جناب آقای فرهنگ مهر ریاست محترم دانشگاه پهلوی
تاریخ سند: 5 اسفند 1353
جناب آقای فرهنگ مهر ریاست محترم دانشگاه پهلوی
متن سند:
تاریخ: 5/[12] /1353جناب آقای فرهنگ مهر ریاست محترم دانشگاه پهلوی
مصیبت وارده را تسلیت گفته از خداوند متعال سلامتی جنابعالی را مسئلت می‌نمایم.1
عبدالرضا پهلوی2
توضیحات سند:
1. در این ایام که فرهنگ مهر، پدرش را از دست داده و عزادار بود، درباره وضعیت دانشگاه پهلوی در تاریخ 14 /12 /53 نوشته شد: «دیروز شعارهای زننده‌ای مشاهده شده است. امروز حدود 30 نفر از دانشجویان دانشکده ادبیات و علوم انسانی با دادن شعار چند جام شیشه دانشکده را شکستند و اقدام به تعطیلی کلاسهای دانشکده مزبور نمودند. دستور داده شد که اولیای دانشگاه در شناسائی محرکین و اخلالگران با مأموران انتظامی همکاری کنند.» دانشگاه پهلوی به روایت اسناد . ص 3662. عبدالرضا پهلوی اولین فرزند رضاخان از عصمت‌الملوک دولتشاهی بود که در سال 1303 ﻫ ش در تهران متولد شد. وی بعد از گذراندن دورۀ تعلیمات ابتدایی در ایران با برادرش محمدرضا به مدرسۀ له‌روزه سوئیس رفت و به تحصیل خود ادامه داد و در بازگشت به ایران در سال 1315 در دبیرستان نظام و متعاقب آن در دانشکده افسری مشغول به تحصیل شد. پایان تحصیلات نظامی وی مصادف با حملۀ متفقین و اشغال ایران بود. وی همراه با پدرش به تبعیدی ناخواسته به جزیرۀ موریس تن داد. بعد از مرگ رضاخان به سال 1323 برای ادامه تحصیل به دانشگاه هاروارد آمریکا رفت و فارغ‌التحصیل رشته اقتصاد از آن دانشگاه شد و در سال 1326 به ایران بازگشت. وی از افراد باسواد خانوادۀ پهلوی محسوب می‌شد. همین امر موجب شده بود که شاه چندان روی خوشی به وی نشان ندهد. عبدالرضا از جمله کسانی بود که نامش بعد از اشغال ایران در شهریور 1320 به عنوان جانشین رضاخان مطرح شد. هر چند برخی بر این عقیده‌اند که این شایعه ساخته و پرداختۀ دولت انگلیس برای ترساندن محمدرضا پهلوی به منظور کنترل وی بوده است. با پایان یافتن تحصیلات عبدالرضا در آمریکا و بازگشت او چنین پیش‌بینی می‌شد که وی در رأس یکی از مشاغل مهم منصوب شود، ولی شاه که چندان مایل نبود هیچ یک از اعضای خاندان پهلوی در جامعه سرشناس شوند به این امر توجهی نکرد و تنها ریاست افتخاری سازمان برنامه را به وی سپرد و عبدالرضا بدون توجه به جنبۀ تشریفاتی مسئولیتش پا از گلیم خود فراتر نهاد و به دنبال آن بود که هر چه خودش می‌خواهد در سازمان برنامه اجرا شود، ولی ابوالحسن ابتهاج رئیس سازمان برنامه مانع او شد. عبدالرضا پهلوی تنها عضو از خانوادۀ پهلوی است که تنها یک بار در سال 1329 ازدواج کرد و تا آخر به همسرش وفادار ماند. همسر وی پری‌سیما زند فرزند ابراهیم زند بود. پری‌سیما زند از همان ابتدای زندگی به علت شخصیت جاه‌طلبی که داشت مدعی سلطنت شوهرش به جای محمدرضا شد و علناً همه جا این سخن را به زبان می‌آورد. عبدالرضا پهلوی برای امرار معاش خود علاوه بر مستمری‌ای که از دربار دریافت می‌کرد مالک زمین‌های وسیعی در مازندران و به خصوص ساری بود. از املاک واگذاری نزدیک به 3700 هکتار در اختیار وی گذارده شده بود که در آن با روش مکانیزه به کشت و زرع می‌پرداخت. وی در این مزرعه گندم بذری تهیه می‌کرد و به وزارت کشاورزی می‌فروخت و از این راه منفعت سرشاری می‌برد. وی علاوه بر کارهای کشاورزی، از سهامداران گروه کارخانه‌های نورد آلومینیوم و شرکت ماشین‌آلات کشاورزی جاندیر و مالک شرکت شکار ایران بود. او که به این درآمدها اکتفا نمی‌کرد مانند سایر اعضای خانواده پهلوی دست به معاملات غیرقانونی و گرفتن حق و حساب از شرکت‌های خارجی برای بستن قراردادهای هنگفت در ایران می‌زد. از جمله این اقدامات قرارداد احداث کارخانه کاغذسازی در شمال ایران توسط یک شرکت کانادایی است. شرکت کانادایی در این میان حدود 12 میلیون به حساب عبدالرضا ریخت. عبدالرضا پهلوی با شروع طوفان انقلاب اسلامی به خارج از کشور متواری شد و در اردیبهشت 1383 در آمریکا درگذشت.