گزارش
تاریخ سند: 30 مرداد 1346
گزارش
متن سند:
از : 316 محترما به عرض می رساند: اخیرا آیت الله سیدمحسن حکیم از نجف اشرف طی ارسال نامه ای جهت سید محمدباقر آشتیانی1 و عبداله مسیح تهرانی (چهلستونی) نوشته است قرار بوده از آزادی محکومین (غلامحسین جعفری، حسینعلی منتظری، محی الدین انواری،2 محمدکاظم موسوی بجنوردی،3 آیت الله سیدحسن قمی،4 سید صادق روحانی،5 محمدتقی اخباری درچه ای6 و علی اکبر ناطق نوری)7 او را مطلع نمایند لکن تاکنون خبری نشده و اضافه نموده شایع است فرزند آیت الله خمینی (سید احمد مصطفوی) نیز بازداشت می باشد نسبت به استخلاص وی نیز اقدام گردد که نامه ها وسیله گیرندگان آنها به نخست وزیری ارسال گردیده است.ضمنا شش نفر از روحانیون کربلا با مخابره تلگرافی جهت نخست وزیر ایران تقاضا نموده اند که از آیت الله سیدحسن قمی و سید صادقی روحانی رفع تبعید شود.
مراتب از طریق نخست وزیری به عرض تیمسار ریاست ساواک رسید مقرر فرمودند اداره کل سوم رسیدگی نمایید در اجرای اوامر صادره به استحضار عالی می رساند که غلامحسین جعفری و حسینعلی منتظری و فرزند آیت الله خمینی با اخذ تعهد و تبدیل قرار بازداشت از زندان آزاد شده اند و همچنین اسامی محی الدین انواری (از محکومین قتل مرحوم منصور) و محمدکاظم موسوی بجنوردی (رهبر حزب ملل اسلامی) بنا به شفاعت و استدعای آیت الله حکیم از پیشگاه مبارک اعلیحضرت همایون شاهنشاه آریامهر در لیست عفو و بخشودگی به مناسبت تاجگذاری منظور شده است.
و آیت الله سیدحسن قمی از مشهد و سیدصادق روحانی از قم در فروردین ماه سال جاری به علت ایراد مطالب تحریک آمیز در زمینه قانون حمایت خانواده و اجرای آیین نامه تحصیلاتی طلاب علوم دینی از محل های سکونت خود طرد و فعلاً در خاش و زابل به سر می برند.
سید تقی اخباری درچه ای که چندی قبل به طور غیر مجاز به عراق عزیمت نموده بود در مراجعت به ایران در تاریخ 7 /1 /46 وسیله گروهان ژاندارمری خسروآباد دستگیر و از طریق ساواک خوزستان به مرکز اعزام و با قرار قانونی بازپرس نظامی در زندان قزل قلعه بازداشت گردید.
درچه ای حامل دو نامه و یک حلقه نوار ضبط صوت و یک شیشه محتوی ماده شیمیایی بوده که چون مفاد یکی از نامه ها حاکی از تهیه و توزیع اعلامیه های مضره بوده که گیرنده آن شخصی به نام عالی نسب می باشد و نامه دیگری برای کریم پناهی از طلاب حوزه علمیه قم و همچنین نوار ضبط صوت مربوط به سخنرانی شیخ محمد صادقی در مورد انتقاد از قانون حمایت خانواده و اعتراض به تبعید آیت الله قمی و سیدصادق روحانی بوده و ماده شیمیایی جهت نامرئی نمودن مرکب مرئی به کار می رود که جهت سید محمود مرعشی نجفی (فرزند آیت الله شهاب الدین مرعشی نجفی) ارسال نموده که به منظور کشف موضوع تحقیقات از متهم مزبور همچنان ادامه دارد و نسبت به تحقیق از فرزند آیت الله مرعشی نجفی و دستگیری عالی نسب و کریم پناهی از طرف ساواک های تهران و قم اقداماتی به عمل آمده که تاکنون منتهی به نتیجه نشده است.
علی اکبر ناطق نوری در مورخ 4 /4 /46 به اتفاق جمعی از هم مسلکان خود هنگام توزیع اعلامیه های مضره از طرف ساواک تهران دستگیر و پرونده امر پس از تکمیل به اداره دادرسی نیروهای مسلح شاهنشاهی احاله و مسببین آن به زندان شهربانی انتقال یافته اند.
مراتب استحضارا معروض گردید.
مسئول بررسی ـ ازغندی رئیس بخش 316 ـ باصری نیا رئیس اداره یکم عملیات بررسی.
ثابتی در پرونده سیداحمد مصطفوی بایگانی شود.
رونوشت برابر اصل است اصل در ح ـ ک ـ 31 می باشد
توضیحات سند:
1ـ آیت الله میرزا محمدباقر آشتیانی در اواخر سال 1323 قمری در تهران متولد شد.وی فرزند میرزا احمد آشتیانی و نوه میرزا حسن آشتیانی رهبر نهضت تنباکو در تهران بود.
پس از فراغت از سطوح اولیه در سال 1340 قمری به نجف اشرف مهاجرت نمود و از محضر مرحوم آیت الله مشکینی و آیت الله آقا ضیاء عراقی و آیت الله العظمی اصفهانی و آیت الله نائینی استفاده نموده آن گاه به تهران مراجعت و در مدرسه مروی به تدریس معقول و منقول مشغول شد.
او با امضای بعضی بیانیه ها و اعلامیه های منتشره از سوی روحانیت در انتقاد از رژیم پهلوی در مبارزات مردم ایران مشارکت نمود.
وی در 16 شهریور 1363 شمسی بدرود حیات گفته و به شهرری منتقل و در مقبره خانوادگی بخاک سپرده شد.
او از سوی آیت الله العظمی خویی نمایندگی و وکالت مطلقه داشت و شهریه حوزه علمیه قم را از طرف ایشان می پرداخت.
در امور اجتماعی مانند کمک به مناطق زلزله زده در اقصی نقاط کشور و کمک به آوارگان فلسطین مشارکت داشت.
2ـ آیت الله محمدباقر محی الدین انواری فرزند زین العابدین در سال 1305 ه.
ش در همدان به دنیا آمد.
پس از تحصیلات دوره ابتدایی، آموزش علوم دینی را پی گرفت.
در سال 1341 همراه با شهید آیت الله مرتضی مطهری و شهید آیت الله دکتر محمد بهشتی هسته روحانی هیئت های مؤتلفه اسلامی را تشکیل داد.
پس از اعدام انقلابی حسنعلی منصور دستگیر و به 15 سال زندان محکوم گردید.
آیت الله انواری پس از پیروزی انقلاب اسلامی از طرف امام(ره) به عنوان نماینده ایشان در شهربانی منصوب گردید.
وی در دوره اول مجلس شورای اسلامی از سوی مردم رزن به مجلس شورای اسلامی راه یافت.
هم چنین نماینده مردم تهران در مجلس خبرگان بود و مسئولیت نمایندگی حضرت امام در کمیته اصناف را نیز بر عهده داشت.
2ـ سیدمحمد کاظم موسوی بجنوردی فرزند مرحوم آیت الله میرزاحسن موسوی بجنوردی و متولد 1321 ه ش در نجف اشرف است.
او پس از تحصیلات متوسطه برای کسب علوم دینی در نجف اشرف وارد حوزه شد.
وی در 14 سالگی به اتفاق چند نفر از همسالان خود کتابخانه ای را تأسیس می کند.
در 16 سالگی پس از مطالعه مجموعه ای از کتابهای تاریخی، اجتماعی و سیاسی، نظریه انقلاب مسلحانه و تشکیل حکومت اسلامی را در ذهن خود شکل می دهد و به دنبال آن جلسات آموزش علوم سیاسی و تفسیر وقایع روز را برپا می کند.
او در سال 1339 به ایران آمد و دروس حوزوی را در مدرسه سپهسالار (عالی شهید مطهری) پی گرفت.
موسوی بجنوردی در تهران برنامه های سیاسی خود را با تشکیل محفل جدیدی از دوستان پی گرفت، و در اواخر سال 1340 نخستین هسته های حزب ملل اسلامی را با هدف براندازی رژیم سلطنتی و تشکیل حکومت اسلامی پی ریزی کرد.
او توانست در مرحله ازدیاد و تعلیم، با کمک دوستان و اعضای اولیه حزب، جوانان مسلمان و معتقدی را جذب آن کند.
موسوی بجنوردی پس از کشف غیرمنتظره حزب توسط عوامل رژیم، با تنی چند از یاران خود به کوههای دارآباد پناه برد، اما پس از تعقیب ساواک در محاصره قرار گرفت و دستگیر شد.
او در دادگاه بدوی و تجدیدنظر به اعدام محکوم شد ولی با وساطت آیت الله حکیم محکومیت وی با یک درجه تخفیف به حبس ابد تبدیل شد.
او در زندان همواره از هر فرصتی برای غنای اندیشه خود بهره جست و کتب فلسفی، سیاسی، اجتماعی و اقتصادی بسیاری را مطالعه کرد.
بجنوردی در زندان کتاب «اقتصادنا» اثر شهید سیدمحمدباقر صدر را ترجمه کرد.
وی در زندان به جهت دانش و اشرافی که نسبت به مسائل اسلامی و سیاسی پیدا کرده بود در مناظره های سنگین با گروههای مختلف شرکت می کرد و توانست افراد زیادی را از انحراف به مارکسیسم نجات دهد.
وی با پیروزی انقلاب اسلامی از زندان آزاد شد و پس از تشکیل حزب جمهوری اسلامی به عضویت کمیته مرکزی حزب انتخاب شد.
موسوی بجنوردی در سال 1358 با حکم مرحوم بازرگان و پس از تأیید حضرت امام (ره)به استانداری اصفهان منصوب شد.
پس از مدتی به اولین دوره مجلس شورای اسلامی راه یافت.
پس از این دوره، مرکز دایره المعارف بزرگ اسلامی را تأسیس کرد.
3ـ آیت الله سید حسن طباطبایی قمی فرزند حسین در سال 1289 ه ش در شهر نجف اشرف متولد شد.
وی مقدمات علوم دینی را نزد والد خود فراگرفت.
ایشان پس از عزیمت به مشهد در سال 1310 شمسی به نجف بازگشته و مراتب عالی علوم اسلامی را نزد اساتید برجسته ای چون آیت الله العظمی میرزامحمد حسین نائینی سپری کرد.
آیت الله قمی در سال 1327 ش بار دیگر به ایران مراجعت و در شهر مقدس مشهد رحل اقامت افکند.
وی ضمن اقامه جماعت در مسجد گوهرشاد به تدریس و تربیت طلاب علوم دینی پرداخت.
ایشان در سال 1342 به دلیل مخالفت با رژیم پهلوی دستگیر و به شهرستان کرج تبعید گردید.
آیت الله قمی در 21 تیر 1386 دارفانی را وداع گفت.
4ـ آیت الله سید محمدصادق روحانی فرزند سید محمود در سال 1300 ه.
ش در قم متولد شد.
وی پس از گذراندن دروس مقدماتی و ادبیات در سال 1315 به شهر نجف مهاجرت کرد و در حوزه علمیه این شهر تحصیلات خود را پی گرفت.
او در سال 1327 به ایران بازگشت و به تدریس فقه و اصول پرداخت.
وی در طول دوران مبارزه همگام با دیگر علمای ایران با موضعگیریها و انتشار اعلامیه ها از نهضت اسلامی ایران پشتیبانی کرد.
لیکن پس از پیروزی انقلاب اسلامی تا حدی تغییر رویه داد.
5ـ سید تقی اخباری درچه ای معروف به موسوی فرزند نصراله در سال 1317 ش در قریه درجه پیاز از توابع اصفهان به دنیا آمد.
تحصیلات ابتدایی را در روستای محل تولد و اطراف آن طی کرد و برای ادامه آن به اصفهان آمد.
پس از آن که کلاس اول دبیرستان را سپری کرد به تحصیل علوم حوزوی مشغول شد.
در سال 1339 راهی قم شد و پس از یک سال و نیم، مدت 8 ماهی به شهرری رفت و در مدرسه لاله زاری سکنی گرفت و مجددا به اصفهان بازگشت و در مدرسه جده بزرگ به تحصیل و تدریس مشغول شد.
ایشان که در اسفند ماه سال 1345 به همراه آیت اله منتظری به صورت غیرقانونی، به عراق رفته بود، به هنگام بازگشت در هشتم فروردین 1346، از مرز خسروآباد آبادان، به علت همراه داشتن نامه ای برای مرحوم عالی نسب و ارتباطاتی که در نجف اشرف برقرار کرده بود، دستگیر و به تهران اعزام شد، که پرونده وی پس از 6 ماه بازجویی های مکرر به دادسرای نظامی ارسال و در تاریخ 24 /7 /46 آزاد گردید.
آقای موسوی درچه ای در دی ماه همان سال، مجددا به علت ارتباط با محمدحسین املائی و رابطه با او درخصوص ساختن مهر جعلی گذرنامه، دستگیر شد که از وی رفع اتهام گردید.
مشارالیه که پس از این مشکلات به محل تولد خود رفته و ضمن اشتغال به امور کشاورزی، امامت جماعت مسجد محل را نیز به عهده داشت، در سال 1347 به شهرری بازگشت و ضمن فعالیت های حوزوی در مدرسه برهان به فعالیت های سیاسی خویش نیز ادامه داد و در ضمن آن، توسط آقای غیوری، مدیریت داخلی دبستان سجادی اسلامی را نیز به عهده گرفت و مدت ها نیز امام جماعت مسجد صدوق بود.
او که در راستای فعالیت های انقلابی خود، بارها به طور مخفیانه به نجف اشرف رفته بود، در دوران انقلاب اسلامی به همراه دیگر روحانیون به فعالیت های خود شدت بخشید و یکی از اعضای ستاد استقبال از حضرت امام (ره) بود.
ایشان پس از پیروزی انقلاب اسلامی در مصادر مختلفی فعالیت داشت که از آن جمله است: بسیج، کمیته منطقه 14، نماینده امام در فرمان 8 ماده ای در هرمزگان، تدریس در دانشگاه، آقای موسوی درچه ای از روحانیون مبارزی بود که در شهرری از شهرت و خوشنامی بالایی برخوردار بود.
6ـ حجه الاسلام علی اکبر ناطق نوری متولد سال 1322 ه.
ش در نور مازندران، بعد از اخذ دیپلم در رشته فلسفه اسلامی از دانشکده الهیات دانشگاه تهران فارغ التحصیل و دروس حوزوی را تا مقطع خارج فقه و اصول در حوزه علمیه قم فرا گرفت.
چندبار توسط رژیم شاه بازداشت و ممنوع المنبر شد و در صحنه های مختلف مبارزات مردم ایران به رهبری امام خمینی (ره) حضور فعال داشته از گردانندگان جریانات سالهای 56 و 57 نیز می باشد.
در دوران پیروزی انقلاب اسلامی عضو مؤثر کمیته استقبال از حضرت امام (ره) بود.
پس از پیروزی انقلاب اسلامی مسئولیتهای مختلفی را عهده دار بود.
سرپرستی کمیته های انقلاب اسلامی، نماینده حضرت امام در جهاد سازندگی، وزیر کشور، نمایندگی مجلس شورای اسلامی و ریاست آن، ریاست بازرسی ویژه دفتر مقام معظم رهبری و عضویت در شورای مرکزی جامعه روحانیت مبارز تهران از جمله مسئولیتهای وی بوده و می باشد.