موضوع : وضع عراق
تاریخ سند: 21 اردیبهشت 1345
موضوع : وضع عراق
متن سند:
به : اداره کل هشتم از : 313 شماره : 5404 /313 طبق اطلاع واصله از خرمشهر رئیس جمهور جدید عراق1 سعی دارد با شیعیان مقیم عراق نزدیک شود و بخصوص آیت الله حکیم پیشوای شیعیان عراق را ملاقات نماید.از طرفی قاهره با این امر مخالف و سعی دارد نفوذ خود را در عراق گسترش داده و وحدت مصر و عراق را که در زمان عبدالسلام عارف انجام نگردیده با استفاده از ضعف دستگاه فعلی برقرار نماید.
براثر تبلیغات و دخالتهای علنی دولت مصر در کشور مذکور اختلاف شدیدی بین مردم عراق ایجاد گردیده بطوری که در هر خانواده چند نفر طرفدار ناصر و چند نفر مخالف او می باشند و در اثر بحث و مجادله دائما بین آنان زدوخورد به وقوع می پیوندد.
جوانان عراقی رغبتی به انجام خدمت سربازی ندارند و اغلب از خدمت متواری و حتی به شیخ نشینهای خلیج فارس و کویت و حتی ایران فرار می کنند تاکنون چند نفر از این اشخاص در خرمشهر دستگیر و پس از تعقیب و خاتمه محکومیت طرد شده اند.
خواهشمند است دستور فرمائید چگونگی و صحت و سقم موضوع فرار افراد عراقی به ایران و طرد مجدد آنها به عراق را اعلام دارند.
محترما در صورت تصویب ارسال شود فرزانه 21 /2 /45 ارسال شود 484 21 /2 /45 872 الف جلد 10 گیرندگان : ادارات کل دوم و هفتم
توضیحات سند:
1 ـ منظور عبدالرحمن عارف می باشد.* در تاریخ (26 /2 /1345) مذاکرات مقدماتی ایران و عراق پیرامون مسائل مورد علاقه دو کشور در تهران آغاز شد تا زمینه را برای مذاکرات اساسی بین دو کشور فراهم سازد.
گاهنامه پنجاه سال شاهنشاهی پهلوی، جلد 2، 1958 و 1957 و هفت هزار روز تاریخ، پیشین، ص 263 * برابر گزارش ساواک در 27 /2 /45 : «اخیرا دولت عراق برای خاتمه دادن به مسئله اکراد متوجه جلب رضایت دولتهای ایران و ترکیه شده ولی این سیاست مخالف نظر حزب اتحاد عربی الاشتراکی [حزب اتحاد سوسیالیست عربی ]بخصوص عقیلی وزیر دفاع سابق می باشد.
ضمنا جبهه تحریر خوزستان نیز از عقیلی طرفداری می کند.
» پرونده ش، 142613، ج 10، ص 208 در تاریخ (31 /2 /1345) دهکده تمر چین در مرز ایران و عراق مورد حمله و تجاوز ارتش آن کشور قرار گرفت و بر اثر بمباران هواپیماهای عراقی خساراتی ببار آمد.
گاهنامه پنجاه سال شاهنشاهی پهلوی، ج 2، ص 1959 و 1960 و هفت هزار روز تاریخ، پیشین، ص 263 و در تاریخ (21 /3 /45) مناطق بالک واقع در نواحی مرزی ایران و عراق طی بیست و چهار ساعت دوبار مورد بمباران هواپیماهای عراقی قرار گرفت ولی براثر شلیک آتشبارهای ضد هوایی ایران هواپیماهای متجاوز مجبور به فرار شدند، براثر این تجاوزات به چند دهکده بی دفاع مرزی زیانهائی واردآمد و تعدادی از احشام ساکنان این دهکده ها تلف شدند.
گاهنامه پنجاه سال شاهنشاهی پهلوی، ج 2، ص 1960 و هفت هزار روز، پیشین، ص 264 و روزشمار تاریخ، پیشین، ص 196 و در تاریخ (4 /3 /45) وزارت امور خارجه به مناسبت تجاوزات مکرر هوائی عراق به مرزهای ایران یادداشت اعتراضی در تهران و بغداد تسلیم مقامات عراقی کرد و شدیدا نسبت به این گونه تجاوزات اعتراض نمود.
و مذاکرات تهران ـ بغداد به مناسبات حوادث اخیر قطع شده است.
گاهنامه پنجاه سال شاهنشاهی پهلوی، ج 2، ص 1961 و هفت هزار روز تاریخ ایران، غلامرضا کرباسچی، ج 1، ص 264، روزشمار تاریخ، پیشین، ص 196.
و در تاریخ 10 /3 /45 عراق ادعای ایران را مبنی بر تجاوزات مرزی از طرف نیروی نظامی عراق رد کرد.
همان.
در تاریخ (24 /3 /45) بار دیگر منطقه مرزی «تمرچین» واقع در نزدیکی «خانه» آذربایجان مورد حمله هواپیماهای عراقی قرار گرفت و براثر انفجار بمبی در نزدیکی پاسگاه ژاندارمری «تمرچین» قسمتی از مزارع کشاورزی این منطقه خسارت دید.
گاهنامه پنجاه سال شاهنشاهی پهلوی، ج 2، ص 1971 و هفت هزار روز تاریخ، پیشین، ص 265 ، روزشمار تاریخ، پیشین، ص 197 * ـ اداره کل دوم ساواک در تاریخ 25 /3 /45 طی گزارشی به اداره کل هفتم نوشت : «...
سرگرد بازنشسته عبدالقادر سامرائی تقاضای تأسیس انجمنی به نام جبهه آزادیبخش خوزستان نمود که مرکز آن در اعظمیه نزدیک سفارت مصر باشد و عده ای از افسران بازنشسته و محصلین مدارس در آن جبهه عضویت دارند و نشریه هائی منتشر و پناهندگان خوزستانی و فرزندان آنها را مورد حمایت و پناه خود قرار می دهند و در نظر دارند نیروئی نظیر ارتش نجات بخش و آزادیبخش فلسطین که در کشورهای عربی ایجاد شده بوجود آورند این خواسته و نظریات آنهاست...
برای این انجمن یا کمیته نامهای مختلفی گذاشته اند از جمله : انجمن جوانان کرخ، قومیهای وحدت طلب.
ولی آقای بزاز [نخست وزیر] با تأسیس این جمعیت مخالفت کرده است و این مهم ترین عامل استعفای او در تاریخ 17 /5 /66 بوده پس از مذاکرات زیاد و توجیهی که بزاز از سیاست خود کرد و نطقی که در تاریخ فوق در کاخ جمهوری ایراد نمود و ضمن آن گفت : «ما در حال حاضر نهایت نیاز را به استحکام مناسبات خود با کشور همسایه ایران داریم و هیچ عاقلانه نیست که آدم همسایه اش را تحریک کند هرقدر هم با آن دشمن باشد بخصوص در این موقعیت سخت، چون کلید شورش اکراد در دست ایران است و ما نمی توانیم در این موقعیت از دوستی با ایران صرفنظر کنیم و پیروزی ما بر بارزانی بستگی به دوستی ما، با ایران دارد.
» پرونده ش 142613، ج 10، ص 224 و 225.
در تاریخ (7 /4 /45) شاه طی مصاحبه ای با سردبیر روزنامه واشنگتن پست گفت : ایران در خلیج فارس همواره باید آماده دفاع باشد و اگر ایران از کشور دیگری جز آمریکا اسلحه بخرد آمریکائیها نباید تعجب کنند، چه ما از هرکس که به ما ارزان تر اسلحه بفروشد اسلحه می خریم.
گاهنامه پنجاه سال شاهنشاهی پهلوی، ج 2، ص 1974.
در تاریخ 9 /4 /45 یک هیئت هفت نفره عراقی برای تبلیغ فلسطین و بیان مطالب خود وارد ایران شد که از سوی مسئولین ایرانی با بی مهری مواجه گردید و رژیم، تنها با درج مطالبی در روزنامه ها از این قضیه به نفع خود بهره برداری کرد.
هیئت فلسطینی برای تبلیغ فلسطین و ترغیب ایران برای کمک به فلسطین، با آیت الله شریعتمداری در قم دیدار کرد.
این هیئت از ملاقات خود با وی راضی نبود.
به گزارش ساواک، آیت الله شریعتمداری در صحبت های خود ضمن حمایت از سیاست ها و اقدامات رژیم، نسبت به سیاستهای جمال عبدالناصر شدیدا انتقاد کرد و سیاستهای سران ممالک اسلامی در مقابل دول غربی و اسرائیل را در تحریم نفت، مورد نکوهش قرار داد.
هفت هزار روز تاریخ ایران، پیشین، ج 1، ص 267.
در مورخه (14 /4 /45) فعالیتهای تازه ای برای رفع اختلافات ایران و عراق در بغداد و آنکارا آغاز شد.
گاهنامه پنجاه سال شاهنشاهی پهلوی، ج 2، ص 1977 و پیشین، ص 268 در تاریخ (19 /4 /45) مذاکرات سه جانبه ایران و عربستان و کویت پیرامون تعیین حدود فلات قاره سه کشور در خلیج فارس در کپنهاگ آغاز گردید.
پیشین در مورخه 20 /4 /45 نخست وزیر عراق طی یک مصاحبه مطبوعاتی در ترکیه گفت : عراق حاضر است با ایران، ترکیه و پاکستان همکاری کند.
دولت عراق بدون شرکت در سازمان همکاری منطقه ای، حاضر به تشریک مساعی با این پیمان است.
پیشین، ص 268 و 269.
در تاریخ (23 /4 /45) دولت عراق طی یک اعلامیه رسمی، مذاکرات سه جانبه ایران، عربستان سعودی و کویت در کپنهاک پیرامون تعیین حدود فلات قاره سه کشور در خلیج فارس که بدون شرکت عراق صورت گرفته است اعتراض کرد.
گاهنامه پنجاه سال شاهنشاهی پهلوی، ج 2، ص 1978