خلاصه پرونده انفرادی
تاریخ سند: 17 آذر 1353
خلاصه پرونده انفرادی
متن سند:
به : 364 از : 8/ ه شماره : 7967/ ه محرمانه 1ـ مشخصات : شهرت منتظری نام محمدعلی نام پدر حسینعلی شناسنامه ـــ محل صدور ـــ تاریخ تولد ـــ محل تولد ـــ نام و شهرت پیشین ـــ شغل فعلی طلبه محل کار ـــ شهرت قبلی (با ذکر تاریخ) ـــ تابعیت ـــ میزان تحصیلاتـــ دین ـــ تأهل ـــ علائم مشخصه ـــ نام های دیگر (اگر دارد) ـــ محل کار ـــ شماره تلفن ـــ 2ـ علت تشکیل پرونده ـ خلاصه سابقه شخص با ذکر نوع ـ تاریخ و محل فعالیت و وضع فعلی نامبرده از طلاب علوم دینی ناراحت مقیم قم بوده که تحریکاتی در بین طلاب نموده و به علت اقدام به عملیات خلاف مصالح کشور متواری و دستور دستگیری وی صادر ولی تاکنون دستگیر نشده است.2ـ سوابق در مراجع قضائی الف ـ نوع اتهام تاریخ بازداشت سرانجام کار مسافرت ها : الف ـ کشور شهرت اقامت تاریخ علت مدت مرز خروجی 5ـ سوابق شخصی در ادارات دیگر (ساواک ـ سازمانهای دولتی) ـــ 6ـ موقعیت اجتماعی (شخصیت) ـــ 7ـ ملاحظات ـ مقرر فرمایید در صورتی که دستگیر یا رفع مظنونیت شده وضعیت فعلی وی برای این ساواک روشن گردد.
نام و امضاء تهیه کننده...
.
.
رئیس ساواک استان کرمان ـ آرشام1 از طرف معین وزیری توضیح : در صورتی که جداول هفتگانه گنجایش درج مطالب را نداشته باشد دنباله موضوع با ذکر شماره در این محل نوشته خواهد شد.
توضیحات سند:
1ـ محمد علی درخششی علاف (آرشام) فرزند غلامرضا، که بعدها نام خود را به آرشام تغییر داد، در سال 1300ش، در مشهد به دنیا آمد.او از مهرماه 1321 مسئولیت های اطلاعاتی خود را به عنوان افسر مرزبانی رکن 2 ستاد لشکر خراسان آغاز کرد.
فعالیت وی در پادگان بجنورد، در شرایطی که منطقه فوق تحت اشغال ارتش شوروی قرار داشت، سبب شد که آرشام در رابطه با سرویس اطلاعات نظامی انگلیس قرار گیرد و در چارچوب شبکه ای از عوامل انگلیس در منطقه به خرابکاری علیه روسها، بویژه قلی اوف ـ افسر اطلاعاتی شوروی که در پوشش کنسول شوروی در گنبد عمل می کرد، دست زند.
در اسناد موجود، گزارشی از آرشام موجود است که طبق آن وی معترف شده به اتفاق اردشیرخان شادلو (از عوامل شوکت الملک علم و بزرگ مالک منطقه) فرد ترکمنی بنام موخی را به قتل رسانیده است.
آرشام مدعی است که موخی یکی از مأمورین اطلاعاتی شوروی بوده است.
طبق همین گزارش، آرشام در شکست ماجرای شورش افسران چپگرا، معروف به «قیام افسران خراسان» (به رهبری سرگرد علی اکبر اسکندانی)، نقش داشته است.
فعالیت های آرشام در خراسان مورد توجه انگلیسی ها قرار گرفت.
او به تهران احضار شد و محرمانه به آذربایجان رفت و در سال های 1324 ـ 1325 به تشکیل شبکه های مخفی در این منطقه دست زد.
او پس از این مأموریت مجددا به مشهد اعزام شد و رئیس تجسس رکن2 لشکر خراسان گردید تا نقش مهمتری در فعالیتهای اطلاعاتی و سیاسی سرویس اطلاعاتی بریتانیا در خراسان داشته باشد.
او در دوران دولت دکتر مصدق، از 1 /5 /1331 به آذربایجان منتقل شد و تا 28 مرداد 1332 در این خطه بود.
آرشام پس از کودتای 28 مرداد 32، به عنوان رئیس اطلاعات لشکر خراسان مجددا به این منطقه وارد شد و در زمستان 1334 به مناسبت مسافرت خروشچف و بولگانین به افغانستان در یک مأموریت سری، پنهانی وارد افغانستان شد و به تماس با شبکه های مخفی در این کشور پرداخت.
پس از تأسیس ساواک، نخستین ساواک استانی که تأسیس شد در خراسان بود.
آرشام در دی ماه 1335 به عنوان اولین رئیس ساواک خراسان منصوب شد و به مدت 5 سال در این ساواک نقش حساسی به عهده داشت.
در این زمان زمینه های نارضایتی و عصیان در عشایر جنوب احساس شد و آرشام به عنوان یکی از زبده ترین عوامل MI-6 در ساواک، در شهریور 1340 رئیس ساواک فارس و بنادر گردید و تا آذر 1341 در این سِمت بود.
در جریان درگیری مسلحانه عشایر در زمستان 1341ـ تابستان 1342، آرشام که اکنون در تهران بود، بارها در زمینه مسائل فارس با مسئولین نظامی وقت (سپهبد اسماعیل ریاحی ـ وزیر کشاورزی، سپهبد عزیزاللّه کمال ـ رئیس اداره دوم ارتش و سپهبد عزیزی) به مشاوره پرداخت.
آرشام همچنین در توسعه شبکه های فراماسونری در شیراز با دکتر ذبیح قربان همکاری نزدیک داشت و به تأسیس «باشگاه لاینز» در شیراز دست زد و در سال 1341 ریاست این باشگاه را به عهده داشت.
آرشام در آذر 1341 ساواک فارس و بنادر را به سرهنگ مسعود حریری تحویل داد و در مرکز (اداره یکم ساواک) به کار پرداخت.
او پس از طی دوره ویژه اطلاعاتی در آمریکا (سیا) در 19 /2 /1342 رئیس ساواک بلوچستان شد و در تاریخ 9 /6 /1345 ریاست ساواک کرمان را به دست گرفت.
در کرمان آرشام به سرعت به چهره مخوف استان بدل شد و سایر قدرت های منطقه را تحت الشعاع حضور خود قرار داد، به نحوی که به تأسیس «دانشسرای عالی فنی آرشام» دست زد او در سال 1350ـ 1357 نقش کم نظیری در سرکوب حرکت های انقلابی در منطقه فوق ایفا نمود.
با اوج گیری انقلاب اسلامی ایران، آرشام طراح و مبتکر اقدامات وحشیانه و قساوت بار در سرکوب انقلاب بود و به ویژه در حادثه خونین مسجد کرمان (مهر1357) نقش اصلی را داشت.
ظهور و سقوط سلطنت پهلوی، ج 2، ص 423