت همایون شاهنشاه و با شرکت جناب آقای علم نخست‌وزیر سابق و جناب آقای علاء وزیر دربار شاهنشاهی سابق و اینجانب تشکیل گردیده بود توسط نخست‌وزیر وقت به شرف عرض رسیده است و از طرف دولت تعهد شد که در بودجه سال ۱۳۴۳* دولت، مبلغِ مذکور، منظور گردد. رونوشت معروضه مذکور به پیوست ایفاد می‌گردد.
۲- وزارتخانه‌ها و دستگاه‌های تابعه دولت که می‌بایستی از مبلغ 000 /105 /15 تومان برای انجام امور جشن شاهنشاهی استفاده نمایند و هیچ یک از آنان به غیر از وزارت جنگ به‌واسطه عدم صرفه‌جویی در بودجه خود چنین تعهدی را قبول ننموده‌اند و به‌واسطه نداشتن صرفه‌جویی قادر به انجام تعهدات خود در برابر جشن شاهنشاهی نبوده و نیستند و چنانچه این اعتبار در اختیار آنان گذارده نشود انجام امور جشن شاهنشاهی غیرمقدور خواهد بود.
۳- حسب‌الامر مبارک بندگان اعلیحضرت همایون شاهنشاه شرحی در تاریخ 17 /1 /43 تحت شماره (۲۵۰) از طرف وزارت دربار شاهنشاهی به‌عنوان جناب آقای حسنعلی منصور* نخست‌وزیر محترم نوشته شده است که حسب‌الامر مبلغ 000 /105 /15 تومان طبق صورت زیر مشخص شده می‌بایستی در متمم بودجه سال ۱۳۴۳ دولت منظور و تأمین گردد. رونوشت مرقومه مذکور به پیوست ایفاد می‌گردد.
۴- جناب آقای حسنعلی منصور نخست‌وزیر محترم شفاهاً به جناب آقای وزیر دربار شاهنشاهی و اینجانب وعده فرموده‌اند که مبلغ فوق‌الذکر در متمم بودجه سال ۱۳۴۳ دولت منظور خواهد گردید. با توجه به‌مراتب فوق خواهشمند است اقدام مقتضی در این مورد مبذول فرمایید موجب نهایت سپاسگزاری است.
نایب رئیس شورای مرکزی جشن شاهنشاهی ایران
سناتور - جواد بوشهری
توضیحات سند:
* در سال مورد نظر بودجه کل کشور رقمی معادل 000 /000 /950 /14 تومان بوده که در ریز عناوین اعلامی آن به رقم مربوط به جشن شاهنشاهی اشاره‌ای نشده است. البته رقم مربوط به جشن در بودجه هر یک از وزارتخانه‌ها قرار داشت و آنها موظف بودند در حیطه بودجه خود خرج کنند و مازاد بر آن را از طرق دیگر (سایر ردیف‌ها) و یا کارهای درآمدزا تأمین نمایند؛ اما بودجه شورای مرکزی جشن جدای از این ارقام بود و در جدول آمار مربوط به بودجه سال‌های جشن ذکری از آن به میان نیامده است. احتمالاً از محل بودجه وزارت دربار تأمین شده است. البته این ارقام مبین هزینه اصلی و واقعی جشن نیست. بلکه درخواست‌های مکرری است که اجابت شده و جمع این رقم‌ها و ارقام دیگر که اسناد آن آمده بالغ بر چند صد میلیون تومان می‌شود.- سالنامه آماری سال ۱۳۴۶، نشر مرکز آمار ایران ص ۷۲۶.
* حسنعلی منصور در سال ۱۳۰۲ ش به دنیا آمد. پدرش علی منصور (نخست‌وزیر) و مادرش یکی از دختران ظهیرالملک رئیس بود. وی در سال ۱۳۲۱ از دبیرستان فیروز بهرام دیپلم و در ۱۳۲۴ از دانشکده حقوق در رشته سیاسی لیسانس گرفت. در همان سال به استخدام وزارت خارجه در آمد. چندی در تهران و مدتی در اروپا به کارهای کوچکی در وزارت خارجه اشتغال داشت. یک بار به جرم قاچاق مواد مخدر تحت تعقیب پلیس فرانسه قرار گرفت و موضوع در مطبوعات ایران منعکس گردید. در ۱۳۲۹ محسن رئیس (دایی منصور) وزیر امور خارجه وقت او را به ریاست دفتر خود برگزید و طی این سال‌ها چند بار به سمت دفتر نخست‌وزیر در دوران صدارت حسین علاء (نوبت اول و دوم) برگزیده شد و در نخست‌وزیری دکتر منوچهر اقبال به سمت معاون نخست‌وزیر و دبیر کل شورای اقتصاد منصوب شد. وی در سال ۱۳۳۸ ابتدا به وزارت کار و بعد به وزارت بازرگانی رسید و در دولت امینی از کار برکنار شد. در زمان تصدی شورای عالی اقتصاد به فکر تأسیس حزب سیاسی افتاد و با حدود چهل تن از تحصیل‌کردگان خارج از کشور «گروه مترقی» را تشکیل داد ولی شاه به وی اجازه تأسیس حزب نداد و او نیز صرف‌نظر کرد ولی در سال ۱۳۴۲ با اشتباهات حزب ملیون و از هم پاشیدگی آن منصور طرح تشکیل حزب جدیدی به نام ایران نوین را به شاه ارائه کرد و او موافقت کرد و بدین ترتیب حزب ایران نوین که هسته اصلی آن همان اعضای گروه مترقی بودند متولد شد و ابتدا امیرعباس هویدا به‌عنوان قائم‌مقام حزب و بعد عطاءالله خسروانی عهده‌دار کار شدند. منصور فردی حراف و سخنگو و بلندپرواز بود و سعی داشت مراتب قدرت را به‌سرعت طی نماید و وابستگی شدید به آمریکا داشت و در واقع روی کار آمدن او در دست «جانسون» رئیس‌جمهوری وقت آمریکا و سازمان «سیا» قرار داشت. وی از ابتدا به دستگیری امور شروع به تغییر و تحولات سریع و عجولانه نمود و روی کار آمدن او، مدت صدارت، برنامه کاری و ترورش همانند حاج علی رزم‌آرا بود. در دوره صدارت او لایحه کاپیتولاسیون به تصویب مجلس رسید و همین امر موجب بدبینی عمومی و مخالفت شدید روحانیت شد که در رأس آن حضرت امام خمینی (ره) بود که طرح فریب منصور را بر ملا ساخت. او در این طرح خود را از اول حامی روحانیت جا زذه و بظاهر راه سازش با آنان را در پیش گرفته بود. منصور در ساعت ۱۰ صبح اول بهمن ماه سال ۱۳۴۳ مقابل مجلس شورای ملی به ضرب گلوله محمد بخارایی به‌سختی مجروح شد و پس از چند روز به‌اصطلاح معالجه در بیمارستان پارس در روز پنجم بهمن ماه درگذشت.
نخست‌وزیران ایران از مشیرالدوله تا بختیار، باقر عاقلی، ص 958 – 986.